Zaimki.pl

Sugerowane formy niebinarne i neutralne

Choć nie narzucamy i nie wartościujemy żadnych spośród propozycji niebinarnego i neutralnego płciowo języka, to dostrzegamy też potrzebę zasugerowania, które formy zdają się według naszych obserwacji i badań mieć największy potencjał, by stać się „domyślnymi”, normatywnymi formami gramatycznymi. Szczegóły w naszym Manifeście:

Manifest Niebinarnej Polszczyzny

Dla osób niebinarnych

szukających sposobów na wyrażenie siebie

Rodzaj neutralny
(ono/jego, „zrobiłom”, „poszłoś”…)
Są poprawne gramatycznie i popularne w społeczności.
Neutratywy
(to „dziennikarze”, „twórcze”, „niebinie”…)

Język neutralny płciowo

Osobatywy
(„osoby pracujące”, „osoby wolontariackie”…)
Unikanie form nacechowanych płciowo
Formy z iksem
(„chciałxbyś”, „przyszłxś”, „samx”, „miłx”…)
przy zwrotach do osób osób, których płci nie znamy
(na hasła, plakaty itp., natomiast niezbyt do długich tekstów)

Inne propozycje form

Oprócz domyślnych linków możesz też podlinkować do swoich zaimków tak, aby URL czytało się niemal jak zdanie; na przykład:

Na naszej stronie możesz stworzyć osobistą, wielojęzyczną stronę-wizytówkę ze swoimi zaimkami, imionami, flagami dumy itp. – i wrzucić linka do bio albo stopki maila. To prosty sposób, by przekazać innym, jak chcesz, by się do Ciebie zwracali!

Obczaj przykładową wizytówkę Stwórz wizytówkę

Formy binarne

Wiele osób niebinarnych, ze względu na ograniczenia polszczyzny lub po prostu dlatego, że tak im bardziej pasuje, decyduje się zwyczajnie używać form „on” lub „ona” – czy to zgodnie z ich płcią przypisaną przy urodzeniu, czy przeciwnie. Nie ujmuje to im niebinarności! Zaimki ≠ płeć.
- ona/jej – Rodzaj żeński Normatywne
- on/jego – Rodzaj męski Normatywne
Formy neutralne

Ze względu na użycie już istniejącego w polszczyźnie rodzaju neutralnego jest to jedna z najczęściej używanych oraz łatwych do zrozumienia opcji. Formy takie jak „zrobiłom” czy „poszłoś”, choć poprawne gramatycznie, dopiero od niedawna są szerzej używane, i dla wielu brzmią infantylnie, dehumanizująco (póki nie zostaną znormalizowane). W odmianie wiele form neutralnych jest tożsamych z męskimi, dlatego niektóre osoby wolą używać zmodyfikowanych wariantów wykorzystujących inne zaimki przy zachowaniu neutralnej koniugacji czasowników.
Formy postpłciowe (dukaizmy)

Neologiczne formy stworzone oryginalnie dla powieści fantastycznych. Choć rodzaj postpłciowy jest systemem spójnym i analogicznym do form normatywnych, to dla niezaznajomionych brzmi obco. Niektóre osoby używają też zmodyfikowanych wariantów wykorzystujących inne zaimki w części przypadków przy zachowaniu postpłciowej koniugacji czasowników.
Formy mnogie

Normatywne formy mnogie mogą być używane do opisu pojedynczej osoby, w tym jako dosłowne tłumaczenie angielskiego „they/them”. Są poprawne i bez tworzenia neogramatyki, a ich zamysł jest łatwy do zrozumienia dla osób znających angielski odpowiednik, aczkolwiek dla wielu jest to dezorientujące. Używanie ich wciąż wymaga wyboru między zgenderyzowanymi wersjami („oni” lub „one”). Nienormatywne formy mnogie mogą służyć nie tylko do opisu pojedynczych osób, ale również grup mieszanych lub o nieznanej płci. Więcej informacji o zwracaniu się do grup na naszym blogu: „Jak zwracać się do grup osób?”
Zaimki graficzne

Formy te używają placeholderów / znaków zastępujących w miejscu różnic między wersją męską a żeńską. Są przydatne w piśmie, ale ciężkie lub niemożliwe do wymówienia (mogą też sprawiać problemy czytnikom ekranowym). Intencja jest łatwa do zrozumienia. Często są też używane w zwrotach do grupy osób lub osoby o nieznanej płci.
Neozaimki
Pozostałe formy
- ta [osoba]/tej [osoby] – Rodzaj osobowy Normatywne
Generator form

Możesz także użyć poniższego narzędzia, w którym uzupełnisz luki w zdaniach zgodnie z formami, których używasz, by wygenerować gotowy do udostępniania innym link.
Formy wymienne

Wiele osób niebinarnych używa zamiennie więcej niż jednej formy (np. męskich i żeńskich albo żeńskich i neutralnych) i albo można się do nich zwracać w dowolnej z nich. Niektóre lubią gdy używa się wobec nich na zmianę różnych form.
Unikanie form nacechowanych płciowo Normatywne

Niektóre osoby niebinarne preferują używanie form unikających precyzowania płci zamiast tych nacechowanych czy to binarnie czy niebinarnie. Warto też używać ich mówiąc o osobach, których płci nie znamy. Choć w silnie zgenderyzowanym języku polskim jest to względnie trudne do zrobienia i może lekko zmieniać znaczenie zdania, to jednak wcale nie jest niemożliwe.
Emojiself

Emojiself to formy stworzone dla komunikacji online, nie są wymawialne.
Zaimki lustrzane

Osoba używająca zaimków lustrzanych chce, by zwracano się do niej / mówiono o niej takimi formami, jakich samx się używa.
Dowolne zaimki

Choć dla wielu osób niezmiernie ważne jest, by używać wobec nich konkretnych zaimków, innym nie przeszkadza zwracanie się w dowolny sposób – o ile wiadomo z kontekstu, że to o nich mowa.

Nasza misja

Walczymy o wolność, szacunek i inkluzywność w języku.

Wolność – by każde mogło używać wobec siebie takich zaimków i innych form, jakie uważa, że najlepiej je opisują.
Szacunek – by formy używane przez inne osoby były respektowane.
Inkluzywność – by mówiąc o osobie nieznanej lub o grupie osób, nie zakładać ich płci i nie wykluczać.

Udostępnij: