Zaimki.pl
Zaimki
Rzeczowniki
Teksty kultury
Materiały
Blog
Społeczność
Kontakt
Konto

Zaimki.pl
Strona główna Niebinarne zaimki i inne formy Neutralne rzeczowniki Przykłady z tekstów kultury Dodatkowe materiały Blog Społeczność queerowa Kontakt Mercz Twoje konto Szukaj
Strona główna Niebinarne zaimki i inne formy Neutralne rzeczowniki Przykłady z tekstów kultury Dodatkowe materiały Blog Społeczność queerowa Kontakt Mercz Twoje konto

Moje zaimki to:

ona/ich

(Neutralne formy mnogie z zaimkiem „ona”)

Przykłady użycia w zdaniu:

  • Myślę, że ona są bardzo miłe, przyjacielskie i urzekające.
  • Tęsknię za ich śmiechem.
  • Chciałośmy ich posłuchać.
  • Chciałośmy posłuchać właśnie ich.
  • Napiszę do nich później.
  • Powiedziałośmy im, że je lubimy.
  • Powiedziałośmy to właśnie im.
  • To wszystko dzięki nim.
  • Spotkałośmy je wczoraj.
  • Spotkałośmy właśnie je.
  • Wycelowałośmy w nie palcem.
  • Poszłośmy z nimi do szkoły.
  • Rozmawialiśmy o nich ostatnio.
  • Chciałobyście pójść do kina?
  • Czy będziecie grały z nami?
  • Kiedy będziecie mogły się z nami spotkać?
  • Gdy byłośmy w domu, zaczęłośmy gotować.
  • Dostałośmy wyniki egzaminu i jesteśmy z nich zadowolone.
  • Wszystkie z nich chciały czego innego.
  • To miło, że nas państwo odwiedzają.
  • Czy będą państwo kontynuować subskrypcję?
Form ona/ich używa 5,7% osób niebinarnych.
Dane na podstawie Niebinarnego Spisu Powszechnego 2024.
Zaimek „ona” zapożyczony z języka chorwackiego, czeskiego, słoweńskiego i serbsko-chorwackiego, gdzie jest nienacechowaną płciowo formą liczby mnogiej. Dość zresztą intuicyjny w polszczyźnie: jak to okno → te okna, tak to ono → te ona.
Odmiana rodzaju neutralnego w liczbie pojedynczej dostępna jest tutaj
Mnogi rodzaj neutralny może być używany dla dowolnych grup, niezależnie od płci należących do nich osób.

Odmiana:

MianownikDopełniaczCelownikBiernikNarzędnikMiejscownik
ona ich / ich / nich im / im / nim je / je / nie nimi nich

Skąd w polszczyźnie tyle różnych form zaimków? Zapraszamy do lektury artykułu: Co warto wiedzieć o używaniu (i tworzeniu) zaimków?

1 os.2 os.3 os.Przymiotniki
–ałośmy –ałoście –ły –e

Udostępnij:

Przykłady z tekstów kultury:

Neutralne formy mnogie z zaimkiem „ona” (ona/ich)

  • Michał Górecki – Piracia i dżentelmencia, 2022

    • „Jesteście załogą prywatnego żaglowca Skrzydlaty Ogr. Przemierzałoście Nieskończone Wyspy, parając się najróżniejszymi zadaniami, od transportu ludzi i towarów, eskorty misji badawczy, po polowanie na groźne piracia. Podczas ostatniej wizyty w porcie imperialne oficerze odkryło, że Kapitan Alva jest Morskim Dzieciem (pół człek, pół istota wód, zwana również wodniakiem) co zmusiło was do ucieczki pod ostrzałem armat Marynarki. Ranne kapitańcze przekazało wam ostatnie rozkazy, niezwykle ważną misję, którą teraz musicie dokończyć same, w czasie kiedy ono będzie odzyskiwać zdrowie okryte tajemniczą wodniacką ikrą.”

  • System Tęczowego Chaosu – Język neutralny płciowo (Przewodnikpomnogosci.pl) ,

    • „Na stronie staramy się korzystać z języka neutralnego płciowo według wskazówek opracowanych przez autorza strony zaimki.pl ”
    • „Zauważyłośmy, że pisząc w ten sposób, we wszystkich przykładach dla ilustracji automatycznie umieszczałośmy mężczyzn. A że nie chciałośmy wykluczać żadnej osoby ze względu na jej płeć i zaimki (w końcu społeczeństwo nie składa się wyłącznie z mężczyzn!), poprawiłośmy nasz sposób wypowiedzi.”
    • „Na stronie używamy mnogiego rodzaju neutralnego (byłośmy, chciałobyście, widziały) w odniesieniu do grup osób o dowolnej płci, form z iksem (byłxś, widziałxś, pięknx) w odniesieniu do ciebie i osobatywów w odniesieniu do osób lub grup osób wykonujących konkretną czynność lub powiązanych z konkretną rzeczą (osoba psychologiczna to może być psycholog, psycholożka / pani psycholog, psycholoże, psycholożku, osoba współlokatorska – współlokator, współlokatorka, współlokatorze, współlokatorku). ”

  • Agnieszka Żądło – Wkurzająca maniera czy początek rewolucji? O co chodzi z zaimkami neutralnymi płciowo (Newsweek Polska) , 2021

    • „TESS: Po prostu przywykłośmy do używania rodzaju neutralnego w trzeciej osobie, stąd wydaje się nam szokujący w pierwszej czy w drugiej, ale to nadal ten sam rodzaj, doskonale funkcjonujący w systemie gramatycznym polszczyzny.”

  • Julia Grabania – Międzynarodowy Dzień Zaimków: rozmowa z Radą Języka Neutralnego, prowadzącą stronę zaimki.pl (Queer.pl) , 2021

    • „[Tess] Równość to równość, nie możemy żebrać o odrobinę praw, decydując się na oddanie reszty. Grzeczne już byłośmy.”
    • „[Andrea] Na pewno nie jest to proste. Zanim jeszcze powstała strona zaimki.pl, spisałom na swoim blogu parę znalezionych w internecie pomysłów na „genderneutralizację” polszczyzny, próbowałom wpisać je w tabelki, ustrukturyzować. Było tam wiele luk, znaków zapytania, chaosu, niespójności. Myślałom, że się nie da. A jednak! Wspólnie znalazłośmy sposoby, by to wszystko uporządkować, wypełnić luki, przedstawić w przystępny sposób.”
    • „[Archie] Zdaje się być to możliwe. Nie poświęcałobyśmy na ten projekt tyle czasu i energii, gdybyśmy nie wierzyły w jego powodzenie. Grupa osób, które korzystają ze strony zaimki.pl jest na tyle duża, że jesteśmy w stanie stwierdzić, jak wielkie jest zapotrzebowanie na niebinarną polszczyznę i przestrzeń do wyrażania siebie. Tak jak już wcześniej wspomniałośmy, język to żywy twór, zmienia się, a my pomagamy to ustrukturyzować. ”

  • Ada Rączka – Chciałośmy (w: Magazyn „Pismo”) , 2022

    • „…przytulałośmy się
      całe popołudnie      ”
    • „ścisnęłośmy się mocno
      ścisnoły
      ścisły…      ”

O co chodzi w tej stronie?

Polska gramatyka jest skomplikowana i silnie zgenderyzowana. Nie oznacza to jednak, że niemożliwe jest używanie innych form niż „on” i „ona”.

Udostępniamy tutaj linki do przykładów użycia (w prostych zdaniach oraz w tekstach kultury: literaturze, prasie, filmach, serialach, muzyce) zaimków i innych form płciowych – nie tylko normatywnych „on” i „ona”, lecz także form niebinarnych, takich jak rodzaj neutralny czy postpłciowy.

Dlaczego należy je respektować? Bo zwracanie się do kogoś tak, jak sobie życzy, jest podstawą relacji społecznych. Nie powiesz do Ani „Franku”, nie powiesz „na ty” do osoby, z którą jesteś „na pan”, itp. A są osoby, które nie chcą, by im mówić „on” ani „ona”. Czy to uszanujesz, świadczy wyłącznie o Tobie.

Warto wrzucić link do swoich zaimków na swoje profile na portalach społecznościowych – nawet jeśli jesteś cis (= nie trans) i używasz „on” lub „ona”. – ponieważ dzięki temu pokazujesz wsparcie dla społeczności trans i normalizujesz podawanie zaimków przez osoby, których zaimki nie są oczywiste (więcej powodów tutaj).

Formy neutralne płciowo – jak np. „moi drodzy/drogie”, „drogie osoby”, „wszys* chętn*”, „jesteś wspaniałx”, itp. – są też przydatne, gdy zwracasz się do grupy ludzi lub do osoby, której płci nie znasz.

Już teraz w codziennej polszczyźnie używamy wielu form neutralnych płciowo: „moje kochanie zrobiło mi niespodziankę”, „proszę przyjść do szkoły z rodzicem”, „w urzędzie powiedziano mi, że...”, „dzwonili z gazowni”, „będę robić”, itp. Tutaj idziemy po prostu o krok dalej.

Strona główna