Dodatkowe materiały

Materiały Nauka Trans lingwistyka Zin Media FAQ English

Publikacje, mecenaty i współpraca

Jak mówić, by nie wykluczać?

Andrea Vos, Szymon Misiek, Tess Gołębiowska

Kampania Przeciw Homofobii

Poradnik od Rady Języka Neutralnego (zaimki.pl) oraz Kampanii Przeciw Homofobii dla organizacji i osób aktywistycznych

Jest szczególnie ważne, by językiem, który nie wyklucza — czy to ze względu na płeć, czy inne cechy — posługiwały się osoby aktywistyczne. Chcemy przecież, by nasza praca docierała do jak najszerszego grona, by każda osoba potrzebująca pomocy czuła się bezpiecznie w kontaktach z nami, by czuła się zaproszona do udziału w tym, nad czym pracujemy.

Dlatego stworzyłośmy ten poradnik. Chcemy w nim ująć w pigułce, o co chodzi z tym całym językiem inkluzywnym, a w szczególności chcemy się skupić na kwestiach niebinarności i języka neutralnego płciowo.

Link

Pomiędzy. Historie osób niebinarnych

Renata Kim

Wydawnictwo Luna

„Pomiędzy” to zbiór fascynujących rozmów, w których Renata Kim oddaje głos osobom niebinarnym, ich bliskim, oraz osobom eksperckim. Jest wszechstronnie: od procesu odkrywania swojej tożsamości, przez historie coming outów, wykluczenia, akceptacji, do kwestii prawnych, medycznych czy naukowych. Osobom poszukujących książka daje potrzebne wsparcie i kieruje do wartościowych źródeł, a osbom cispłciowym, zwłaszcza bliskim, pomaga zrozumieć i być lepszymi osobami sojuszniczymi.

Andrea dokonało konsultacji językowej, a Szymon przygotował listę publikacji naukowych załączoną do książki. Nasz projekt jest wielokrotnie wspominany w treści, a Kolektyw objął publikację mecenatem.

Nasza recenzja

Mów o mnie ono

Katarzyna Skrzydłowska-Kalukin, Joanna Sokolińska

Wydawnictwo W.A.B.

Pierwszy na polskim rynku tak obszerny reportaż nt. transpłciowości wśród dzieci i młodzieży. Książka zawiera rozmowy z młodymi osobami trans i ich bliskimi i wypowiedzi osób eksperckich (np. działających aktywistycznie czy pracujących w ochronie zdrowia). Autorki przyglądają się zmianom sposobów patrzenia na płeć i seksualność w ostatnich latach, piszą też m.in. o wątpliwościach wobec tranzycji dzieci i młodzieży. Szczególnie cenna jest tu perspektywa rodziców osób trans (jedna z autorek jest matką nastoletnich osób niebinarnych); książka może być bardzo przydatna właśnie dla nich.

Szymon dokonał konsultacji językowej i jest wraz z kolektywem wymieniony na stronie redakcyjnej.

Nasza recenzja

Zin „Poczytałosie”

Praca zbiorowa

Rada Języka Neutralnego

Pomysł na tego zina zrodził się w rozmowie o tym, że wiele (jeśli nie większość) polskich osób niebinarnych edukuje się nt. niebinarności, używając anglojęzycznych źródeł, czy będą to artykuły, książki, czy kanały na jutubie. Wpływ angielszczyzny widać choćby w używanych pojęciach: często mówimy o misgenderingu (wciążbardziej popularnym niż złopłcienie) czy deadnamie (choć nekronim pojawia się coraz częściej), o osobach afab i amab, a jak pokazał pierwszy Niebinarny Spis Powszechny, angielskie kalki takie jak enby, agender czy genderfluid są używane dużo częściej niż niebinie, apłciowość czy płynnopłciowość. Wreszcie, nazwa prowadzonego przez nas serwisu – zaimki.pl – nawiązuje do angielskiego pytania „What are your pronouns?”, mimo że w polskim – jak wszystkie aż za dobrze wiemy – upłciowione są nie tylko zaimki.

Link

Wszystkiego, co najlepsze

Mason Deaver

We need YA

Historia niebinarneno Ben wyrzuconeno z domu po coming oucie, zmagająceno się ze swoim zdrowiem psychicznym i odkrywająceno siłę przyjaźni i miłości.

Tłumacz Artur Łuksza zdecydował się na przełożenie „singular they” jako formy „ono/jeno”, a w przedmowie dziękuje ekipie zaimków.pl za pomocne materiały. Rada Języka Neutralnego objęła książkę mecenatem merytorycznym.

Nasza recenzja

Różowa linia

Mark Gevisser

Wydawnictwo Poznańskie

W tym reportażu ze swoich podróży Mark Gevisser relacjonuje niezmiernie ciekawe historie życiowe osób queerowych z różnych zakątków świata, pokazując burzliwe i niezmiennie przesuwające się różowe linie – linie frontu walki o prawa człowieka.

Andrea, na prośbę tłumacza Adriana Stachowskiego, dokonało redakcji merytorycznej części książki dotyczącej tożsamości płciowej, zwłaszcza w zakresie terminologii i użycia zaimków. Rada Języka Neutralnego objęła książkę mecenatem merytorycznym.

Nasza recenzja

Bugsnax

Young Horses

Indie przygodówka, której akcja dzieje się na wyspie zamieszkanej przez żyjątka, które są również… pysznymi przekąskami. Zadaniem osoby grającej jest rozwiązanie zagadki tajemniczego zniknięcia badaczki bugsnaxów. Gra pełna jest queerowych wątków i postaci – wśród nich jest też niebinarnu Floofty.

Tłumaczka Ola Lubińska konsultowała z nami użycie dukaizmów. W napisach końcowych gry znalazły się podziękowania dla ekipy zaimków.pl.

Link

en Pronoun.is – anglojęzyczna inspiracja dla tej strony.
Genderneutralizacja polszczyzny? – artykuł opisujący, dlaczego język neutralny płciowo jest ważny, i zbierający pomysły na stworzenie takiego.
„Język, którego używamy, wpływa na to, jak myślimy. Ciężko nam zatem będzie traktować wszystkich równościowo, jeżeli nasza podświadomość będzie dzieliła wszystkich napotkanych ludzi na dwie kategorie. No i żeby jeszcze były tylko dwie kategorie… Niektórzy ludzie nie należą do żadnej z tych dwóch opcji (“and if that surprises you, you need to get out more” – Tom Scott). Dla nich język polski jest jeszcze mniej łaskawy niż dla kobiet.”
Czemu każda cis osoba sojusznicza powinna mieć zaimki w bio
Maniak marudzi #27: Niebinarne tłumaczenia – artykuł pokazujący, że „nie da się przetłumaczyć they/them na polski” to tylko wymówka.
Ludzie z komputera, ludzie z internetu – Michał Radomił Wiśniewski o „wojnie kulturowej” o zaimki, o naszym projekcie i o dukaizmach.
Równi wobec języka – o języku neutralnym płciowo – artykuł Agnieszki Wąsowskiej
Transpłciowa młodzież w polskiej szkole
„Jeśli chcesz rozbudzić w uczniach zainteresowanie językiem polskim, spróbuj odejść choć na jedną lekcję od sztywnych reguł i z pomocą kategorii Literatura strony zaimki.pl porozmawiać o ewolucji języka i neutratywach. Może uczniowie spróbują wymyślić własne?”
Wideoesej „Mistycyzmu Popkulturowego” o tym, jak polscy tłumacze (nie) radzą sobie z formami gramatycznymi w przypadku postaci niebinarnych
Gra „Bugsnax” w której występuje postać niebinarna używająca dukazimów.
„Od początku wiedziałam, że nie chcę przepuszczać Floofty’enu przez magiel ciswashingu” – wywiad z Olą Lubińską, tłumaczką pierwszej gry wideo z dukaizmami – 6 kolorów gier wideo
„Od początku wiedziałam, że nie chcę przepuszczać Floofty’enu przez magiel ciswashingu. To jednak łatwiej było stwierdzić w teorii, niż zastosować w praktyce, bo tak naprawdę nie miałam w tamtym czasie pojęcia, czy polszczyzna dysponuje już jakimiś formami niebinarnymi, a jeśli tak, to jak się ich używa. Z pomocą przyszła mi nieoceniona strona Zaimki.pl i jej ekipa, która cierpliwie odpowiadała na wszystkie moje pytania. Gdy już znalazłam rzetelne źródło i miałam z kim o tym pogadać, to okazało się, że możliwości jest całe mnóstwo.”
Poradnik, jak urzędowo zmienić imię w Polsce
Fundacja Interakcja o słownictwie dotyczącym interpłciowości
Inkluzywna komunikacja w Sekretariacie Generalnym Rady – broszura Rady Unii Europejskiej
„Komunikacja to narzędzie o wielkiej mocy: kształtuje postawy, wyobrażenia i zachowania; odzwierciedla świat, w którym chcielibyśmy żyć i pracować. Słowa i obrazy są więc ważne: jeśli nie będziemy świadomi schematów myślowych, które sprawiają, że wybieramy daną formę językową lub daną ilustrację, możemy komunikacją dyskryminować. Język się zmienia – słowa ewoluują, a wraz z nimi powinien ewoluować sposób, w jaki się nimi posługujemy. Język wrażliwy na płeć lub neutralny płciowo oraz wolny od uprzedzeń pozwala odchodzić od niedzisiejszych wyobrażeń o mężczyznach, kobietach, osobach z niepełnosprawnościami czy innych grupach społecznych. Dokument ten ma być zbiorem wskazówek, jak używać słów i ilustracji. Zawiera przykłady z języka polskiego istotne z punktu widzenia Sekretariatu Generalnego Rady jako miejsca pracy.”
Publikacje fundacji Trans-Fuzja
Tranzycja.pl – Repozytorium wiedzy o transpłciowości i tranzycji
Poradnik „Jak pisać i mówić o osobach LGBT+” – Yga Kostrzewa, Marcin Dzierżanowski, Grzegorz Miecznikowski, Karolina Rogaska
Zdrowie LGBT – Przewodnik dla kadry medycznej (KPH)
Kampania: To działa!
Brzydkie Kaczątko, Hans Christian Andersen – przykład opowiadania pomagającego osłuchać się z użyciem rodzaju nijakiego/neutralnego w normatywnym kontekście
„— O, dzięki Bogu, że jestem takie brzydkie! — zawołało kaczątko. — Pies mnie nawet tknąć nie chciał. I zamknąwszy oczy, leżało cichutko, przytulone do trzciny, pośród huku wystrzałów, duszącego dymu i świszczącego śrutu, który śmierć roznosił. Późno uciszyło się na krwawym stawie, lecz wystraszone kaczątko jeszcze przez kilka godzin nie śmiało ruszyć się z miejsca. Na koniec cisza je uspokoiła, podniosło głowę, otworzyło oczy, a nie widząc nikogo, zaczęło uciekać, ile mu sił starczyło, dalej, dalej, dalej!”
O polskim rodzaju «wymijającym» – Z. Kempf, w: Język Polski. 1988, nr 1, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego (od str. 14)
Ryzykowne artykuły: Feminatywy w RPG? A na co to komu? – Ryzyko Narracyjne
en How to speak and write Polish in an inclusive way? – The Polish Course
Niebinarnosc.pl
Leksykon PJM LGBT+ – Fundacja Cicha Tęcza
Jak używać prawidłowych zaimków? Porady dla organizacji pozarządowych – współpraca RJN i KPH

Polecamy

Inkluzywny Słownik Języka Polskiego – słownik autokorekty rozszerzony o nowe formy.
@inkluzywnamowa
Słownik Empatyczny Języka Polskiego
Centrum Równik – rozdaje przypinki z zaimkami, również nienormatywnymi.
Female switcher – apka, która zamieni formy fleksyjne wyświetlanych tekstów z rodzaju męskiego na żeński.
Mateusz Adamczyk Vlog
Baba od polskiego
Przewodnik po Mnogości – strona daje wybór form, którymi zwraca się do osoby czytającej
Good Web Design – esej techniczny o tworzeniu inkluzywnych i dostępnych stron internetowych (również od strony językowej)

Social media

Inne wersje językowe

Projekty-rodzeństwo

Udostępnij: