Niebinarna polszczyzna w tekstach kultury

Korpus językowy niebinarnej polszczyzny

Udostępnij:

Rodzaj męski (on/jego)

Sztywny Patyk – Biogram na Twitterze/X @sztywnypatyyk, 2024
- „niebinarna bambaryła (każdy zaimek, byku, nie ograniczaj się), dziennikarcze (CD-Action), tłumacz, montażystum, debil, youtuberka and an avalanche of flowers”
Biogram Sybila Grzybowskiego jako osoby uczestniczącej w spotkaniu „W(y)kluczenia: Wszystkie się zmieścimy”, 2021 ; Biogram pochodzi z zapowiedzi spotkania „W(y)kluczenia: Wszystkie się zmieścimy. Rozmowa o inkluzywnej polszczyźnie”
- „Sybil Grzybowski(e) – aktywista queerowy i feministyczny, anarchista, wrocławski rewolucjonista, student filologii klasycznej. Osoba płynnopłciowa, niebinarna i praktykujący poliamoryk. Zajmuje się językiem inkluzywnym i niebinarną polszczyzną, a w razie potrzeby obroni skłot lub zrobi okupację urzędu. Działa w Radzie Języka Neutralnego tworzącej stronę zaimki.pl oraz w Inicjatywie 8 Marca, która organizuje m.in. wrocławską Manifę. Prowadzi dom tymczasowy dla kotów.”
Eric Kripke – Pokolenie V (przekład: Maciej Dworzyński, nadzór merytoryczny: Zofia Jaworowska [wersja z napisami]) , 2023 ; Jordan Li są pierwszoplanową postacią serialu „Pokolenie V” (Gen V); są osobą bigenderową. W tej roli pojawia się dwoje aktorów: London Thor i Derek Luh. UWAGA! W cytatach zawarte są transfobiczne treści związane z traktowaniem Jordan przez inne postaci.
Eric Kripke – Pokolenie V (przekład: Tomasz Kutner, nadzór merytoryczny: Zofia Jaworowska [wersja z lektorem]) , 2023 ; Jordan Li są pierwszoplanową postacią serialu „Pokolenie V” (Gen V); są osobą bigenderową. W tej roli pojawia się dwoje aktorów: London Thor i Derek Luh. UWAGA! W cytatach zawarte są transfobiczne treści związane z traktowaniem Jordan przez inne postaci.
Agata Szczerbak, Aleksandra Żelazińska – Niebinarni: kim są, jak żyją. Tekst, którego nie zrozumie Jarosław Kaczyński (Polityka) , 2022
- „U Sybila (rocznik 1990) wyglądało to tak: płeć przypisana przy urodzeniu – żeńska. WIele lat czuł, że nie jest dziewczyną, ale powinien spróbować nią być, żeby dopasować się do świata i jego zasad. Przebierał się za kobietę, gdy wychodził z domu […] – Dużo zmieniło się, kiedy poznałem osobę niebinarną, a potem zaczęliśmy być razem.”
- „Lu Olszewski (rocznik 1979) […] dorastała w latach 80. i 90. Termin „niebinarność” jeszcze nawet wtedy nie istniał. Zawsze czuła, że coś jest z nią nie tak. Stale towarzyszyło jej przekonanie, że nie pasuje. – Pierwsza myśl, że nie jestem facetem, naszła mnie, gdy miałam 17 lat. Jednej nocy, leżąc w łóżku w internacie, nie mogąc zasnąć, borykając się z myślami, sama siebie pytałam o to, czy może jednak jestem dziewczyną. I odpowiadałam sobie, że nie jestem. Wracałam więc do myśli, że jestem w takim razie facetem. Będę żyła po faceciemu.”
- „Lu Gaszyński (rocznik 1999) mógłby z kolei opowiedzieć wiele anegdot o tym, jak policja traktuje transpłciowe dzieciaki. Jest aktywistą, kiedyś działał w kolektywie Stop Bzdurom […]. W wieku 17 lat podjął pierwszą próbę samobójczą. Potem jeszcze kilka razy trafiał do szpitala, bo wiedział już, że jak są myśli i plany, to trzeba dzwonić po pogotowie.”
Anna Tess Gołębiowska – Film Fanfik na podstawie książki Natalii Osińskiej już w tym roku (Niestatystyczny.pl) , 2023
- „Główną rolę – Tośka – otrzymał Alin Szewczyk, osoba niebinarna używająca męskich zaimków. Alin Szewczyk zajmuje się modelingiem, współpracuje z agencją Uncover Models. Prezentował na wybiegu marki takie jak Prada, Loewe, Louis Vuitton czy Valentino.”
Dominika Konopielko – Wera Makowskx – niebinarne reżysero, twórco „sweet & romantic” w TR Warszawa (Poptown.eu) , 2023
- „Jak zrozumieć niebinarną perspektywę? Czy teatr może to ułatwić? Czy osoby cispłciowe są w stanie opowiedzieć o tych tożsamościach? Tu pojawia się Wera Makowskx – niebinarne reżysero, twórco „sweet & romantic” w TR Warszawa, nowe nazwisko polskiego teatru, na które warto zwrócić uwagę.”
- „— Na pierwszym roku studiów zostałam zapytana, czemu postać, która miała być moim sobowtórem w tworzonej przeze mnie scencę, jest płci męskiej. Wtedy nie potrafiłam odpowiedzieć na to pytanie, po prostu tak mi pasowało, to było organiczne. — tłumaczy Makowskx. Od tej pory wątek tożsamości powracał w jej pracach na egzaminy i tekstach, często silnie związany z relacją z matką.”
- „To opowieść o Ari, który nie wpisuje się w społeczne ramy, zaczyna więc przyjmować nielegalnie testosteron. ”
- „Inspiracją dla projektu są książki osób autorskich, które analizując własne ciało i doświadczenie queerowości układają własne teorie na temat otaczającego świata – „Testo ćpun” Preciado, „Argonauci” Maggie Nelson, „Przedziwna sztuka porażki” Jacka Halberstrama. ”
- „Osoby twórcze „sweet & romantic” przedstawią więc widowni trójkąt tematyczny. ”
Robin Marantz Henig – Dwie płcie to za mało (w: „National Geographic”) , 2020
- „Najpierw uznał się za butch lesbian – lesbijkę przejawiającą stereotypowo męskie cechy, później – osobę genderfluid, aż w końcu zdecydował się na określenie „niebinarny transchłopak”. Brzmi to trochę jak oksymoron. Czy „niebinarny” i „chłopak” się nie wykluczają? Ale taka kombinacja wydaje się Charliemu najbardziej odpowiednia. Kilka miesięcy po naszej rozmowie wybierał się na studia i miał zamiar zacząć przyjmować testosteron.”
Jakub Wojtaszczyk – Zawisnąć między płciami (Replika) , 2021
- „[Jakub Wojtaszczyk] Co jest takiego na zewnątrz, że napawa cię przerażeniem?
  [Sorry Elvis] Czuję się zastraszony, na każdym kroku fatshamingowany i wytykany palcem za to, jak wyglądam. Mam wrażenie, że słyszę wyzwiska. Czasami wystarczy oceniający wzrok. Zdarzyło mi się ze łzami w oczach zawrócić w połowie drogi, bo byłem przekonany, że wszyscy dookoła myślą o mnie złe rzeczy.”
- „Namawiałem rodziców na kupienie krawata. Pamiętam ulgę, którą czułem, kiedy ciotka mówiła na mnie Sylwek albo Sylwester.”
- „Nie umiałem odnaleźć się wśród dziewczyn. Najbardziej ten problem wychodził na wuefie. W damskiej szatni płakałem ze strachu. Chodziłem przebierać się do toalety.”
Jakub Wojtaszczyk – Leszek jest niebinarnym tatą. „Nasz syn nie ma uprzedzeń i narzuconych ram” (Noizz.pl) , 2022
- „Skoro urodziłem się z penisem, a wszyscy wokół z penisami byli chłopakami, zatem też musiałem być jednym z nich. Wszystko zmieniło się, gdy poznałem słowo „niebinarność” i jego znaczenie — mówi Leszek.”
- „— Nie mam problemu ze słowem „tata”. Być może, gdyby moja podróż z niebinarnością rozpoczęła się wcześniej, byłoby inaczej. Jednak od początku życia Julka jestem jego tatą i to mi odpowiada — Leszek kilka lat temu zdefiniował się jako osoba niebinarna.”
Niko Graczyk – Mam na imię Iris i jestem niebinarnæ. Nie mów do mnie „proszę pani” (Noizz.pl) , 2022
- „Odkąd tylko pamiętam, nie wpasowywałæ się w cisnormatywne ramy społeczne.”
- „Iris opowiedziałæ nam, że od początku życia próbowano jæ wtłoczyć w binarne ramy, mimo że to do niæ nie pasowało i widzieli to nawet jæ bliscy”
- „Od zawsze komponowałæ swoje stroje tak, żeby nie przypominały utrwalonych schematów – łączyłæ wielkie bluzy i jeansy z koronkami, używałæ kolczyków jako broszek. Używałæ też prototypów binderów. ”
- „Gdy poczułem się w końcu pewniej, to opisałem mamie moje odczuwanie płci. Wytłumaczyłæ też skąd pomysł na imię i opisałem swoją niebinarność oraz jej spektrum. ”
Niko Graczyk – „Babcia lubiła ubierać mnie w sukienki, czesać, malować. To była tortura” (Noizz.pl) , 2022
- „Z terminem niebinarności zetknąłem się po raz pierwszy dwa lata temu. To była informacja w poście Sexedu w mediach społecznościowych. Kiedy dowiedziałem się, czym jest niebinarność, to było od razu jak grom z jasnego nieba. Przeczytałem coś, co opisywało to, jak odczuwam swoją płciowość. W końcu mogłem to nazwać i była to ogromna ulga. ”
- „Musiałem w miejscu pracy i w szkole językowej, do której chodzę, powiedzieć, że używam innego imienia niż w dokumentach. Na początku się tym bardzo stresowałem, ale spotkało się to ze zrozumieniem i akceptacją, co było dla mnie wielką ulgą. ”
Ada Petriczko – Genderqueer: Nie ona. Nie on. Osoba (w: „Wysokie Obcasy”) , 2015
- „– Wiara w płeć jest spełnianiem cudzych oczekiwań. Czym innym jest gra w płeć, uprawiam ją – mówi Robert, 35-letni pisarz z Warszawy. – Nie jestem mężczyzną, chociaż lubię swoje ciało i płynące z faktu jego posiadania korzyści. Nie jestem kobietą, chociaż gdybym miał wskazać najbardziej satysfakcjonujące mnie miejsce, byłoby ono w świecie kobiet. Nie jestem gejem, bo chociaż seksualnie pociągają mnie mężczyźni, zakochuję się w kobietach. Gej to kostium, taki sam konstrukt społeczno-kulturowy jak mężczyzna i kobieta. Nigdy nie miałem płci, ta jest nomadą.”
Piotr Jończyk – „Męczy mnie, że cały czas wałkuje się ten sam temat. Taki jestem i co mam z tym zrobić?” (Gazeta.pl) , 2023
- „Róż Kasprzyckx ma 20 lat, w tym roku skończył liceum plastyczne w Krośnie. – Jeśli jest się osobą queerową, to plastyk nie jest najgorszą szkołą, do której można trafić – mówi.”
- „W tym roku założony przez niego kolektyw Obłęd zainicjował pierwszy w Krośnie Marsz Równości. Na koniec szkoły Róż przygotował serię prac nawiązującą do Nory, obozu kolektywu Wilczyce, broniącego Puszczy Karpackiej przed wycinką prowadzoną przez Lasy Państwowe.”
- „– Bałem się dyplomowej wystawy i tego, że będę musiał się podpisać moimi danymi z dokumentów. Ale nie robili problemu, mogłem się podpisać danymi, których używam na co dzień. Chociaż widać było, że nauczyciele nie spotkali się wcześniej z wieloma uczniami otwarcie queerowymi, to nie bali się tego, tylko większość z nich próbowała się doedukować i zrozumieć.”
- „Chociaż Róż miał czasem poczucie, że jeśli on czegoś w Krośnie nie zrobi, to nie zrobi tego nikt, coraz rzadziej śledzi, co i jak się mówi o osobach queerowych. – Zaczęło mnie trochę męczyć, że cały czas wałkuje się ten sam temat. Dla mnie to jest po prostu to, jak funkcjonuję cały czas. I nie rozumiem, dlaczego to podlega dyskusji, czy ja mam mieć jakieś prawa, czy mam nie mieć praw. Dla mnie to jest codzienność. Taki jestem i co mam z tym zrobić?”
Weronika Paliczka – Niebinarny nastolatek pobity w szkole. Wstrząsające szczegóły zbrodni (Vibez.pl) , 2024 ; Trigger warning: transfobiczna przemoc
Wiktorze Marcowe – Bez wzajemnej opieki wszystkie zginiemy (gazeta manifowa Inicjatywy 8 Marca) , 2021
- „Jestem osobą niebinarną, używam męskich końcówek, ale mam macicę i też mogę zajść w ciążę.”
- „Jakbym miał się ścierać bezpośrednio z policją czy siedzieć w areszcie, to bym chyba się potem przekręcił. I moje osoby partnerskie, mimo przygotowania na taką sytuację, razem ze mną. ”
- „O. powiedziało, że mu znikam, i muszę trochę przystopować. M. był we wszystkim ze mną. ”
- „Opiekuje się mną, bo tradycyjne instytucje opieki zawiodły - nie ma rodziny i nie ma państwa dla takich jak my, queerów, transek, płodobójczyń.”
Wojciech Szot – „Gdy jakieś kłiry to przeczytają, pomyślą, że to też o nich”. Polska literatura niebinarna (Wyborcza.pl) , 2023
- „„Nigdy nie będziesz szło samo” reklamowane jest hasłem „pierwsza polska powieść napisana przez osobę niebinarną”. Czym są neutratywy i osobatywy oraz o czym piszą młode osoby autorskie?”
- „Anouk Herman to urodzone w 1998 roku absolwento Uniwersytetu Śląskiego, jak samo o sobie pisze: „kłir i anarchol”. ”
- „Zadebiutowało w 2022 roku tomem poetyckim „right into pod tramwaj”. Zanim jednak doszło do publikacji, Herman wygrało czwartą edycję konkursu literackiego „Nowy Dokument Tekstowy”, organizowanego przez Instytut Literatury. ”
- „Na stronie Słownika poznać można także iksatywy – „chciałxbyś”, „przyszłxś” czy formy nazwane „osobatywami”, gdy zamiast pisać „dziennikarze i dziennikarki”, decydujemy się napisać „osoby dziennikarskie”. Czy „ktosio” za dwadzieścia lat będzie używało tych form? ”
- „Osoba autorska, która używa szerokiego wachlarza zaimków on/ona/ono/onx/jego/jej/jex, zauważa w jednym z wywiadów, że niezwykle ważny dla niego było opowiedzenie o społecznej presji na spójność tożsamości: – Musisz mieć swoją nazwę, imię, nazwisko, zawód, kierunek rozwoju, cele, wszystko, co potem jest wymagane w CV – mówiło poeto.”
- „Alin Szewczyk, którzy zin zilustrowali, to osoba niebinarna określająca się jako „bazgracze, pedalę”.”
USA: Osoba niebinarna zmarła po pobiciu w szkole? (Trybuna Polska) , 2024 ; Trigger warning: transfobiczna przemoc
Anot Głowacki – [Niezatytułowane opowiadanie] (Zin "Poczytałosie") , 2022
- „Jako obyczajowy kryminalista mam za to poetycki brud.”
- „Nic jednak nie poradzę na to, że czyste płótno mojego dziecięcego umysłu wypełniało się koślawymi kleksami końcówki fleksyjnej -em. Bo ja się bawiłem, nie bawiłam, i nigdy przez całe swoje świadome życie nie użyłem formy żeńskiej, gdy jestem sam na sam, nie sam kontra ludzie, bo ludzi się boję. Może stąd moja alienacja – za przyjaciela wystarczała mi ta obca osoba w lustrze, w której rysach nigdy nie zobaczyłem swojego odbicia.”
Bartek Biedrzycki – Confirmatio Vir Llamki, albo o wizycie Nieziemca Macka Simma na Starej Ziemi (w: „Dzieje się”) , 2018
- „Usiedli. Vir wskoczyło na łóżko i zainstalowało się tam po turecku, Simm przysiadł na obrotowym krześle przy biurku.
  – Jak dorosnę, to chcę polecieć na Marsa.
  – Przecież już byłoś u mnie dwa razy.
  – Ale ja chcę na stałe”
Jacek Dukaj – Perfekcyjna niedoskonałość, 2003
- „– Do Creytona powinniśmy dotrzeć w ciągu trzydziestu ośmiu k-godzin. Nawet zważywszy na utratę krwi pana i stahs McPherson–
  – Chciałuś powiedzieć – przerwał nu Zamoyski – powinniśmy byli tam dotrzeć. Samu twierdzisz, że po odcięciu od Plateau nie wiesz nawet, w którą stronę lecimy. Swoją drogą, zastanawiam się, jak to możliwe. Przecież chyba pamiętasz, gdzie celowałuś.”
- „– To było wyzwanie na pojedynek – stwierdziła manifestacja Słowińskienu i kopnęła upuszczoną muszlę aż pod palmy. Stłukła sobie przy tym stopę i teraz podskakiwała na jednej nodze, wściekła – taki na poły komiczny behawior manifestowału Adamowi i Cesarzowi.”
- „Jeszcze nie do końca świadomy otoczenia, zareagował w sposób stosowny dla ciążenia Farstone (lub Pałacu) – i w efekcie odbił się od bocznej ściany. Zamrugał, nie wierząc własnym oczom. Z odległości dwóch cali szczerzyłu się bowiem z niej, wielku jak posąg Stalina, Patrick Gheorg McPherson.
  W odruchu już niemal paniki odepchnął się Zamoyski wstecz, ku fotelowi. Nie mógł oderwać wzroku od ekranu z uspokajająco uśmiechniętum Patrickum – najpierw więc fotel wymacał, fotel i ciało na nim.”
- „Głupi! Znajdujesz się w jenu wnętrzu, onu czyta twoje nastroje, pragnienia, instynkty, myśli nieomal – z napięcia mięśni, drżenia strun głosowych, temperatury naskórka, rytmu oddechu, łopotu serca, szumu krwi w żyłach i tkankach. Skąd niby wiedziału wówczas, że szukasz urynału? Nic wu nie umknie. Pozostajecie całkowicie w jenu władzy. Nie jesteś w stanie przekazać Angelice ni słowa tak, by onu o nim nie wiedziału.”
Marta Kisiel – Siła niższa, 2016
- „– Ja co prawda słabo znam gościa - odparł po kilku chwilach - ale tak sobie myślę, że on to nie lubi nikogo.
  – Nawet swojego człowieka? Przecież jest aniołem stróżem. Ja swoich zawsze lubiłom. Jak miałobym im stróżować bez lubienia?”
Ursula K. Le Guin – Lewa ręka ciemności (tłum. Lech Jęczmyk) , 1987 ; postacie niebinarne używające form męskich
- „Był tak kobiecy w wyglądzie i zachowaniu, że kiedyś spytałem go, ile ma dzieci, tak jakbym pytał matkę. Spochmurniał. Okazało się, że nie urodził ani jednego, za to spłodził sporo. Był to jeden z tych małych wstrząsów, jakich doznawałem na każdym kroku. Szok kulturowy był niczym w porównaniu z szokiem biologicznym, którego doznawałem jako osobnik płci męskiej wśród istot ludzkich, będących przez pięć szóstych czasu hermafrodytycznymi eunuchami.”
- „Byliśmy kemmeringami przez siedem lat i mieliśmy dwoje dzieci. Jako dzieci jego łona nosiły jego imię Foreth rem ir Osboth i chowały się w ognisku jego klanu. Przed trzema laty poszedł do stanicy Orgny i teraz nosił złoty łańcuch celibanta. Nie widzieliśmy się przez te trzy lata, a jednak, kiedy zobaczyłem jego twarz w cieniu pod kamiennym łukiem, poczułem przypływ naszej dawnej miłości, jakbyśmy rozstali się zaledwie wczoraj, i doceniłem jego wierność, która sprawiła, że gotów był podzielić mój upadek. Czując znów na sobie te daremne więzy rozgniewałem się, bo miłość Asze zawsze zmuszała mnie do działania wbrew moim chęciom.”
Ginny Nawrocka – Cierpki zapach kosmosu (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020 ; oprócz tego także postaci niebinarne używające męskich i żeńskich form
- „Ja, Gosia, Ewa i Jacek. Gosia była najmłodsza... Jest najmłodsza. Jacek jest z tego samego roku, co ja, ale onu urodziłu się na początku, a ja pod koniec. A Ewa jest pięć lat starszy ode mnie.”
Olga Tokarczuk – "Transfugium" (ze zbioru "Opowiadania Bizarne") , 2019
- „"Profesor Choi, który prowadził jej siostrę i odpowiadał za cały proces transfugacji, był androgyniczny, smukły i wyprostowany. (...) Pomyślała, że może Choi to kobieta-holograficzna plakietka na rękawie z napisem dr Choi nie pomagała w określeniu płci. (...) O Choi powinno się chyba powiedzieć "ono", ale w języku, który był jej najbliższy i w którym mówiono w domu, brzmiałoby to dziwacznie, neutrum od wieków było zarezerwowane nie dla człowieka, lecz raczej dla istoty nie-ludzkiej, jakby człowieczeństwo musiało dać się ukrzyżować za biegunowość płci."”

Rodzaj żeński (ona/jej)

Sztywny Patyk – Biogram na Twitterze/X @sztywnypatyyk, 2024
- „niebinarna bambaryła (każdy zaimek, byku, nie ograniczaj się), dziennikarcze (CD-Action), tłumacz, montażystum, debil, youtuberka and an avalanche of flowers”
Eric Kripke – Pokolenie V (przekład: Maciej Dworzyński, nadzór merytoryczny: Zofia Jaworowska [wersja z napisami]) , 2023 ; Jordan Li są pierwszoplanową postacią serialu „Pokolenie V” (Gen V); są osobą bigenderową. W tej roli pojawia się dwoje aktorów: London Thor i Derek Luh. UWAGA! W cytatach zawarte są transfobiczne treści związane z traktowaniem Jordan przez inne postaci.
Eric Kripke – Pokolenie V (przekład: Tomasz Kutner, nadzór merytoryczny: Zofia Jaworowska [wersja z lektorem]) , 2023 ; Jordan Li są pierwszoplanową postacią serialu „Pokolenie V” (Gen V); są osobą bigenderową. W tej roli pojawia się dwoje aktorów: London Thor i Derek Luh. UWAGA! W cytatach zawarte są transfobiczne treści związane z traktowaniem Jordan przez inne postaci.
Agata Szczerbak, Aleksandra Żelazińska – Niebinarni: kim są, jak żyją. Tekst, którego nie zrozumie Jarosław Kaczyński (Polityka) , 2022
- „U Sybila (rocznik 1990) wyglądało to tak: płeć przypisana przy urodzeniu – żeńska. WIele lat czuł, że nie jest dziewczyną, ale powinien spróbować nią być, żeby dopasować się do świata i jego zasad. Przebierał się za kobietę, gdy wychodził z domu […] – Dużo zmieniło się, kiedy poznałem osobę niebinarną, a potem zaczęliśmy być razem.”
- „Lu Olszewski (rocznik 1979) […] dorastała w latach 80. i 90. Termin „niebinarność” jeszcze nawet wtedy nie istniał. Zawsze czuła, że coś jest z nią nie tak. Stale towarzyszyło jej przekonanie, że nie pasuje. – Pierwsza myśl, że nie jestem facetem, naszła mnie, gdy miałam 17 lat. Jednej nocy, leżąc w łóżku w internacie, nie mogąc zasnąć, borykając się z myślami, sama siebie pytałam o to, czy może jednak jestem dziewczyną. I odpowiadałam sobie, że nie jestem. Wracałam więc do myśli, że jestem w takim razie facetem. Będę żyła po faceciemu.”
- „Lu Gaszyński (rocznik 1999) mógłby z kolei opowiedzieć wiele anegdot o tym, jak policja traktuje transpłciowe dzieciaki. Jest aktywistą, kiedyś działał w kolektywie Stop Bzdurom […]. W wieku 17 lat podjął pierwszą próbę samobójczą. Potem jeszcze kilka razy trafiał do szpitala, bo wiedział już, że jak są myśli i plany, to trzeba dzwonić po pogotowie.”
Aleksandra Hangel – Niebinarni. Walka o przestrzeń (WP Kobieta) , 2021
- „- Czuję tę "niezgodność" od wielu, wielu lat, a zaimki są dla mnie częścią ekspresji mojej tożsamości. Wiele lat myślałom, że jestem jakimś błędem natury. Teraz wiem, że po prostu jestem nieco inne. I nie ma w tym nic złego ani nienaturalnego – mówi 21-letnie Ragu.”
- „Dlatego, jeśli wykażemy się chęciami, aby osoba, z którą rozmawiamy, czuła się dobrze, zostaniemy zrozumian_.
  Nie zapomniałam powyżej literki. Piszemy "zostaniemy zrozumiane" – każdy wie, że "my" oznacza tu "kobiety". Piszemy "zostaniemy zrozumiani" – wiadomo, pisze to facet. No a jak ma napisać osoba niebinarna? Albo jak napisać, jeśli chcemy objąć naszą wypowiedzią grupę ludzi różnej płci i różnej tożsamości płciowej? Jednym ze sposobów, torujących sobie drogę w języku polskim, jest zastępowanie litery wskazującej na płeć – gwiazdką lub jak powyżej – dolnym myślnikiem.”
- „Lu jest 41-letnią osobą niebinarną. Prosi, by zwracać się do niej zaimkami żeńskimi. Czyli "ty: jadłaś, piłaś, spałaś, kochałaś".
  Przez 37 lat mówiła "piłem, jadłem, spałem, kochałem".
  -Żyłam jako facet. Nawet dla mnie było trudne, żeby dopuścić do siebie to, że nim nie jestem. W wieku 18 lat myślałam, że jestem po prostu trans-dziewczyną, ale potem poczułam, że jednak nie. Najtrudniejsze było właśnie wyjście poza ten binarny podział, bo na nim jest całe nasze życie społeczne postawione – szpitale, więzienia, szkoły. Nie chodzi o to, by te osoby niebinarne gdzieś wcisnąć, w którąś z tych kategorii. Musimy się zastanowić nad całą konstrukcją społeczną.”
- „Dlatego, kiedy spędzają czas tylko we dwie, dopiero po jakimś czasie Fiona zaczyna się czuć na tyle swobodnie, by przestać się pilnować i wybiera te zaimki, które przychodzą jej naturalnie. - Sama zazwyczaj staram się po prostu kopiować formy, których używa ona. Jeśli pisze czy mówi do mnie "zjadłem obiad", pytam "a co miałeś dobrego?". Pomyłki się oczywiście zdarzają, ale nie robimy z nich niczego wielkiego. Poprawiam się i tyle – tłumaczy 25-latka.”
Dominika Konopielko – Wera Makowskx – niebinarne reżysero, twórco „sweet & romantic” w TR Warszawa (Poptown.eu) , 2023
- „Jak zrozumieć niebinarną perspektywę? Czy teatr może to ułatwić? Czy osoby cispłciowe są w stanie opowiedzieć o tych tożsamościach? Tu pojawia się Wera Makowskx – niebinarne reżysero, twórco „sweet & romantic” w TR Warszawa, nowe nazwisko polskiego teatru, na które warto zwrócić uwagę.”
- „— Na pierwszym roku studiów zostałam zapytana, czemu postać, która miała być moim sobowtórem w tworzonej przeze mnie scencę, jest płci męskiej. Wtedy nie potrafiłam odpowiedzieć na to pytanie, po prostu tak mi pasowało, to było organiczne. — tłumaczy Makowskx. Od tej pory wątek tożsamości powracał w jej pracach na egzaminy i tekstach, często silnie związany z relacją z matką.”
- „To opowieść o Ari, który nie wpisuje się w społeczne ramy, zaczyna więc przyjmować nielegalnie testosteron. ”
- „Inspiracją dla projektu są książki osób autorskich, które analizując własne ciało i doświadczenie queerowości układają własne teorie na temat otaczającego świata – „Testo ćpun” Preciado, „Argonauci” Maggie Nelson, „Przedziwna sztuka porażki” Jacka Halberstrama. ”
- „Osoby twórcze „sweet & romantic” przedstawią więc widowni trójkąt tematyczny. ”
Marta Glanc – Czasami ktoś obcy pyta, czy jestem baba czy chłop. Rozmowa z Sarą Tylką. (Onet.pl) , 2021
- „Musiałam sama odkryć swoją tożsamość i o co w niej tak naprawdę chodzi. Im jestem starsza i bardziej wyedukowana, tym łatwiej mi pewne rzeczy przyjąć i nie zakładać od razu, że ktoś swoim zachowaniem czy pytaniem chce mnie zranić. Kiedyś było inaczej. Jako mała dziewczynka, słysząc, że ktoś mówi o mnie babochłop, cierpiałam. To określenie bardzo we mnie uderzało i nie potrafiłam się w tym odnaleźć. ”
- „Przyznam, że dopiero miesiąc temu włączyłam sobie wywiad z Margot w Radiu Zet, który przeprowadziła dziennikarka Beata Lubecka. Po kilku minutach go wyłączyłam. To było straszne, bardzo współczuję Margot. Całym sercem czułam, że jest ona wpychana przez tę dziennikarkę w coś bardzo dla niej niewygodnego. To po prostu nie było okej. Czułam wręcz psychiczny ból i mogę sobie tylko wyobrażać, co przeżywała Margot.”
Matylda Jonas-Kowalik – Mx.Enigma: W Nowym Jorku spotykam się z dyskryminacją zarówno od osób z zewnątrz, jak i wewnątrz społeczności LGBTQ, 2016
- „Identyfikuję się jako osoba transfemme. Od 21 roku życia używam zaimków they/their. Niedawno zaczęłam brać estrogen i jestem w trakcie tranzycji. Męczy mnie życie w patriarchalno-binarnym świecie, który wymaga ode mnie, żebym ze względu na moją płeć ubierała się, wyrażała i prezentowała w określony sposób. Zawsze skłaniam się w stronę kobiecości – ekspresji i przedmiotów, i zawsze byłam z tego powodu zawstydzana i zmuszana do dostosowania się sztywnych zasad męskości, które nigdy nie były dla mnie naturalne i autentyczne”
- „Mx.Enigma używa w języku angielskim zaimków they/their, ale na rzecz polskiego tłumaczenia zgodziła się na używanie żeńskich form”
Piotr Wesołowicz, Dawid Krawczyk – Dwa miesiące aresztu dla aktywistki LGBT. Spontaniczna demonstracja w jej obronie (w: „Gazeta Wyborcza”) , 2020
- „Sąd w Warszawie zdecydował o dwumiesięcznym areszcie dla Margot, aktywistki walczącego z homofobią kolektywu Stop Bzdurom. Informacja o tym doprowadziła do protestów, które sprzed siedziby Kampanii Przeciw Homofobii przeniosły się na Krakowskie Przedmieście i pod komendę na Wilczą. Policja zatrzymała kilkunastu ich uczestników.”
- „Margot pożegnała się z grupą, która odprowadziła ją na Nowy Świat i zaczęła iść w stronę kościoła z pomnikiem Chrystusa. Wtedy podeszli do niej policjanci w mundurach i nieumundurowani, złapali za ręce i wsadzili do nieoznakowanego grafitowego samochodu. Doszło do szarpaniny między protestującymi i policją.”
Julia Właszczuk – Margot ze Stop Bzdurom: Nie mam czasu się bać (w: „Vogue”) , 2020
- „Ostatnie dwa dni spędziłam w domu w gronie przyjaciółek. Czas minął nam na rozmowach, jedzeniu i kochaniu się. Po wyjściu musiałam na chwilę odciąć. Teraz powoli wracam do rzeczywistości i normalnego rytmu pracy, więc dziś mam się różnie – czasami czuję radość, a chwilę potem przygnębienie i stres. Dopiero dziś w nocy czytałam o wszystkim, co wydarzyło się przez ostatnie tygodnie i byłam pod ogromnym wrażeniem.”
- „Przez pierwsze kilka dni część współosadzonych krzyczało w moją stronę obelgi i groźby, ale szybko im się to znudziło. Później kilka razy zaczepiano mnie tekstami w stylu: „Co tam Margareta?” czy „Jak masz na imię, dziewczynko?”. Prawie wszyscy współwięźniowie zwracali się do mnie żeńskimi zaimkami, czego nie mogłam wyegzekwować ze strony służby więziennej.”
Jacek Żakowski, Marta Figlerowicz – Widzieć nie znaczy wiedzieć („Polityka” nr 34 (3326)) , 2021
- „[Marta Figlerowicz]: Patrzyłam w lustro i się zastanawiałam, jak bym wyglądała, gdybym była chłopakiem. Bo czułam, że ludzie mnie oceniają jako nieudaną dziewczynkę. Czy jako chłopak mogłabym tak nosić spodenki albo tak dziewczęco biegać? Jednak moja babcia, która o niebinarności nigdy nie myślała, słuchała Radia Maryja i była religijną tradycjonalistką, nigdy się ze mną nie bawiła w dom. Robiłyśmy rzeczy nieoznaczone płciowo. Czytałyśmy książki, bawiłyśmy się w matematykę, chodziłyśmy na spacery. W domu miałam przyzwolenie, żeby o swojej płci nie myśleć. Okres dojrzewania był szokiem, bo społeczeństwo chciało, żebym się zadeklarowała płciowo. A ja wolałam dalej czytać książki.”
Czy menstruować mogą tylko kobiety? „Język nie tylko odzwierciedla zmiany społeczne, ale też na nie wpływa” (Ofeminin.pl) , 2020
- „W Polsce o problemie dyskryminacji językowej zrobiło się głośno po aresztowaniu Margot, aktywistki LGBT i współzałożycielki kolektywu Stop Bzdurom, która nie chciała, by zwracano się do niej męskimi zaimkami, czego nie mogła wyegzekwować ze strony służby więziennej.”
Eśka Możejko – Nożyczki (Mlem! 10) , 2022 ; ucinanie końcówek by uniknąć nacechowania płciowego
- „Dominik codzienni obcinał słow. Jedneg dni bywał t bardzie męcząc, inneg mnie, al niestrudzeni chwytał z nożyczk, b skraca wyraz, odrzucają niechcian głosk. Ni był t łatw zadani, wymagał skupieni ora wielkieg upor. Ni brakował m jedna determinacj.”
- „Dlatego stwierdziła, że się poddaje. Dominika raz na zawsze schowała nożyczki do szuflady i nie wyciągnęła ich nigdy więcej. W końcu mogła odpocząć.”
Ann Leckie – Zabójczy miecz (tłum. Danuta Górska) , 2016 ; postać niebinarna używająca form żeńskich
- „– Przyszła przeprosić moją pracownicę. – Zastępczynię Daos Ceit, tam, w zewnętrznym biurze. – Ich matki są kuzynkami. – Formalnie słowo użyte przez Skaaiat oznaczało pokrewieństwo pomiędzy dwojgiem ludzi z różnych domów, którzy mieli wspólną rodzicielkę albo babkę, jednak w sensie potocznym dotyczyło dalszego krewnego, przyjaciela albo kogoś, z kim się dorastało. – Wczoraj miały się spotkać na herbacie, ale Tisarwat się nie pojawiła i nie odpowiadała na wiadomości. A wiesz, jak wojskowi się lubią z zarządem doków. – Czyli pozornie uprzejmość, a prywatnie pogarda. – Moja pracownica się obraziła.”
Ann Leckie – Zabójcza sprawiedliwość (tłum. Danuta Górska) , 2015 ; postać niebinarna używająca form żeńskich
- „Odwróciłam się, żeby jej się przyjrzeć. Była wyższa od większości Nilterek, ale tłusta i blada jak one wszystkie. Ważyła więcej ode mnie, ale ja byłam wyższa i znacznie silniejsza, niż mogło się wydawać. Nie zdawała sobie sprawy, na kogo się porywa. Była prawdopodobnie płci męskiej, sądząc po skomplikowanych kanciastych wzorach pikowania na jej koszuli. Nie miałam całkowitej pewności. To byłoby bez znaczenia, gdybym przebywała w przestrzeni Radch. Radchaai nie zwracają większej uwagi na płeć, a ich język – mój pierwszy język – w ogóle nie uwzględnia rozróżnień płci. Język, którym teraz mówiliśmy, uwzględniał i mogłam sobie narobić kłopotów, gdybym użyła niewłaściwych form. Nie pomagało, że wskazówki pozwalające odgadnąć płeć zmieniały się w każdym kolejnym miejscu, niekiedy radykalnie, i rzadko miały dla mnie sens.”
Lu Olszewski – [Niezatytułowany esej] (Zin "Poczytałosie") , 2022
- „Kiedy odkrywałam swoją tożsamość/seksualność termin niebinarność jeszcze nawet nie istniał. Pamiętam jedną noc, podczas której, leżąc w łóżku, zastanawiałam się, czy nie jestem trans-dziewczyną. Coś w środku mówiło mi, że nie.”
- „Zrozumiałam, że moja dysforia najbardziej uaktywnia się w sytuacjach społecznych. Kiedy wymagano ode mnie performowania „męskich” zachowań, czułam się po prostu źle. Od momentu uświadomienia sobie, że jestem niebinarna i rozpoczęcia pracy nad sobą zdarza się to coraz rzadziej.”
Ginny Nawrocka – Cierpki zapach kosmosu (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020 ; oprócz tego także postaci niebinarne używające męskich i żeńskich form
- „Ja, Gosia, Ewa i Jacek. Gosia była najmłodsza... Jest najmłodsza. Jacek jest z tego samego roku, co ja, ale onu urodziłu się na początku, a ja pod koniec. A Ewa jest pięć lat starszy ode mnie.”
Renata Kim – Pomiędzy. Historie osób niebinarnych, 2024
- „– Mój umysł czasem nie nadąża, by wymyślić w rozmowie formę neutralną, której wcześniej nie używałom. A czasem świadomie stosuję strategię przetrwania. Bo na przykład bardzo się boję, czuję niepewnie przy kimś, jestem na obcym terenie, w nowej pracy. I wtedy używam form żeńskich albo staram się mówić bezpłciowo. Jak kogoś poznaję, proszę, by używał zaimków neutralnych. Tak mówią do mnie znajomi, koledzy na uczelni i w pracy. Niektórzy najpierw krzywili się na formę „ono”, ale w końcu załapali. Czasem ludziom coś nie gra, komentują, buntują się. Mówią, że „ono” to dla nich zbyt wiele, nie są w stanie tego przeskoczyć. Nie będą tak do mnie mówić i proszą o uszanowanie ich decyzji – mówi San.”
- „– Zaczęłom od Ostrej Zieleni, stowarzyszenia współpracującego z partią Zieloni. Wiedziałom, że ważne miejsce zajmuje u nich ekologia, klimat i prawa zwierząt, więc będę współpracowało z ludźmi o podobnych poglądach. Z czasem poczułom odwagę, żeby się w tych sprawach wypowiadać, pojawiać się na wydarzeniach politycznych – mówi San Kocoń.”
- „– Znalazłom „rzecznicze” w bazie neutratywów na stronie zaimki.pl. Jeśli chodzi o „aktywiszcze”, to nawet się nad tym nie zastanawiałom. To był już ten czas mojej pracy z językiem neutralnym, że podskórnie wiedziałom, że taka forma jest właściwa – tłumaczy San.”
- „Pamiętam, jak przyszło do mnie zawiadomienie z Urzędu Stanu Cywilnego, że udało się, imię zostało zmienione. Ucieszyłom się. Weszłom do pokoju rodziców, żeby im o tym powiedzieć i oni się cieszyli ze mną.”
- „Kiedy już byłam starsza, w okresie liceum i na początku studiów, próbowałam odkrywać swoją kobiecość. Byłam wtedy w związku z mężczyzną, strasznie mi na nim zależało i chciałam, żeby on też mnie kochał. Chciałam być dla niego atrakcyjną kobietą, więc bardzo się starałam. On niby wprost niczego nie wymagał, ale jak czasem wyglądałam mniej kobieco, to zdarzały się przykre komentarze i docinki. Ten związek od początku nie był zbyt udany, więc myślałam, że jeśli się bardziej postaram, to może będzie lepiej.”
- „Kiedy słyszałum, że „LGBT to nie są ludzie, tylko ideologia”, pomyślałum, że ci, którzy tak mówią, nie traktują nas poważnie. Bo to brzmi, jakby dosłownie nie wierzyli w to, co przechodzimy. Mam na myśli strach.”
- „O swojej niebinarności dowiedziałum się w maju 2022 roku, ale dopiero na początku kolejnego roku zaczęłum wychodzić z tym do ludzi. No i w zasadzie do każdego bliższego znajomego musiałum zagadać, wytłumaczyć wszystko, poprosić, żeby się do mnie zwracali nowymi zaimkami.”

Rodzaj neutralny (ono/jego)

Alin Szewczyk – Biogram autorski do zina „ACABADŁO z pieca spadło” (Girls* to the Front) , 2021
- „bazgracze, pedalę i (?!). Stowarzyszone w warszawskim labelu i kolektywie muzyczno-artystycznym BAS. W twórczości i odtwórczości skupia się na osobistym podejściu do szeroko pojętego aktywizmu, gra DJ-sety, ilustruje i robi plakaty. Winny za popełnienie komiksu SKRRRT, wydanego przez G*TTF w zinie Conflict.”
Althusser – Lenin and Philosophy and other essays (tł. - Tow. Sara, Instytut Karola Marksa) , 2022
- „Proletariuszcza mają 'instynkt klasowy', który pozwala im znaleźć się na proletariackich 'pozycjach klasowych'.”
Kasia Babis, Marta Nowak – Powiedz, siostro #26: Tata Maty zmusza nas do nagrywania od szesnastu godzin (podcast) , 2021 ; osoba pisząca do autorek podcastu używa rodzaju niebinarnego; Marta wahając się w pewnym momencie używa formy żeńskiej i dukaizmu
- „Marta: Sama mówisz, że ta kategoria... samo. Samu? Mówisz, że ta kategoria płci nie jest ci najbliższa, więc jakby w ogóle ta kategoria być może nie jest najważniejsza po prostu i brał ślub z tobą i twoimi głupimi przyzwyczajeniami i minami i powiedzonkami i jakby całą twoją konstrukcją...
  Kasia: ...też przekonaniami.
  Marta: ...przekonaniami, całą twoją konstrukcją psychiczną, a nie z tym, że jest tutaj osoba, która jest cis kobietą i jest to kluczowe.
  Kasia: Zwłaszcza, że przecież samo mówisz, że ubierasz się na różne sposoby i ubrania dla ciebie nie mają płci.
  Marta: I on jest z tym wszystkim OK.
  Kasia: Mówisz, że on trochę nie nadąża. Ale szczerze mówiąc, język polski w ogóle trochę nie nadąża.
  Marta: Tak, ja też się zastanowiłam jak mówić, nie?
  Kasia: Wszyscy trochę nie nadążamy. Jest w ogóle ta cała inicjatywa Słownik Neutratywów, żeby tworzyć pewne formy, które w ogóle jeszcze nie istnieją, więc wszyscy, nawet osoby niebinarne, które znam, nadal trochę jeszcze nad tym, wiesz, nadganiają.”
Gdy nauka jest kobietą UAM – Krok w stronę feminatywów (Kampania Tiptop) , 2021
- „Kolejną osobą, która dołączyła na pokład naszego cyklu spotkań jest Sybil Grzybowskie, współautorze inicjatywy i strony ”
- „neutratywy proponującej rozbudowę niebinarnej polszczyzny poprzez neutralne formy wyrazów.
  Z Sybilem porozmawiamy o neutratywach, niebinarnej polszczyźnie oraz o tym, jak dyskryminująca jest polska gramatyka.
  Do pierwszego spotkania zostały już tylko dwa dni!”
grupa teatralna monaru ,,Jarzębinowa" – ,,MoJA-kartoteka",
- „,,Brałom, żeby poczuć się jak w niebie, a czuję się jak w piekle"”
Instytut Marksa – Gdzie zacząć? Palące zagadnienia polskiego ruchu pracowniczego, 2022
- „Towarzyszcza! Towarzyszki! Towarzysze!”
- „... wartości dodatkowej wypracowanej przez pracowników, pracowniczki i pracownicza.”
- „ Instytut Marksa jest próbą współpracy intelektualnej pracowniczek, pracowniczy i pracowników.”
Maia Kobabe – Gender Queer (tłum. Hubert Brychczyński) , 2021
- „– Co oddajemy Melanie w poniedziałek?
  – Mówiło, że grafikę na stronę.”
- „– Widziałam bloga, którego założył...
  – Wiesz, Rob używa formy nijakiej.
  – Ach tak? Spoko. No to widziałam bloga, którego założyło...”
Piotr A. Kowalczyk – Zapowiadamy #detalfest2021 - festiwal detalu online w bibliotece TUVIM (Łódzka Organizacja Turystyczna) , 2020
- „Autorum książki o łódzkim Złotnie, Zdrowiu i os. Mireckiego oraz ukazującej się niebawem syntezy dziejów Jeżowa, instagramowe kierunkowy44, pokazuje, że podczas wędrówek po najbliższej okolicy może być pięknie, nostalgicznie, tajemniczo, niepokojąco, brzydko, zabawnie, ale nigdy nudno.”
Maja Staśko – Doświadczyłoś hejtu? [...], 2021
- „Doświadczyłoś hejtu? Nie jesteś samo. Nie jesteś winne. Nie zasłużyłoś na hejt, kimkolwiek jesteś.”
Maksymilian Jakubowicz – Grammatyka języka polskiego przez Maxymiliana Jakubowicza ułożona, 1823
- „Czas przeszły
  Pojedyncza Liczba
  Nijaki:
  1. byłom, albo iam było
  2. byłoś, albo tyś było
  3. było”
- „Czas przeszło-przyszły
  Nijaki
  1. miałom być, albo iam miało być
  2. miałoś być, albo tyś miało być
  3. miało być”
Michał Górecki – Piracia i dżentelmencia, 2022
- „Jesteście załogą prywatnego żaglowca Skrzydlaty Ogr. Przemierzałoście Nieskończone Wyspy, parając się najróżniejszymi zadaniami, od transportu ludzi i towarów, eskorty misji badawczy, po polowanie na groźne piracia. Podczas ostatniej wizyty w porcie imperialne oficerze odkryło, że Kapitan Alva jest Morskim Dzieciem (pół człek, pół istota wód, zwana również wodniakiem) co zmusiło was do ucieczki pod ostrzałem armat Marynarki. Ranne kapitańcze przekazało wam ostatnie rozkazy, niezwykle ważną misję, którą teraz musicie dokończyć same, w czasie kiedy ono będzie odzyskiwać zdrowie okryte tajemniczą wodniacką ikrą.”
Miłość nie wyklucza – Dziś świętujemy Międzynarodowy Dzień Osób Niebinarnych…, 2021
- „„Lockdown był dla mnie czasem, w którym mogłom skonfrontować się z uczuciami towarzyszącymi mi od lat. Nigdy nie było mi blisko do tożsamości kobiety - próbowałom wtłoczyć się w tę formę i zrzucić swoją niechęć do niej na karb nieuświadomionego seksizmu. Równocześnie wiedziałom, że równie daleko mi do tożsamości mężczyzny. Zaczęłom czytać o niebinarności, eksperymentować z różnymi imionami, zaimkami, formami ekspresji. Coś we mnie kliknęło, zobaczyłom, że nie jestem skazane na dyskomfort udawania kogoś, kim nie jestem. Kategorie kobiety i mężczyzny nie są jedyną opcją - i bardzo chciałobym, by wiedziało o tym jak najwięcej osób””
Erika Moen, Matthew Nolan – Let's Talk About It (tłum. Olga Połowianiuk) , 2022
- „– O co chodzi z osobami, które chcą, żeby o nich mówić „ono” i „jego”? Zawsze mnie to dziwi.
  – Aa, jasne. Bo widzisz, w naszym języku większość zaimków wskazuje na płeć. Skoro nie każdy czuje się mężczyzną lub kobietą, to nie każdemu pasują męskie lub żeńskie zaimki.
  Wiele osób nie chce używać zaimków on/jego ani ona/jej, bo po prostu nie są zgodne z ich płcią. Dlatego używają innych zaimków. Ono/jego, onu/jenu, onx/jex – jest z czego wybierać.”
PakeR – Potężna Obiektowa Wojna, 2023
- „Na tym czymś zarobiłobym miliony!”
Rada Języka Polskiego – Opinia o formach „byłom”, „byłoś”, itp., 2003
- „Problem, który Pan poruszył w liście do RJP, jest ciekawy, a jego rozwiązanie może nastąpić przez odwołanie się do opisu kategorii gramatycznych, zawartego w podręcznikach i encyklopediach językowych. Chodzi o to, czy formy 1. i 2. osoby liczby pojedynczej rodzaju nijakiego w czasie przeszłym występują w polszczyźnie, czy są poprawne w naszym języku. Otóż mamy tu do czynienia z dwiema kwestiami: formalno-gramatyczną i semantyczną.
  Jeśli chodzi o tę pierwszą kwestię, to opis kategorii gramatycznych czasownika w „Encyklopedii języka polskiego” (wyd. III, Wrocław 1999) zawiera informację, że: „W cz[asie] prze[szłym] prócz odmiany przez osobę i liczbę występuje odmiana przez rodzaj: w l. poj. istnieje opozycja rodz. m. : rodz. ż. : rodz. n. (końcówki -ø, -a, -o)” (s. 45), natomiast w tabeli na s. 194 podane są końcówki dla l. poj. czasu przeszłego: -m, -ś, -ø). Nigdzie nie występuje zastrzeżenie, że nie tworzy się form 1. i 2. osoby rodzaju nijakiego w czasie przeszłym. Tak więc z punktu widzenia gramatycznego formy byłom, byłoś, robiłom, robiłoś, widziałom, widziałoś itd. są poprawne, zgodne z systemem językowym.”
Rony Ariel – Nie identyfikuję się jako aseksualne, 2021
- „Od jakiegoś czasu zastanawiałum się nad sensem identifykacji ze spektrum aseksualnym. I doszłum do wniosku, że nie potrzebuję tego. Jakoś się tak utarło, że osoba aromantyczna musi jakoś identyfikować swoją orientację seksualną. Szczerze? Nie popieram tego. Określanie orientacji seksualnej nie jest konieczne, abym mogło określać siebie jako aromantyczne!”
- „Gdy poznałum terminy «primaro» i «archaro», to coś mi «klinęło», że «tak też można». […] Nie muszę być asem, żeby określać siebie jako aromantycznu. […] Skoro są osoby, które określają się wyłącznie za pomocą orientacji seksualnej, to dlaczego ja bym nie mogłu mówić o sobie po prostu aro?”
- „Osoby aromantyczne nie są Tobie winne ani aseksualności, ani identyfikacji za pomocą split attraction model.”
Samanta Dryja-Zabielska – Biogram (na stronie Baba od polskiego) , 2022
- „Jestem tęczową osobą nauczycielską. Słucham, wspieram, uczę, bawię. Działam według autorskiego programu, który dostosowuję do indywidualnych potrzeb osoby uczącej się. ”
- „Stworzyłom pomoc w samodzielnym czytaniu – Lekturownik. Zagadnieniem czytania zajmuję się również naukowo. Napisałom współautorską monografię „Czytanie w praktyce szkolnej. O odbiorze lektur szkolnych” oraz liczne artykuły na temat czytania krytycznego, etycznego, ekokrytycznego.”
- „Ukończyłom studia filologiczne I i II stopnia o specjalności antropologiczno-kulturowej i nauczycielskiej a także semestr historii sztuki na UJ.”
Sztywny Patyk – Biogram na Twitterze/X @sztywnypatyyk, 2024
- „niebinarna bambaryła (każdy zaimek, byku, nie ograniczaj się), dziennikarcze (CD-Action), tłumacz, montażystum, debil, youtuberka and an avalanche of flowers”
Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – Proletariuszcza wszystkich orientacji, łączcie się!, 2021
- „Proletariuszcza wszystkich orientacji, łączcie się!”
Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – Inflacja, 2022
- „...koszyk towarów dla przeciętnego obywatelcza pozostaje niezmienny.”
Tow. Kordas, Instytut Karola Marksa – Patriarchalny realizm – czyli o skutkach hegemonii kulturowej burżuazji, 2022
- „Burżuazyjne kłamcza i obłudnicza wysuwają często stwierdzenie jakoby komunizm był «utopią».”
- „Naszą dumą i sztandarowym hasłem powinno być to, że ruch socjalistyczny (poczynając od socjaliszczy utopijnych takich, jak Charles Fourier) rozpoznał ucisk patriarchalny, że kiedy reakcjoniszcza zastanawiały się czy kobieta powinna mieć prawo głosu, my już wiedziałyśmy, że walka o wyzwolenie kobiet (i osób queerowych) to nasz obowiązek.”
- „«Musimy być queerfobiczne, bo duża część mas ludowych jest queerfobiczna» – krzyczą oportuniszcza [...].”
Aplikacja Żabki, 2024
- „Szczęśliwe Żabu zdobywa więcej punktów. Nieszczęśliwe nie zdobywa ich wcale.”
- „Zrób zakupy w Nano, a Twoje Żabu otrzyma koszulkę Nano!”
Baldur's Gate III (możliwość wyboru form męskich, żeńskich lub neutralnych) , 2023
- „Interesujące. Pomyślałom niemal dokładnie to samo, kiedy zobaczyłom was.”
Biogram Sybila Grzybowskiego jako osoby prowadzącej wykład na festiwalu Nowa Siła Kuratorska, 2021
- „SYBIL GRZYBOWSKIE (ur. 1998) - studencie filologii klasycznej w Instytucie Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego, aktywiszcze queerowe, członcze Rady Języka Neutralnego, autorze Słownika Neutratywów Języka Polskiego i strony zaimki.pl, osoba niebinarna używająca rodzaju męskiego oraz neutralnego. Pochodzi z Nowej Rudy, działa we Wrocławiu.”
czytelnia.wolnabiblioteka.pl, 2020
- „Zapomniałam/em/om hasła”
Grób Frani Krupińskiej na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (Kwatera: GD Rząd: płd Miejsce: 2,3) , 1891 ; zdj. Michał Kulpa
- „Dziecię, zostawiłoś nas w wielkiej rozpaczy
  Do widzenia, w niebie znowu się zobaczymy”
Kilka dni temu srebrny medal olimpijski wywalczyła…, 2021
- „W piątek w meczu o złoto ze strony Kanady warto wspomnieć w pierwszej kolejności o Quinn, które będzie pierwszą w historii osobą otwarcie niebinarną z olimpijskim medalem!”
Pan Tu Nie Stał - Notes "Utrapienia",
- „Śmieci wyrzuca ○ ona ○ on ○ ono ○ wspólne wyjście”
Reklama banku Nordea,
- „Myślałoś o noworocznych postanowieniach? Dołącz do nas, człowieku.”
Spotkaj się z nami w pierwszy dzień wiosny! (Federacja Anarchistyczna Wrocław w serwisie Instagram) , 2021
- „Organizujemy Dzień Otwarty, w którym będziesz mogła/mogło/mógł z nami pogadać.”
To sprawa na tyle przełomowa, że warto do niej wrócić raz jeszcze…,
- „To sprawa na tyle przełomowa, że warto do niej wrócić raz jeszcze: w drużynie Kanady, która w piątek wygrała olimpijski turniej piłki nożnej grało Quinn - pierwsza w historii wyoutowana osoba niebinarna, która zdobyła złoty medal olimpijski.”
- „O Quinn było tu już w przeszłości kilka notek, ale zawsze warto przypomnieć historię tej postaci. Przy urodzeniu miało przypisaną płeć żeńską i w związku z tym całą karierę grało w ligach kobiecych.”
- „W zeszłym roku Quinn wyoutowało się jako osoba transpłciowa niebinarna, informując, że będzie używać zaimków "they/them". […] Warto zwrócić uwagę, że zarówno w klubie, jak i w reprezentacji Quinn otrzymało pełne wsparcie, stwarzając bezpieczną przestrzeń i usuwając z obiegu deadname. Samo zresztą mówiło o tym w trakcie igrzysk, że jest dumne z tego, że podczas turnieju zostało zgłoszone właśnie jako Quinn.”
- „O swoim występie na igrzyskach pisało też, że równolegle z tą dumą odczuwa smutek, że wcześniej wiele trans-olimpijek i trans-olimpijczyków przed nią nie mogło żyć zgodnie ze swoją prawdą […].”
- „Na turnieju olimpijskim Quinn miało kluczową rolę w zwycięskiej drużynie, w 5 meczach wychodząc w pierwszym składzie oraz raz wchodząc z ławki rezerwowych. Mimo pewnych braków kondycyjnych (w każdym meczu, które zaczynało, było zmieniane już bardzo zmęczone grą), jego występ należy oceniać pozytywnie: grało zaraz przed linią obrony i świetnie sprawdzało się w destrukcji, przerywając często akcje rywalek. W samym finale popisało się w pierwszej połowie fenomenalnym przerzutem ze swojej połowy boiska […].”
- „Wielkie gratulacje dla Quinn, które outując się podkreślało, że chce swoim gestem wesprzeć wszystkie osoby transpłciowe! ”
- „Wielkie dzięki dla Rony Ariel, które pomogłu przy redakcji tej notki i stale pomaga mi też stać się lepszą osobą sojuszniczą.”
Arlena Witt – Please, please me – co proszę? | Po Cudzemu #233 (film w serwisie YouTube) , 2021
- „,,Od słowa ,,please" pochodzi wiele innych słów, np. ,,pleased" /pli:zd/, czyli ,,zadowolony" albo może to być czas przeszły od zadowolić, czyli ,,zadowoliłam", ,,zadowoliłem", ,,zadowoliłom"."”
GLITCH – Obłędny cyfrowy cyrk (odcinek 4; tłum. Miron Hukala, Bartosz Mojsiewicz, Jerzy Pasznik) , 2024
HBO – Nasza bandera znaczy śmierć (S0207) , 2023 ; Tłumaczenie słowa merperson
- „Syrena. Syren. Syreniszcze.”
Blockbuster (S01 E05, tłum. Joanna Kaniewska) , 2022
- „Byłom siedem razy na Malediwach, ale raz to była przesiadka. Pierwsze parę razy byłom z rodzicami…”
- „[...] oraz Quinn, które ciągle mówi o sobie, bez urazy.”
- „Grałom w rugby, gdy mieszkałom w Londynie przez ćwierć semetru.”
Blue Period (sezon 1, odcinek 4; Netflix) , 2021
- „Odpuszczę. Byłom w zeszłym roku.”
Fallout, 2024
- „Wiesz, co je spotkało?”
- „Odparłom, że muchy nie skrzywdzisz.”
Monster High (tłum. Aleksandra Dziewit, postać Frankie Stein) , 2023
- „„Kiedyś zgubiłom się idąc do upiornej kawiarni i odkryłom mnóstwo tajemnic."
  „Jeśli mogłobym się wtrącić [...]"
  „Ja zrobiłom mapę mózgów i zawarłom w niej wszystkie składowe mojego mózgu."”
Nastoletnie łowczynie nagród (sezon 1, odcinek 7; Netflix, napisy) , 2020
- „– W autokracji śmierć despoty oznacza, że każdy walczy sam.
  – Samo.
  – Samo.”
Nimona, 2023
- „Ulepszyłom kryjówkę. Ułożyłom broń według siły rażenia, zdjęłom zabezpiecznia, otwarłom trucizny i wyciągnęłom nieco zardzewiałe gwoździe z podłogi.”
- „ – Możesz być po prostu sobą, proszę?
  – Nie kumam.
  – Być dziewczyną.
  – Nie jestem dziewczyną. Jestem rekinem!”
- „Byłom dzieckiem. Słodkim, małym, uroczym. Bawiłom się w lesie, obserwując latające ptaki, pływające ryby i skaczące jelenie. Razem wszystkie wyglądały na szczęśliwe. Tymaczasem ja… byłom same. I wtedy usłyszałom wołającą mnie melodię”
- „Gdzie ono jest?”
Rubble i jego Ekipa (Sezon 1, odcinek 17: „Ekipa buduje obserwatorium”; SkyShowtime Polska (dubbing), tłum. Dariusz Paprocki) , 2023
- „Jest wyjątkowa spadająca gwiazda, która przeleci w pobliżu już dzisiaj. Bardzo chciałobym strzelić jej fotkę! Bo moja ostatnia była... nie za bardzo kosmiczna. Byłom o wiele za daleko.”
Sex Education (sezon 3, odcinek 2; wersja z lektorem; tłumaczenie: Krzysztof Kowalczyk) , 2021
- „– Znam ją. Wczoraj na mnie wpadła.
  – Mój zaimek jest nijaki, ale luz. Cal. ”
Sex Education (sezon 3, odcinek 8; wersja z lektorem; tłumaczenie: Krzysztof Kowalczyk) , 2021
- „Przez jakiś czas używałom bandaży, aż omal nie złamałom żebra. Trzeba wiedzieć, że bandaże z czasem się zaciskają i mogą powodować problemy z oddychaniem.”
Star Trek: Następne Pokolenie, sezon 5 odcinek 17 „Wyklęci”/„Presja społeczna” (tłumaczenie: Kamil Borek) , 2016
- „– Radzisz sobie, jakbyś dorastało w wahadłowcu.
  – Dorastałom. Moi rodzice to piloci. Latałom z nimi, zanim umiałom chodzić.”
Star Trek: Protogwiazda (tłum. Tomasz Kutner, Maciej Kowalski; sezon 1, odcinek 2, „Znalezione nie kradzione”) , 2022
- „Żaden robot. Ani on, ani ona. Jestem Meduzjaninem, energetyczną formą życia. Skonstruowałom ten skafander izolacyjny, ponieważ gdybyście tylko zobaczyli moją prawdziwą postać, oszalelibyście.”
- „Interesująca z ciebie istota, Dal R'El. Kiedyś też byłom pełne nadziei. A potem mnie schwytali, podobnie jak innych. Zmuszali, bym robiło straszliwe rzeczy. Używali mnie w charakterze broni. Jednak zdołałom uciec.”
Aleksandra Hangel – Niebinarni. Walka o przestrzeń (WP Kobieta) , 2021
- „- Czuję tę "niezgodność" od wielu, wielu lat, a zaimki są dla mnie częścią ekspresji mojej tożsamości. Wiele lat myślałom, że jestem jakimś błędem natury. Teraz wiem, że po prostu jestem nieco inne. I nie ma w tym nic złego ani nienaturalnego – mówi 21-letnie Ragu.”
- „Dlatego, jeśli wykażemy się chęciami, aby osoba, z którą rozmawiamy, czuła się dobrze, zostaniemy zrozumian_.
  Nie zapomniałam powyżej literki. Piszemy "zostaniemy zrozumiane" – każdy wie, że "my" oznacza tu "kobiety". Piszemy "zostaniemy zrozumiani" – wiadomo, pisze to facet. No a jak ma napisać osoba niebinarna? Albo jak napisać, jeśli chcemy objąć naszą wypowiedzią grupę ludzi różnej płci i różnej tożsamości płciowej? Jednym ze sposobów, torujących sobie drogę w języku polskim, jest zastępowanie litery wskazującej na płeć – gwiazdką lub jak powyżej – dolnym myślnikiem.”
- „Lu jest 41-letnią osobą niebinarną. Prosi, by zwracać się do niej zaimkami żeńskimi. Czyli "ty: jadłaś, piłaś, spałaś, kochałaś".
  Przez 37 lat mówiła "piłem, jadłem, spałem, kochałem".
  -Żyłam jako facet. Nawet dla mnie było trudne, żeby dopuścić do siebie to, że nim nie jestem. W wieku 18 lat myślałam, że jestem po prostu trans-dziewczyną, ale potem poczułam, że jednak nie. Najtrudniejsze było właśnie wyjście poza ten binarny podział, bo na nim jest całe nasze życie społeczne postawione – szpitale, więzienia, szkoły. Nie chodzi o to, by te osoby niebinarne gdzieś wcisnąć, w którąś z tych kategorii. Musimy się zastanowić nad całą konstrukcją społeczną.”
- „Dlatego, kiedy spędzają czas tylko we dwie, dopiero po jakimś czasie Fiona zaczyna się czuć na tyle swobodnie, by przestać się pilnować i wybiera te zaimki, które przychodzą jej naturalnie. - Sama zazwyczaj staram się po prostu kopiować formy, których używa ona. Jeśli pisze czy mówi do mnie "zjadłem obiad", pytam "a co miałeś dobrego?". Pomyłki się oczywiście zdarzają, ale nie robimy z nich niczego wielkiego. Poprawiam się i tyle – tłumaczy 25-latka.”
Anna Konieczyńska – Niebinarne Ali: Nie czuję się ani kobietą, ani mężczyzną (w: „Vogue”) , 2021
- „Urodziłom się kobietą. Kiedyś określałom się jako mężczyzna. Dopiero w wieku nastoletnim dowiedziałom się, że nie muszę identyfikować się z żadną z płci – mówi Ali. Używa neutralnych form, choć wie, że dla neutratywów jest mało zrozumienia.”
- „Czuję się odpowiedzialne za tęczowe dzieciaki, ale stawiam wyraźne granice. Mówię, że nie jestem jeszcze terapeutą, dopiero studiuję psychologię, więc nie mogę udzielić nikomu profesjonalnej pomocy. W przyszłości jako osoba psychologiczna będę zajmować się osobami transpłciowymi. Kiedyś byłom transfobem. Z transfobii wyleczyła mnie miłość, bo mój pierwszy chłopak był trans.”
- „Odkąd funkcjonuję jako Ali, czuję się bardziej sobą. W końcu mogę z ręką na sercu powiedzieć, że jestem szczęśliwe i zadowolone z tego, jak wygląda moje życie. Mam już tylko jedno marzenie. Chciałobym zobaczyć w dowodzie osobistym imię „Ali””
Bartek Chaciński – Słonko, a to widziałoś? („Polityka” nr 26 (3318)) , 2021
- „Gra tę rolę Asia Kate Dillon, prywatnie osoba niebinarna, która przy okazji coraz liczniejszych nominacji do nagród za swoje role wybiera kategorię „aktor” zamiast „aktorka”. Bo trzeciej kategorii nie mają nawet Anglosasi. Na tym się jednak kończą ich problemy – na ekranie postać Taylor można przedstawiać jako intern – i zaczynają nasze, bo po polsku intern to stażysta albo stażystka, co każdorazowo wskazuje na płeć. Forma neutralna? Stażysto, stażyszcze albo stażyszczę, ewentualnie stażystum – tu problem jest nie tylko w tym, że nie znajdziemy tych form w słowniku, ale w samym języku już są. Bo – jak podpowiadają Zaimki.pl – należałoby w takiej sytuacji użyć „obecnych w normatywnej polszczyźnie końcówek neutralnych, takich jak -rze, -cze, -o czy zapożyczonej z łaciny -m”.
  
  Taylor to zatem piekielnie zdolne, a nawet genialne – o czym można się przekonać w kolejnych odcinkach – stażyszcze. ożna powiedzieć: bożyszcze wśród stażystów firmy Axelroda.”
- „Ceniący (z wzajemnością) twórczość Le Guin Stanisław Lem też pozostawił po sobie ciekawe wskazanie. Na końcu tomu „Cyberiada” znajdziemy opowiadanie „Kobyszczę” – o tytułowej maszynie, sztucznej inteligencji (pełna nazwa: Kontemplator Bytu Szczęsny) zbudowanej przez konstruktora Trurla. Owo bohatero albo bohaterze – żeby użyć form proponowanych przez stronę Zaimki.pl – miało sprawdzić, czy rozum jest do pogodzenia ze szczęściem, i było płciowo neutralne. A nazwa Kobyszczę kojarzy się z dzisiejszymi próbami tworzenia neutralnych form, jak choćby artyszczę. czy programiszczę. Przypomina też sympatyczny niebinarny odpowiednik zioma i ziomalki, na który w typach nadsyłanych na plebiscyt Młodzieżowe Słowo Roku 2020 zwróciła uwagę językoznawczyni Anna Ewa Wileczek: ziomczę.”
Maria Czekańska – „Nie ma nic złego w byciu dziwaczną_ym_em, dziwaczką, dziwaczem, dziwem, dziwakiem czy dziwką.” – Rozmowa z Łukaszem Kaźmierczakiem/Łucją Kuttig (w: „Gender.pl”) , 2020
- „Paradoksalnie dzięki tym mocno toksycznym relacjom rodzinnym staram się w ludziach częściej szukać inspirujących oraz budujących cech, niechby i dla czystej, dyplomatycznej kurtuazji. Z kolei dzięki względnie minimalnej niezależności finansowej przyglądam się temu od twórczej strony, jednak nie zawsze mogłom sobie na takie nastawienie pozwolić. Poza tym, tej ekonomicznej mikrosuwerenności bynajmniej nie utożsamiałobym z jakąkolwiek gwarancją.”
Kamil Dachnij – Jest osobą niebinarną. Nie widzi siebie w żadnej kategorii (wp.pl) , 2021
- „Stodden do tej pory było znane jako ktoś, kto w 2011 r. bardzo młodo wzięło ślub (w wieku 16 lat wyszło za 51-letniego aktora Douga Hutchisona). Taka różnica wiekowa szybko przyniosła sławę i Stodden wykorzystywało ją na wszelki możliwy sposób, pojawiając się w różnych amerykańskich reality show. Po burzliwym związku, pełnych rozstań i powrotów, ostatecznie rozwiodło się z mężczyzną rok temu. Teraz w mediach społecznościowych postanowiło wyznać, że nie chce, by ludzie określali ich płeć.”
Dawid Dróżdż – Osoba niebinarna wygrywa "niemieckiego Bookera". I wykonuje niezwykły gest solidarności z Irankami, 2022
- „Kim de l’Horizon otrzymało niemiecką nagrodę literacką Deutscher Buchpreis, wzorowaną m.in. Nagrodzie Bookera, za debiutancką powieść "Blutbuch" (DuMont Buchverlag).”
- „Kim de l'Horizon pracowało nad powieścią przez 10 lat. Na okładce możemy przeczytać krótką biografię nagrodzonej osoby: "Urodzone w 2666 r., studiuje czary, transdyscyplinarność i pisze kolektywnie". W rzeczywistości Kim de l'Horizon urodziło się w 1992 r. niedaleko Berna, studiowało germanistykę, filmoznawstwo i teatrologię w Zurychu oraz literaturę w Biel.”
- „Kim de l'Horizon otrzymało też gratyfikację pieniężną w wysokości 25 tys. euro.”
Dominik Haak – Niebinarność istnieje od dawna. Niestety wciąż jest obiektem kpin, kontrowersji i dyskryminacji (WysokieObcasy.pl) , 2020
- „W języku polskim niebinarność najczęściej wiąże się z wybraniem imienia neutralnego płciowo (np. Alex) i używaniem zaimków przypisanych płci przeciwnej do metrykalnej. Nie jest tak jednak zawsze. Niektóre osoby niebinarne używają języka neutralnego płciowo, omijając rodzaj, mówiąc np. "Moim miejscem urodzenia jest Białystok". Inne zaś używają nowych form językowych, np.: "byłom", "jadłum" czy "wzięło mi się".”
Dominika Konopielko – Wera Makowskx – niebinarne reżysero, twórco „sweet & romantic” w TR Warszawa (Poptown.eu) , 2023
- „Jak zrozumieć niebinarną perspektywę? Czy teatr może to ułatwić? Czy osoby cispłciowe są w stanie opowiedzieć o tych tożsamościach? Tu pojawia się Wera Makowskx – niebinarne reżysero, twórco „sweet & romantic” w TR Warszawa, nowe nazwisko polskiego teatru, na które warto zwrócić uwagę.”
- „— Na pierwszym roku studiów zostałam zapytana, czemu postać, która miała być moim sobowtórem w tworzonej przeze mnie scencę, jest płci męskiej. Wtedy nie potrafiłam odpowiedzieć na to pytanie, po prostu tak mi pasowało, to było organiczne. — tłumaczy Makowskx. Od tej pory wątek tożsamości powracał w jej pracach na egzaminy i tekstach, często silnie związany z relacją z matką.”
- „To opowieść o Ari, który nie wpisuje się w społeczne ramy, zaczyna więc przyjmować nielegalnie testosteron. ”
- „Inspiracją dla projektu są książki osób autorskich, które analizując własne ciało i doświadczenie queerowości układają własne teorie na temat otaczającego świata – „Testo ćpun” Preciado, „Argonauci” Maggie Nelson, „Przedziwna sztuka porażki” Jacka Halberstrama. ”
- „Osoby twórcze „sweet & romantic” przedstawią więc widowni trójkąt tematyczny. ”
Kinga Dunin – „Dziewczyna, kobieta, inna”: Bajka z innego świata? (Krytyka Polityczna) , 2021
- „Bohaterki i bohaterko wszystkich głównych historii są czarne, a jak nie są, to i tak są. Wystarczy zrobić sobie test genetyczny, żeby dowiedzieć się, że prawdopodobnie każde z nas jest mieszańcem. A skoro rasa, to i rasizm. ”
Małgorzata Goślińska – Zrobimy z ciebie mężczyznę (w: „Magazyn TVN24”) , 2019 ; Milo - historia życia i śmierci
- „Milo nie miało myśli erotycznych. Tak boleśnie myślało o własnym ciele, że nie potrafiło myśleć o nim w towarzystwie innych ciał. Ale żeby zmienić ciało, musiało odpowiedzieć u psychologa na pytania: Od kiedy się masturbujesz? Jak to robisz? O czym wtedy myślisz? W jakiej pozycji uprawiasz seks? Jak się całujesz? Milo było rozdarte, nie lubiło kłamać.”
- „Przez jeden dzień Milo się cieszyło. Ale to był krok w bok. Milo nie posunęło się do przodu w kierunku tranzycji prawnej ani medycznej. Uznali imię, nie tożsamość. W dowodzie pozostała literka M. Milo było osobą niebinarną, ale z dwojga złego wolałoby literkę K. Było rozdarte. Nie lubiło swojego męskiego ciała, dlatego postanowiło przejść tranzycję. Ale nie po to wyrwało się z klatki chłopca, żeby wejść w kolejną klatkę. Chciało być sobą.”
Piotr Grabarczyk – Grabari epatuje (Replika #88) , 2020
- „Uznali, że to nie jestem ja, a ktoś, kto się po prostu pode mnie podszywa. Zablokowali mnie po jednym dniu – wyznało w programie „Watch What Happens Live” Smith. W jednym z innych wywiadów Sam zadeklarowało też, że nie ma preferencji co do płci przyszłych partnerów. Trzymamy kciuki!”
Jakub Łasicki – „Witkacy to nasza bezpieczna strefa” – Jak nauka w szkole przyjaznej LGBTQ+ wygląda z perspektywy uczniów? (Gazeta Żoliborza) , 2021
- „Jakub Łasicki: Co jest wyjątkowego w „Witkacym", że akurat ta szkoła została tak wysoko sklasyfikowana w rankingu?
  
  Nat: Myślę, że przede wszystkim atmosfera i relacje zarówno między uczniami, jak i uczniami a nauczycielami. Przyjazną atmosferę poczułom już podczas dnia otwartego, jeszcze przed rozpoczęciem nauki w „Witkacym”. Jest w tej szkole jakaś magia. Sprawia to, że jest ona naprawdę wyjątkowa.”
Jakub Tyszkowski – Olly Eley pierwszą niebinarną osobą na okładce brytyjskiego "Elle" 💗 (Vibez.pl) , 2021
- „Olly przyznało, że jako dziecko czuło brak słownictwa, za pomocą którego mogłoby opisać swoje emocje. – Nie jestem ani kobietą, ani mężczyzną – mówi Olly w wywiadzie dla brytyjskiego czasopisma "Elle". – Gdyby istniała cienka linia łącząca te dwie płcie, to ja jestem kropką unoszącą się gdzieś pomiędzy, ale całkowicie bez związku z tą liną. Tylko tak mogę to opisać.”
Jakub Wojtaszczyk – „Jestem osobą niebinarną. Na wojnie nie muszę nikomu niczego udowadniać” (Noizz) , 2022
- „— Gdy Zełenski ogłosił, że obcokrajowcy mogą dołączyć do ukraińskiej armii, nie wahałom się. Co prawda nie mam militarnego przygotowania. Raptem kilka razy byłom na strzelnicy. Jednak podjęłom decyzję i wyjechałom już na początku marca — mówi drag king King Jack Strong. Tym wywiadem rozpoczynamy nasz cykl rozmów "Niebinarne".”
Joanna Cieśla – Młodzi nie mieszczą się w granicach płci i płciowej tożsamości (Polityka) , 2021
- „"W Polsce jest z tym większy kłopot, bo mamy żeńskie i męskie końcówki. Niektórzy preferują konstrukcje zdań, które pozwalają je omijać. Mówią „było się”, zamiast „byłam” czy „byłem”. Inni używają formy „byłom”, „zrobiłom”. W języku pisanym zdarza się też, że zamiast przedostatniej litery „a” lub „e” ludzie wstawiają podkreślnik: „był_m”, „zrobił_m”. W języku mówionym niektórzy na zmianę używają form męskich i żeńskich – w jednym zdaniu mówią „byłem”, w następnym „zrobiłam”. Jeśli jest wątpliwość, jak się do kogoś zwracać, najlepiej o to pytać. Statystyki pokazują, że szacunek otoczenia dla wybranego imienia albo form osobowych o połowę zmniejsza ryzyko myśli i prób samobójczych młodych osób LGBT+. Czyli jest to ogromnie ważne, bo osoby z tej grupy według badań z wielu krajów najczęściej spośród wszystkich młodych takie próby podejmują. Krystyna Pawłowicz, a za nią prawicowe media publicznie piętnowały niedawno szkołę, która respektowała wybór imienia transpłciowego dziecka. "”
Jolanta Pawlik – Casey Legler: Wiedzieli, jak ubierać dziewczyny – nie spodziewali się mnie. Ubrali mnie w męskie ciuchy, bo takie na mnie pasowały (hellozdrowie.pl) , 2021
- „Casey Legler urodziło się w 1977 r. we Francji jako dziecko amerykańskich rodziców. Dzieciństwo i młodość spędziło w Luizjanie i na Lazurowym Wybrzeżu we Francji. Swą matkę wspomina jako artystkę, która zrezygnowała z kariery, by zająć się piątką dzieci. Ojca – jako „bardzo przystojnego, inteligentnego i bardzo kontrowersyjnego patriarchę”: „Byłom wychowywane w bardzo patriarchalnym domu, w którym dziewczyny traktowano jak podrzędną klasę ludzi” – opisuje swoje dzieciństwo.”
- „Jeśli jesteś osobą niebinarną i chciałbyś/chciałabyś/chciałobyś podzielić się swoją historią i podejściem do języka – odezwij się, twórzmy razem bezpieczną przestrzeń Hello Zdrowie.”
Julia Grabania – Międzynarodowy Dzień Zaimków: rozmowa z Radą Języka Neutralnego, prowadzącą stronę zaimki.pl (Queer.pl) , 2021
- „[Tess] Równość to równość, nie możemy żebrać o odrobinę praw, decydując się na oddanie reszty. Grzeczne już byłośmy.”
- „[Andrea] Na pewno nie jest to proste. Zanim jeszcze powstała strona zaimki.pl, spisałom na swoim blogu parę znalezionych w internecie pomysłów na „genderneutralizację” polszczyzny, próbowałom wpisać je w tabelki, ustrukturyzować. Było tam wiele luk, znaków zapytania, chaosu, niespójności. Myślałom, że się nie da. A jednak! Wspólnie znalazłośmy sposoby, by to wszystko uporządkować, wypełnić luki, przedstawić w przystępny sposób.”
- „[Archie] Zdaje się być to możliwe. Nie poświęcałobyśmy na ten projekt tyle czasu i energii, gdybyśmy nie wierzyły w jego powodzenie. Grupa osób, które korzystają ze strony zaimki.pl jest na tyle duża, że jesteśmy w stanie stwierdzić, jak wielkie jest zapotrzebowanie na niebinarną polszczyznę i przestrzeń do wyrażania siebie. Tak jak już wcześniej wspomniałośmy, język to żywy twór, zmienia się, a my pomagamy to ustrukturyzować. ”
Kacper Sawicki – Do Czytelnika! (jednorazowy druk ulotny) , 1614 ; Przykład przytoczony przez prof. Konrada Zawadzkiego w pracy „Szesnastowieczne gazety ulotne” (1972), a następnie przez Wojciecha Orlińskiego w felietonie „Ministrzyszcze zwietrzałe” (2024).
- „Ministrzyszcze jedno marne, głupie, zwietrzałe.”
Karolina Rogaska – "Kto pierwszy wyszedł na ulice? Queery i seksworkerki. Bo my wiemy, jak to jest nie mieć pełni praw" [ÓSMY DZIEŃ MIESIĄCA] (gazeta.pl) , 2021
- „Karolina Rogaska: Zacznę od podstaw. Ali, jak byś opisało swoją niebinarność?
  ”
- „-Dawno odkryłoś swoją tożsamość?
  Ali: Wyoutowałom się rok temu, więc stosunkowo niedawno. To wynika też z tego, że jestem z małego miasteczka i za samą orientację seksualną dostałom parę razy w mordę. Bałom się, co by było, gdybym głośno powiedziało o swojej tożsamości. Długo zresztą nie wiedziałom, że istnieje coś takiego jak niebinarność.”
Paulina Klepacz – Emma Corrin jest osobą niebinarną. Gwiazda „The Crown” ogłasza: „ruszam w podróż w dobrą stronę” (glamour.pl) , 2021
- „Gwiazda zmieniła również swoje zaimki w opisie konta na Instagramie przy okazji publikacji wspomnianej sesji z bokserskimi owijkami. Zaznaczyła, że można zwracać się do niej she/they. A więc albo w rodzaju żeńskim, albo stosując neutralny płciowo zaimek, który nie ma jeszcze odpowiedniego tłumaczenia w języku polskim (choć mamy już wersje języka neutralnego płciowo i przykłady jego użycia). Tym samym podkreśliła, że jest osobą niebinarną, a co za tym idzie nie wpisuje się w podział na kobiety i mężczyzn. W naszym kraju osoby niebinarne stosują wymiennie bez hierarchizowania i niezależnie od płci przypisanej im przy urodzeniu zaimki męskie i żeńskie lub właśnie te neutralne płciowo (neytratywy). Zatem możemy powiedzieć/napisać: Emma Corrin zmianiła swoje zaimki. Albo: Emma Corrin zmieniło zaimki. Więcej na ten temat znajdziecie na świetnym koncie na Instagramie ”
- „neutratywy.”
Anna Klimont – Zaimek “hen” w szwedzkich książkach obrazkowych – siedem lat po Kivi & Monsterhund (w: „Studia Scandinavica 3(23)/2019”) , 2019
- „Gdyby Kivi było chłopcem lub dziewczynką, musiałoby zmierzyć się z przypisanymi danej płci cechami, które stawiałyby przed nim zarówno pewne oczekiwania, jak także ograniczenia (Kivi stałoby się na przykład wrażliwym chłopcem lub silną i odważną dziewczynką), Lundqvist chciał natomiast zupełnie wyzwolić postać Kivi, a także całą opowiedzianą historię od wszelkich stereotypów związanych z płcią.”
Maciej Knapik – Co oznacza, że osoba jest niebinarna? „My się tacy rodzimy” (w: „Fakty TVN”) , 2020
- „[Maciej Knapik] A czy to jest moda?
  [Polie] Gdyby to była moda i gdyby to było coś, co sobie wybrałom, to nie chciałobym tego wybierać, bo to, jak się dzieje w Polsce, to zdecydowanie wolałobym nie być niebinarne.”
Karolina Kobielusz i Marta Konieczna – Zabieranie głosu (Dwutygodnik) , 2020
- „Od lat już interesującą modyfikację głosem w swojej twórczości wykorzystuje też Jam Rostron, czyli Planningtorock. Niebinarne i genderqueerowe artyszczę (za: Zaimki.pl) od 16 lat tworzy przebojowy i onieśmielający avantpop i ma na koncie współpracę m.in. z The Knife czy LCD Soundsystem.”
Kamila Kuryło – Wykładowca z Uniwersytetu Szczecińskiego o karmiącej piersią posłance:: „Nie była odpowiednio pieszczona”. Żądamy reakcji od władz uczelni (Codziennik Feministyczny) , 2021
- „Bardzo się cieszę, że uniknęłom zajęć z panem Krzysztofiakiem. Takie wypowiedzi wykładowców sprawiają, że uczelnia przestaje być bezpiecznym miejscem do nauki i odbierają jej powagę – jak można ode mnie oczekiwać szacunku do wykładowcy, który publicznie okazuje swój brak szacunku do kobiet? Jak studentki mogą czuć się komfortowo i skupić na nauce z takim wykładowcą? Zwłaszcza, jeśli na przedstawianie swoich uprzedzeń i dyskryminacyjnych postaw marnuje czas wykładów, co niestety ma miejsce na zajęciach innych pracowników Uniwersytetu Szczecińskiego, czego miałom nieprzyjemność słuchać.”
Tash Lisiecki – Mam wam do opowiedzenia historię (w: „Krytyka Polityczna”) , 2019
- „W Polsce wiele osób niebinarnych w zetknięciu z lekarzami nieuznającymi niebinarności po prostu kłamie, mówi to, co lekarze chcą usłyszeć, bo od tego zależy ich życie. Gdybym było od początku tak odważne jak Milo, moja historia mogłaby się skończyć podobnie.”
Magdalena Dubrowska – Niebinarne bohatero po raz pierwszy w roli głównej. „To nie maskotka, nie trzeba współczuć” (Wyborcza.pl) , 2023
- „Na te dwa nowe nazwiska w polskim teatrze warto zwrócić uwagę. Wera Makowsx i Jakub Zalasa przygotowują spektakl, którego bohatero to osoba niebinarna.”
- „– Cispłciowa osoba tworząca spektakl o osobie niebinarnej opowiada jedynie o swoim doświadczeniu spotkania się z tą tożsamością – mówi. – Najgorsze, co można zrobić, to stworzyć sobie z bohatero maskotkę a nie człowieka. Przysłowiowego „innego”, którego trzeba ratować i wprowadzać do życia w świecie.”
- „W spektaklu „Sweet & romantic” postaci reprezentują różne tożsamości. Ari to niebinarna osoba pisarska.”
Maja Heban – Zbierają na pomoc osobom transpłciowym, bo na państwo nie mogą liczyć (Noizz.pl) , 2021
- „Gatekeeping, czyli mnożenie wymagań, jakie trzeba spełnić, zanim otrzyma się możliwość korekty płci, a także nierówny poziom wiedzy i standardów wśród lekarzy, to duży problem w społeczności osób transpłciowych. Pisało o tym Milo Mazurkiewicz, niebinarna osoba, która w maju 2019 r. popełniła samobójstwo, skacząc do Wisły. To właśnie gatekeeping i zabieganie o spełnianie warunków stawianych przez specjalistów Milo opisało przed śmiercią w pełnym rozpaczy ostatnim poście.”
Maja Staśko – „Jest tyle uczuć, o których nie mamy pojęcia – bo wszędzie widzimy tylko romantyczną miłość”. Rozmowa z aktywistą aromantycznym (w: „WTV”) , 2021
- „Myślałuś kiedyś, dlaczego w naszym społeczeństwie stawiamy tak wyraźną granicę między przyjaźnią i relacjami romantycznymi?”
- „Co byś zmieniło, żeby osobom aro żyło się lepiej?”
- „I tutaj wracamy do tego, co powiedziałom na początku, a więc do tego, że są osoby aromantyczne alloseksualne, w skrócie aroallo lub alloaro.”
- „Przeanalizowałom relacje, w których byłum i doszłom do wniosku, że właściwie to z mojej strony nie miało nic „romantycznego” w sobie. Jak na to wszystko patrzę, to właściwie wszystko, co robiłum z tymi osobami, mogłobym równie dobrze zrobić z bliskim przyjacielem.”
- „Rony Ariel to osoba niebinarna, która używa zaimków „onu/jegu”. Dlatego zwracałam się do niegu z czasownikami zakończonymi na „-łuś”, np. „zrobiłuś”, „byłuś”, oraz „-łoś”, np. „zrobiłoś”, „byłoś”. Nie było to automatyczne, ale bardzo szybko się przyzwyczaiłam. Nasze głowy ogarniają nie takie rzeczy.”
Agnieszka Małgowska, Monika Rak – Zabieranie miejsca kobietom jest antyfeministyczne (w: „Sistrum”) , 2020
- „Ostatecznie Joanna Mueller-Liczner również opowiedziała się za przechodzinią i do tego pomysłu się przychyliłom.”
- „Gdy byłom małym dzieckiem, płeć nie miała dla mnie znaczenia, nie utożsamiałom się z żadną płcią. Pierwszy raz z pojęciem transpłciowości spotkałom się, gdy zobaczyłom w telewizji Rafalalę. Wydawało mi się wtedy, że trzeba chcieć być albo kobietą, albo mężczyzną, lub też osobą transpłciową, asymptotycznie dążącą do jednej z tychże obu tożsamości. Dopiero później natrafiłom na książkę Olgi Tokarczuk "Dom dzienny dom nocny". Dziś mogę stwierdzić, że to dla mnie kanoniczna lektura, gdyż pokazała mi różne tożsamości. Przede wszystkim androgyniczność w wątkach o mnichu Paschalisie i świętej Wilgefortis Kummernis, która nosi w sobie też zdetronizowaną Trójcę Boginiczną. W powieści pojawia się również postać o imieniu Agni, nawiązująca do androgyniczności, ale nie spajająca, lecz rozspajająca, bo rozbijająca małżeństwo. Po lekturze zdałom sobie sprawę, że jestem androgyne. ”
Milo Migacz – Płeć: inna. Czym jest niebinarność? (Miasto Kobiet) , 2021
- „Płeć jest dla mnie zagadką. Nigdy nie rozumiałom, czym jest i dlaczego ma mnie definiować. Przez wiele lat wydawało mi się, że to kwestia mojego feminizmu. Faktycznie, nienawidzę stereotypów, ale chodzi też o coś więcej. Ja płci po prostu nie mam. ”
- „W języku neutralnym nie ma form poprawnych i niepoprawnych. Są tylko formy, których dana osoba używa albo nie. Czytałom ostatnio artykuł, którego autorka zastanawiała się, czy niebinarna osoba z Ameryki to „Amerykanu” czy „Amerykanum”. Odpowiedź mogę dać od ręki: obie formy są w porządku. Być może z czasem jedna z nich zadomowi się w języku, a druga nie. Na razie wszystko jest nowe i zostawia mnóstwo miejsca na radosną twórczość.”
Małgorzata Mycek – Nigdy nie będziesz szło samo! (zin „Queer Atak”) , 2021
- „Teraz, kiedy już wiem, że nigdy nie będę szło samo, chcę powiedzieć każdej osobie niebinarnej, że Ty też nigdy nie będziesz szło samo!”
Niko Graczyk – Ojciec powiedział mi, że nasza więź została zerwana. Jestem niebinarne (Noizz.pl) , 2022
- „ O swojej transpłciowości wiem od 19. roku życia, a to, że jestem osobą niebinarną, zrozumiałom nieco później. ”
- „Nie od razu wiedziałom, że jestem niebinarne. Na początku, kiedy jeszcze myślałom, że jestem dziewczyną, określałom się jako lesbijka.”
- „Na studia poszłom jeszcze niewyoutowane tak szeroko, chociaż pierwszy coming out nastąpił już szybko. ”
- „Okazało się szybko, że na moim kierunku studiowała jeszcze inna osoba niebinarna. Wyoutowałom się przed nią.”
Niko Graczyk – Ragu jest osobą niebinarną. "Zazdrościłom chłopakom pewnych zmian" (Noizz.pl) , 2025
- „We wczesnym dzieciństwie miałom mało kontaktu z normami płciowymi: moi rodzice sami je "łamali", mimo bycia osobami cishetero [cispłciowymi oraz heteroseksualnymi — przyp. red.] z pokolenia baby boomers. W moim domu nikt nie przywiązywał do nich większej wagi, dlatego też miałom możliwość wybierać sobie zabawki czy zainteresowania i nikt mi nie mówił "ale to dla chłopców, czy dziewczynek".
  
  Sądzę, że pierwszym sygnałem mojej niebinarności był brak przywiązania do imienia nadanego przy urodzeniu i brak identyfikacji z nim — to się zaczęło, jak miałom jakieś 8-9 lat może. Potem dopiero, jak "wjechał" okres dojrzewania pojawiła się dysforia płciowa i zaburzenia odżywiania na jej tle.”
Oliwier Nytko – Pierwsza NIEBINARNA osoba na Igrzyskach została zmisgenderowana przez komentatorów (Vibez.pl) , 2021
- „Alana Smith: pierwszo niebinarne sportowcze na Igrzyskach Olimpijskich w Tokio
  
  Komentatorzy zostali oskarżeni o złe określanie płci altleto podczas olimpiady. Co się stało?
  
  Alana Smith zapisało się na kartach historii jako 1. niebinarno zawodnicze na Igrzyskach Olimpijskich. Alana startowało w zawodach ulicznych na deskorolce, jak podaje portal Sport Bible.”
Konrad Oprzędek – "W tej szkole niebinarnych bijemy". O strachu przed dziećmi (Tok FM) , 2021
- „Dziecko wybrało sobie to imię, bo nie czuło się ani Aleksandrą, ani Aleksandrem. Miało opinię psychologiczną mówiącą o niebinarności. Już wcześniej o tym czytałam i pomyślałam sobie, że wystarczy trochę poćwiczyć unikania form rodzajowych, czyli zamiast "podaj jej ołówek", powiem "podaj ołówek Alex". Albo zamiast "przeczytałaś ‘Pana Tadeusza’?", użyję formy neutralnej "przeczytałoś ‘Pana Tadeusza’?". Pomylę się raz czy drugi, to przeproszę. Ważne, żeby to dziecko czuło się w szkole bezpiecznie – mówi Karolina, nauczycielka polskiego.”
Patryk Radzimski, Inga Mikulska – „Studiuj tęczowo!” (Replika 05/2022) , 2022
- „[PR]: Ingo, kiedy uświadomiłoś sobie, że jesteś osobą aseksualną, i jak do tego doszłoś?
  [IM]: Uświadomiłom to sobie jakoś w wieku 18 lat, po randce z jednym facetem. Doszło tam do czegoś, ale szału nie było. [...]”
- „[PR]: Kiedy zaczęłoś „oficjalnie” identyfikować się jako osoba niebinarna?
  [IM]: Szczerze, nie pamiętam. Pamiętam za to, że dużo bardziej stresowałom się coming outem niebinarnym niż aseksualnym. Rodzicom przebąknęłom coś tylko, jak była ta sprawa z Margot. Zapytali, co to jest, że mówią do niej jak do kobiety, choć wygląda jak facet. Powiedzili mi, że do zaimków nie mają zamiaru się dostosować, bo „to jakaś nowomowa jest, ja nie umiem”. […]”
- „[PR]: Waszą grupę tworzą zarówno osoby pracujące na uniwersytecie, jak i studiujące – jak, pomimo różnic pokoleniowych, układa się współpraca? Czy mieliście okazję nauczyć się czegoś od siebie?
  [IM]: Według mnie ten podział czy dystans, który dzieli osoby wykładowcze i studiujące, wciąż maleje. Jako osoba niebinarna uzyskałom sporo wsparcia. Moja grupa wie, że jestem niebinarne, i przy różnych zadaniach grupowych, dyskusjach mówi o mnie, używając zaimków „ono/jego”. Niektórzy wykładowcy to zauważyli. Casem podchodzili do mnie i pytali, jakich zaimków używam. […]”
Paulina Nodzyńska – Poprosiłom rodziców, by mówili do mnie „ono” [WIDEO] (Wyborcza.pl) , 2023 ; Wywiad z San Kocoń opublikowany z okazji Tęczowego Piątku
- „Poprosiłom rodziców, by mówili do mnie „ono” ”
- „„Ono” to było to. Na początku samo się myliłom – mówi San Kocoń, osoba niebinarna, która startowała do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej. ”
- „San Kocoń. Osoba niebinarna, queerowa, studencka i aktywistyczna, kandydat/ka/x w wyborach do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej w Krakowie. ”
- „Zaimków „ono” zaczęłom używać prawie dwa lata temu. Nie znałom ich wcześniej, a przecież nie odkryłom Ameryki, bo takie zaimki w języku polskim istnieją od wieków. Kiedy powiedziałom tak o sobie po raz pierwszy na głos, od razu poczułom tzw. euforię płciową. Bo osoby transpłciowe, binarne i te, które nie identyfikują się z żadną płcią, często odczuwają dysforię płciową. „Ono” to było to. Poczułom z siebie dumę. ”
- „Najpierw wysyłałom sygnały. Siadałom w salonie i czytałom poradnik dla osób queerowych, tak żeby mama widziała. Eksponowałom tęczową okładkę. Zero reakcji, nic. W końcu postanowiłom powiedzieć wprost.”
Paulina Nodzyńska – Mamy lesbijki, gej katolik i „ono”. Czym są święta dla osób LGBTQ+? [WIDEO] (Wyborcza.pl) , 2023
- „Kiedy powiedziałom rodzicom, że jestem bi i niebinarne, nie wzięli mnie za dziwadło. Zaczęli szukać winy w sobie. Święta to będzie dla mnie czas walki o moje zaimki „ono/jego”, o moją tożsamość – mówi San Kocoń.”
- „San Kocoń pojedzie do rodziców na kilka dni. Nie ma z nimi codziennego kontaktu, mieszkają na drugim końcu Polski. Ten czas San zamierza więc wykorzystać na wyjaśnienie im, dlaczego używa zaimków „ono/jego”, i zamiast „byłam”, mówi „byłom”. Znów poprosi, by właśnie tak się do niego zwracali. ”
- „San Kocoń. Osoba niebinarna, aromantyczna, biseksualna, queerowa, studencka i aktywistyczna: ”
- „Na początku samo się myliłom, bo człowiek czasem szybciej mówi, niż myśli. ”
- „Za drugim razem, przy zaimkach „ono”, wybrałom już inną taktykę. Napisałom do mamy długi list. Wytłumaczyłom, skąd to się wzięło, dlaczego. Zamieściłom naukowe definicje. Reakcja? Neutralna.”
Anna Rusak – Dlaczego Demi Lovato jest piosenkarko? Czyli jak mówić o osobach niebinarnych (Vibez.pl) , 2021
- „Czemu Demi Lovato jest piosenkarko i dlaczego nie powinno nas to dziwić? Jeśli nie wiecie, czym są neutratywy, to najwyższa pora to zmienić!”
Anna Rusak – Demi Lovato opowiedziało o swoim podejściu do tożsamości płciowej. Czym jest genderpodróż? (Vibez.pl) , 2021
- „Niedawno Demi zostało gościńczem "19th Represents Summit", czyli cyklu pięciodniowych rozmów z twórcami, którzy m.in. w swojej twórczości jakoś poruszają tematy związane z niedostatecznie reprezentowanymi historiami. Demi podzieliło się tam swoimi refleksjami dotyczącymi płciowości.”
Krystyna Spark – „W szkole nigdy nie uczono nas o różnorodności” – wywiad z Hilde Atalanta – założycielom* The Vulva Gallery (w: „Szajn”) , 2020
- „[Krystyna Spark] Wydaje mi się, że jedną z przyczyn sukcesu The Vulva Gallery jest to, jak urocze są twoje ilustracje. Opowiesz mi trochę o swojej „artystycznej stronie”? Gdzie nauczyłoś się tak pięknie malować, uwzględniając tak liczne szczegóły?
  [Hilde Atalanta] „Samo się nauczyłom. Nigdy nie miałom profesjonalnej edukacji plastycznej, ale rysowanie i malowanie od zawsze sprawiało mi wiele radości. Uczyłom się grać na fortepianie w konserwatorium w Rotterdamie. Po ukończeniu tego etapu, studiowałom psychologię kliniczną na Uniwersytecie Amsterdamskim – jak widać, to dwie kompletnie różne drogi. Gdy zaczęłom ilustrować w 2016 roku, zauważyłom, że tak naprawdę to sprawiało mi najwięcej szczerej radości.”
Maja Staśko – Asystentka posła Lewicy odwołana za transfobię. Przedstawiamy głos osób transpłciowych i pracujących seksualnie (wtv.pl) , 2021
- „Jest mi zwyczajnie przykro. Lubiłem partię Razem. Starałom się przekonać znajomych do głosowania na Was i przymykałem oko na okazjonalne transfobiczne tweety czy inne dziwne sytuacje. Nie mówię, że to wielka zasługa, ale to najlepszy sposób, żeby zobrazować moją (już teraz niezbyt aktualną) sympatię to was. Podziwiałom Magdę Biejat, inne posłanki czy Adriana Zandberga. Teraz będzie mi jeszcze trudniej na Was liczyć. ”
Sztywny Patyk – Orze, co może (CD Action) , 2022
- „Nie będę mydlić oczu, nie znam się z symulatorami jak łyse konie [*]. Zwykle omijałom je szerokim łukiem przez tytuły, które ze wszystkich doświadczeń, jakie można by przenieść do gier, wybrały życie żula.”
Thomas Rogers – "The New York Times". Nagina zasady w życiu i niemieckiej gramatyce. Ta książka wywołała burzę. (Wyborcza.pl (tłum. Jerzy Wołk-Łaniewski)) , 2022
- „De l’Horizon przyznaje, że z przerażeniem obserwowało, jak dyskusja o jego tożsamości często zagłuszała debatę na temat książki, i dodaje, że żałuje wypowiedzianych na uroczystości słów, jakoby wybór jury miał stanowić gest polityczny. „Otrzymuję sygnały, że decyzję podjęto również ze względu na jakość literacką tekstu" – mówi de l’Horizon, zastrzegając, że postrzega samo siebie przede wszystkim jako osobę „pisarską i artystyczną, nie zaś aktywistyczną". ”
- „„Udzieliłom ponad czterdziestu wywiadów, każdy chciał ze mną rozmawiać na temat nienawiści, ani razu natomiast nie spytano mnie: «Czym jest miłość?»" – mówi de l’Horizon. – „Media skupiają się na nienawiści, a to tylko potęguje napięcia".”
- „W wywiadzie de l’Horizon przyznaje, że woli nie opowiadać o sobie samym, dlatego zdecydowało się na napisanie „biografii science fiction", w której utrzymuje, że urodziło się „w przyszłości, na planecie dającej zdecydowanie większą swobodę". ”
Thomas Rogers – "The New York Times". Nagina zasady w życiu i niemieckiej gramatyce. Ta książka wywołała burzę (wyborcza.pl) , 2022
- „Przyznanie prestiżowej nagrody literackiej niebinarnej osobie autorskiej Kim de l'Horizon sprowokowało debatę nad miejscem w języku niemieckim tych, którzy nie utożsamiają się ani z płcią męską, ani z żeńską.”
- „De l’Horizon (nie jest to nazwisko, a pseudonim artystyczny) posługuje się po angielsku zaimkami they/them i jest pierwszą osobą niebinarną, jaka zdobyła tę nagrodę. Znalazłszy się na scenie we włochatym zielonym stroju, zaprezentowało* improwizowany performance. ”
- „„Udzieliłom ponad czterdziestu wywiadów, każdy chciał ze mną rozmawiać na temat nienawiści, ani razu natomiast nie spytano mnie: «Czym jest miłoś?»” – mówi de l'Horizon. „Media skupiają się na nienawiści, a to tylko potęguje napięcia”.”
Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – O Inteligencji, 2022
- „Inteligentcza klasy panującej są niejako jej namiestniczami...”
- „myślicielcza – odpowiedzialne za «produkcję idei»...”
- „Są nimi obecnie z jednej strony ideoloża neoliberalne, promujące ekonomię wolnorynkową...”
- „ aktywne człończa klasy”
- „Najlepszym przykładem takich jednostek obecnie są prezeszcza, dyrektorza, os. przewodniczące korporacji, milionerza, etc.”
- „Robotnicza potrzebują partii robotniczej”
TR WZ – Do więzienia za zorganizowanie pokojowego protestu w Krakowie (Life in Kraków) , 2022 ; opis przemocy policyjnej
Jakub Tyszkowski – Emma Corrin z "The Crown" ogłosiło, że jest osobą niebinarną! "Zaakceptujcie to" (Vibez.pl) , 2021
- „Corrin wrzuciło na Instagrama efekty sesji zdjęciowej, w której wzięło udział. Na kilku czarno-białych fotografiach widzimy aktorze ubrane w bokserskie taśmy spłaszczające i zakrywające biust. W sesji Corrin towarzyszył fotograf David-Simon Dayan. Aktorze odtwarzające rolę księżnej Diany zwróciło się do obserwatorów na Instagramie następującymi słowami:
  
  Jakiś czas przed zakupem mojego pierwszego bindera. Dzięki za uchwycenie tego. To dla mnie bardzo intymne, bardzo nowe i bardzo fajne. To wszystko jest podróżą pełną wielu zwrotów akcji i zmian, i to jest w porządku! Zaakceptujcie to.”
Vic Parsons – Osoba niebinarna o wyzwalającej mastektomii: Żałuję, że nie zrobiłom jej wcześniej (VOGUE) , 2023
- „W zeszłym roku, pewnego zimnego i szarego styczniowego poranka, pojechałom rowerem nad rzekę, by spotkać się na kąpielisku z kilkorgiem przyjaciół. Decyzję podjęłom spontanicznie poprzedniego dnia, gdy obserwowałom, jak umawiają się na wspólnej whatsappowej grupie.”
- „Choć przez większość dorosłego życia mieszkam w pobliżu znajdującego się na wschodzie Londynu kąpieliska, nigdy tam nie pływałom. Jestem osobą niebinarną, więc w miejscach publicznych, gdzie infrastrukturę podzielono na męską i damską, jestem z założenia [wykluczone. Szczególnie na basenach istnieje podział na dwie płcie: ludzi ubranych w kąpielówki lub kostiumy kąpielowe. Ja nie wpisywałom się w żadną z tych kategorii.”
Weronika Cygan – Naukowiec czy naukowczyni – o co tyle zamieszania? Prof. J. Tambor o feminatywach (Gazeta Uniwersytecka UŚ, nr 5 (305)) , 2023
- „– Próbujmy używać nazw, które innych nie urażają, za to wskazują na uznanie ich tożsamości. Nas nic nie kosztuje powiedzenie osoba studencka czy zrobiłoś, a konkretnemu człowiekowi może przynieść wiele korzyści – lub negatywnych skutków, jeżeli nie uznamy za właściwe, by respektować jego wybór – apeluje prof. Jolanta Tambor. ”
- „Zrobiłom, przeczytałom, obejrzałom mogą wzbudzać u wielu słuchaczy i czytelników konsternację, ale – podobnie jak w przypadku upowszechniających się form żeńskich, o czym była mowa wcześniej – kwestią czasu jest, aż przyzwyczaimy się do ich stosowania.”
Wiktorze Marcowe – Bez wzajemnej opieki wszystkie zginiemy (gazeta manifowa Inicjatywy 8 Marca) , 2021
- „Jestem osobą niebinarną, używam męskich końcówek, ale mam macicę i też mogę zajść w ciążę.”
- „Jakbym miał się ścierać bezpośrednio z policją czy siedzieć w areszcie, to bym chyba się potem przekręcił. I moje osoby partnerskie, mimo przygotowania na taką sytuację, razem ze mną. ”
- „O. powiedziało, że mu znikam, i muszę trochę przystopować. M. był we wszystkim ze mną. ”
- „Opiekuje się mną, bo tradycyjne instytucje opieki zawiodły - nie ma rodziny i nie ma państwa dla takich jak my, queerów, transek, płodobójczyń.”
Wojciech Orliński – Ministrzyszcze zwietrzałe (Polityka) , 2024
- „Ministrzyszcze zwietrzałe”
- „Prof. Konrad Zawadzki napisał kiedyś pracę o tych drukach, która dziś może posłużyć jako zasób gotowych cytatów komuś, kto chce na Twitterze zabłysnąć staroświeckim hejtem. Na przykład pisząc o kimś per „ministrzyszcze jedno marne, głupie, zwietrzałe”. Tak ksiądz Kacper Sawicki w 1614 r. hejtował swojego protestanckiego polemistę.”
Wojciech Szot – „Gdy jakieś kłiry to przeczytają, pomyślą, że to też o nich”. Polska literatura niebinarna (Wyborcza.pl) , 2023
- „„Nigdy nie będziesz szło samo” reklamowane jest hasłem „pierwsza polska powieść napisana przez osobę niebinarną”. Czym są neutratywy i osobatywy oraz o czym piszą młode osoby autorskie?”
- „Anouk Herman to urodzone w 1998 roku absolwento Uniwersytetu Śląskiego, jak samo o sobie pisze: „kłir i anarchol”. ”
- „Zadebiutowało w 2022 roku tomem poetyckim „right into pod tramwaj”. Zanim jednak doszło do publikacji, Herman wygrało czwartą edycję konkursu literackiego „Nowy Dokument Tekstowy”, organizowanego przez Instytut Literatury. ”
- „Na stronie Słownika poznać można także iksatywy – „chciałxbyś”, „przyszłxś” czy formy nazwane „osobatywami”, gdy zamiast pisać „dziennikarze i dziennikarki”, decydujemy się napisać „osoby dziennikarskie”. Czy „ktosio” za dwadzieścia lat będzie używało tych form? ”
- „Osoba autorska, która używa szerokiego wachlarza zaimków on/ona/ono/onx/jego/jej/jex, zauważa w jednym z wywiadów, że niezwykle ważny dla niego było opowiedzenie o społecznej presji na spójność tożsamości: – Musisz mieć swoją nazwę, imię, nazwisko, zawód, kierunek rozwoju, cele, wszystko, co potem jest wymagane w CV – mówiło poeto.”
- „Alin Szewczyk, którzy zin zilustrowali, to osoba niebinarna określająca się jako „bazgracze, pedalę”.”
Piosenkarko Demi Lovato zrobiło coming out jako osoba niebinarna (post na facebook'u NOIZZ.pl) , 2021
- „"Mówienie o tym na głos zabrało mi wiele wysiłku i pracy nad sobą. Mam nadzieję, że dzięki mnie osoby, które wciąż boją się być tym, kim chcą, zmienią swoje nastawienie" - napisało na Instagramie Demi Lovato”
Demi Lovato wyznało, że jest osobą niebinarną i oficjalnie zmienia zaimki na they/them (Queer.pl) , 2021
- „W dokumencie "Dancing With the Devil", mającym premierę na YouTubie 23 marca przyznało, że czuło, iż nie mogło być sobą podczas swojej wcześniejszej kariery oraz że padło ofiarą gwałtu, gdy było jeszcze nastolatką i pracowało na planie jednego z seriali Disneya.”
Gwiazda programu Netfliksa spotyka się z niebinarne piosenkarko i chce być "pomostem zrozumienia" (Vibez) , 2022
- „Gwiazda programu Netfliksa spotyka się z niebinarne piosenkarko i chce być "pomostem zrozumienia"”
- „Chrishell Stause, gwiazda programu Netflixa "Selling Sunset", wyznała, że związała się z nową osobą. Niebinarne piosenkarko G Flip jest jej nową miłością. ”
- „Jej partnerczem jest teraz niebinarne piosenkarko.”
Kacen Callender z World Fantasy Award. Przyznano prestiżowe nagrody (w: „Niestatystyczny.pl”) , 2020
- „Najlepszą powieścią okazała się „Queen of the Conquered” (Królowa zwyciężonych), którą napisało młode autorzę Kacen Callender.”
Najbardziej tęczowe igrzyska w historii? Podsumowanie IO Tokio 2020 w kontekście sportowców i sportowczyń LGBTQ (queer.pl) , 2021
- „Natomiast inna osoba transpłciowa i niebinarna, Quinn (they/them), jako pierwsza zdobyła medal olimpijski i to od razu złoty - wraz z kanadyjską reprezentacją kobiet w piłce nożnej. Jednak sytuacja ta różni się od Hubbard, ponieważ Quinn występowało w kategorii zgodnej z płcią nadaną przy narodzinach.”
Osoba niebinarna nagrodzona „niemieckim Bookerem”. „To nie jest tylko nagroda dla mnie” (Noizz.pl) , 2022
- „„Niemieckiego Bookera” wygrało w tym roku Kim de l’Horizon za swoją debiutancką powieść „Blutbuch”. Kim, jako osoba niebinarna, porusza w książce wątek tożsamości płciowej, co zdaniem jury jest „literacką innowacją”. Kim w czasie rozdania nagród powiedziało, że to wyróżnienie nie jest tylko dla niego, po czym ścięło włosy w geście poparcia dla protestujących Iranek.”
- „Deutscher Buchpreis — „niemiecki Booker” — jest jedną z najważniejszych nagród literackich w Niemczech. W tegorocznej edycji została doceniona powieść „Blutbuch” autorstwa osoby niebinarnej Kim de l’Horizon. Książka opowiada o osobie, której tożsamość płciowa nie mieści się w kategoriach kobieta-mężczyzna. ”
- „Kim de l’Horizon wzięło udział w gali wręczania nagród, podczas której nie tylko odebrało wyróżnienie, lecz także ścięło włosy na oczach wszystkich zebranych. Kim zrobiło to w geście solidarności z Irankami, które od kilku tygodni podczas ulicznych protestów palą chusty — symbol represji państwa i religii wobec kobiet. ”
Producenci "Drag Race Canada" zabronili mówić w programie drag queen Ilonie Verley o swojej transpłciowości (queer.pl) , 2021
- „Ilona Verley w programie zajęło 6. miejsce. Obecnie na Twitterze napisało kilka gorzkich słów pod adresem producentów i producentek kanadyjskiego formatu.”
- „Poświęciłom wszystko dla telewizyjnego show, bo myślałom, że zmieni moje życie. Zainwestowałom we franczyzę, która, jak myślałom zwiększy mój talent i włączy mnie do "rodziny"”
- „Ilona Verley przyznało również, że producenci i producentki "Drag Race Canada" nie pozwolili jenu na mówienie o swoich doświadczeniach osoby transpłciowej.”
Wymiatam z Piątkiem – autor książki Morawiecki i jego tajemnice bez prawa do obrony i apelacji (Niestatystyczny.pl) , 2022
- „Podobna – choć jeszcze bardziej drastyczna – sytuacja spotkała osobę aktywistyczną, Ali (queer_ali) – walczące o prawa osób LGBT+, zajmujące się m.in. akcją finansowania bielizny spłaszczającej osobom transpłciowym i niebinarnym w trudnej sytuacji finansowej. Ali zostało skazane na prace społeczne za przewodniczenie legalnemu zgromadzeniu. Zostało skazane w wyniku wyroku nakazowego – bez rozprawy. Ponieważ pismo z sądu doręczono nieprawidłowo, Ali nie miało pojęcia o wyroku i nie stawiło się na odbycie prac społecznych, w wyniku czego wyrok zamieniono na 15 dni pozbawienia wolności. Ali trafiło do zakładu karnego i utrudniano mu kontakt z prawnikiem. Co więcej aresztowanie przebiegło bardzo brutalnie: policja wtargnęła do domu Ali i zabrała je siłą, skuwając mu ręce i nogi kajdankami.”
- „Ali zostało aresztowane 23 listopada i dopiero 30 listopada odzyskało wolność – akcja hashtagowa jednak trwa, by skandaliczna sytuacja nie została zamieciona pod dywan.”
- „– To co się wydarzyło jest absurdalne, obrzydliwe i pokazuje jak zniszczony jest nasz system sprawiedliwości. Osoba została Nam ukradziona, zabrana do więzienia bez wiedzy najbliższych, odcięta od świata, a powody do teraz nie są Nam znane. Policja wtargnęła wieczorem do domu osoby, brutalnie wyciągając go na zewnątrz, traktując naszego przyjaciela jak najgorszego przestępcę. To kolejny przykład brutalności policji, która będzie stosować wszelkie środki by dopaść osoby queerowe, nawet w ich własnych domach – pisały o aresztowaniu osoby tworzące Kolektyw Równoważni_k, które zorganizowały protest solidarnościowy.”
Zaimki wypisane na deskorolce - pierwsza niebinarna osoba w historii amerykańskiej drużyny olimpijskiej (queer.pl) , 2021
- „Smith zaznaczało wcześniej, że nie chce być znane jako dobra kobieta skateboarderka, a jako po prostu osoba, które dobrze radzi sobie na deskorolce, ktoś, kto robi różnice. Powiedziało też, że płeć nie powinna mieć znaczenia.”
Alexander Adamowicz – Praktische Polnische Grammatik für Deutsche, 1796 ; str. 90
- „Perfectum Singularis: N: Byłom, Byłoś, Było – ich bin gewesen”
- „Plusquamperfektum Singularis: N: Byłobymbyło, Byłobyśbyło, Byłobybyło – ich würde gewesen sein usw.”
Andrea Vos – Analogie (Zin "Poczytałosie") , 2022
- „– Dzień dobry! Ja bym się chciało zapisać na kurs spadochroniarski.
  – Dobry! Pokaże się no tu! – wbija we mnie wzrok – Niebieskookie? Kto to widziało?! Pierwsze widzę, żeby niebieskookie skakało z samolotów!”
- „– Dzień dobry, gdzie znajdę spódniczki?
  – Dzień dobry, a jakiego koloru by państwo szukało?”
Anouk Herman – Nigdy nie będziesz szło samo, 2023
- „– Chciałobym, mogłobym, zrobiłobym. – Podniosło się i powiedziało do własnego odbicia. – Przechodziłom, goniłom, grałom.”
- „Riko znieruchomiało z palcami zawieszonymi nad klawiszami. Nasłuchiwało. Miało na sobie binder, a wcześniej Katuchna pomogła mu upiąć włosy tak, by wyglądały na krótkie. Przez kilkanaście minut eksperymentowali w łazience z makijażem i próbowali przyciemnić niewielki zarost nad górną wargą Riko. Włoski stały się bardziej widoczne.”
- „– A to różnie. – Jej towarzysze zamyśliło się. – Czasem razem z pierwszą gwiazdką. Ale z reguły później, bo nikomu by się nie chciało ustawiać tak wcześnie.”
Becky Chambers – Psalm dla zbudowanych w dziczy (Przekład: Anna Krochmal, Robert Kędzierski) , 2024
- „– Witajcie, siostracie Dex – powiedział.”
- „Tego dnia jako ostatni zjawili się pań Weaver, jedni z radnych Atramentowego Ciernia.
  – Dziękujemy, ale nie chcemy herbaty – powiedzieli, zbliżając się do stołu. – Przynosimy zaproszenie na kolację dziś wieczorem, we wspólnym domu.
  [...]
  – Co to za okazja?
  – Wy – odparli po prostu pań Weaver.”
- „Dex, wciąż nadzy i ociekający wodą, powoli uświadomili sobie, że robot chce im uścisnąć rękę.
  Dex nie mieli na to najmniejszej ochoty.
  Robot cofnął się.
  – Ojej! Czy zrobiłom coś nie tak? Jesteście pierwszym człowiekiem, jakiego spotykam.”
- „Dex zmarszczyli brwi, otworzyli usta, a w końcu pokręcili głową.
  – Czym… czym jesteś? Co to ma być? Skąd się tu wzięłoś?
  Robot znów wyglądało na zdezorientowane.”
- „– W porządku. Mszaczek. My jesteśmy Dex. Czy masz jakąś płeć?
  – Nie.
  – My też nie. – Dex rozejrzeli się po obozowisku, ”
Bartek Biedrzycki – Confirmatio Vir Llamki, albo o wizycie Nieziemca Macka Simma na Starej Ziemi (w: „Dzieje się”) , 2018
- „Usiedli. Vir wskoczyło na łóżko i zainstalowało się tam po turecku, Simm przysiadł na obrotowym krześle przy biurku.
  – Jak dorosnę, to chcę polecieć na Marsa.
  – Przecież już byłoś u mnie dwa razy.
  – Ale ja chcę na stałe”
Bernardine Evaristo – Dziewczyna, kobieta, inna (tłum. Aga Zano) , 2021
- „zostało poproszone o napisanie odpłatnej recenzji sztuki dla kolorowego magazynu „Rogue Nation”, ze względu na ponad milion followersów na Twitterze co najwyraźniej robiło z Morgan „influencerzę””
- „Bibi pilnuje, żeby Morgan stąpało twardo po ziemi, mówi, że tak zwana demokratyzacja recenzji oznacza obniżenie standardów i że znajomość tematu, historii i kontekstu krytycznego mogą zupełnie zniknąć z dyskursu za sprawą ludzi, którzy umieją pisać tylko atencyjne frazesy, nie mówię o tobie, Morgan, zapewnia Bibi, ty jesteś prawdziwym transwojowniczem”
- „mogę mówić tylko za siebie, oznajmiło Morgan, na rozgrzewkę przestrzegając publiczność przed niewątpliwie przyniesionymi tu wyobrażeniami, że wszystkie osoby trans są takie same, nie jestem rzeczniczem całej społeczności ani nie przewodniczę ruchowi osób transpłciowych, potrafię tylko opisać swoją własną podróż ku wykształceniu niebinarnej tożsamości, a konkretnie tożsamości osoby wolnej od płci, bo tak się identyfikuję”
- „wykładowczyni, Sandy, siedziała w pierwszym rzędzie, długie włosy miała ufarbowane na niebiesko, była ubrana w sukienkę w średniowiecznym stylu, trafiła na Morgan na Twitterze, a teraz aż promieniała, widząc, że niesprawdzone gościę daje sobie radę przed jej podopiecznymi”
- „kto by pomyślał, że wpadnę tu na pano Morgan Malingę! super, co nie?”
Ginny Nawrocki – Diaboł (z antologii "Magia Bezceremonialna") , 2022 ; Nawrocki używają kilku różnych form rodzaju neutralnego i neutratywów
- „Rekin zamyśla się. Matka pewnie nie będzie chętna, jenu na pewno też nie posłucha, ale z drugiej strony, co onu ma zrobić?”
- „Odkąd zabrału rzeczy i odeszłu, momenty niepamięci tylko się pogarszają – pewnie przez stres, myśli Rekin z przekąsem, wyobrażając sobie, co powiedziałaby matka, jak zawsze bagatelizując jenu zły stan psychiczny.”
- „Ma chyba ze trzydzieści lat, może trochę mniej, jest czarnæ i przy kości, podobnie jak Rekin, ale jæ spojrzenie (pomimo sytuacji z diabołem) jest bardziej wesołe niż zmartwione. Całości wizerunku dopełniają błękitna wiosenna kurtka narzucona na granatowy sweter, ciemne dżinsy i kraciasty, szary kaszkiet. I gumofilce, jakby Karolæ byłæ przygotowanæ na brodzenie w głębokiej wodzie.”
- „To kim jesteś? Co tu w ogóle robisz? Bo nie przyjechałæś tu dla mnie, nie?”
- „Już ma otworzyć drzwi i rzucić w łowcæ jakimś paskudnym czarem, gdy tæ się znów odzywa.”
- „– A, taki dzieciak – odzywa się łowczę towarzyszące Karolæ, patrząc na Rekinu, które stoi pomiędzy autami jak kołek i wyraźnie nie wie, co robić. – Już myślałom, żeś Julkę zabrałæ na łowy.”
- „Wszystkie wyglądają na ledwie żywe. Luiza i jeszcze jedno łowco podtrzymują łowczę z poloneza, które jest białe jak prześcieradło i ledwie powłóczy nogami.”
Henryk Sienkiewicz – Za chlebem, 1880
- „(…) słońce mówiło: „Jak się masz, Wawrzoniel Byłom w Lipińcach”, ale śruba burzyła wodę coraz gwałtowniej i komin oddychał coraz szybciej, głośniej, niby dwa złe duchy, które ciągnęły go dalej i dalej od Lipiniec.”
Jacek Wasilewski – Bezecnik gramatyki polskiej. Tajemnice językowego półświatka, 2021
- „,,KOCHANIE jest w rodzaju nijakim. Kochanek, kochanka pozwalają się domyślać przynajmniej wyglądu obiektu westchnień, w kochaniu płeć jest nieokreślona.
  Płeć bywa niekreślona, gdy istota dziecięca jest jeszcze nieopierzona: pisklę, szczenię, cielę, prosię, ale też chłopię i dziewczę. W ogóle rodzaj nijaki przejawia się przez kilka końcówek, jak -e: pole, -o: lwiątko, -ę: orlę.
  Rodzaj nijaki przyjmują też pewne grona, jednopłciowe lub mieszane. Mamy więc to towarzystwo, państwo, stowarzyszenie, a także grona mniej zacne, które hydraulik w kabarecie Dudek określał zbiorowo chamstwem i drobnomieszczaństwem, które przez kogoś przemawia...
  I tu przypadek szczególny: nazwa księstwo. Księstwem rządził niegdyś książę. Dziś mówimy o tym księciu, co na rumaku rączym w bajce do księżniczki spieszy, ale sama odmiana: książę, książęta jest taka sama jak pisklę, pisklęta; dziewczę, dziewczęta; pacholę, pacholęta.
  I to książę przenosi nas w sam środek gorącego kotła polszczyzny - mianowicie do obsługi niebinarności płci. Wszyscy, którym niewygodnie z rodzajem męskim i żeńskim (agender, genderfluid itd.), moszczą sobie miejsce w rodzaju nijakim. Począwszy od imienia, które nie wskazuje wprost płci, jak Alex, po rzadko spotykane formy czasownika w rodzaju nijakim z końcówką -om. I tak właśnie mówi słonko u Sienkiewicza w noweli ,,Za chlebem": ,,Jak się masz, Wawrzonie?. Byłom w Lipińcach". Byłom, jadłom, piłom... Albo Pawlikowska-Jasnorzewska: ,,Lecz ty, niebo, tyś było ciemnością...". A jak tyś było - to i ty byłoś. Albo śpiewa Turnau: ,,O Kutno! O Kutno! wyprałoś mnie z uczuć jak płótno. O Kutno! Okrutne Kutenko! - odjęłoś mi miłość jak ręką".
  Do form niebinarnych rodzaj nijaki pasuje jak ulał, bo i jest niebinarny. Ani pan, ani pani - taki pań. Coś jak dawniej paź, który na przykład u Słowaków ma rodzaj nijaki.
  No i mimo że bóg ma rodzaj męski, to przecież bożyszcze i bóstwo czekające na podziw nijakiego są rodzaju. I serce, które je kocha, tak samo. A więc kochanie z piosenki Kory może nam odpowiedzieć w swoim rodzaju nijakim: ,,I ja sercem mojem kochałom to bożyszcze..."."”
James S.A. Corey – Łaska bogów (Tłumacz: Marek Pawelec) , 2024
- „Historia? Nie mam historii. Może kiedyś miałom, ale skąd miałobym wiedzieć? Wzniesienie się nie jest tym samym, co cofnięcie upadku. Co stracone, to przepadło, i czemu żałować snu, który miałom w młodości, tylko dlatego, że wszechświat mnie z niego obudził? Jestem tu i nie mam ambicji znalezienia się gdzie indziej. Inne instancje są w innych miejscach, robią to, czego chcą od nich wielcy. Czyszczą powietrze tam, gdzie jest skażone. Wciągam, co zanieczyszczone i wypuszczam czyste, w zależności od tego, co wielcy nazywają zanieczyszczeniem i co chcą mieć czyste. Dla mnie to bez znaczenia. Moje miejsce jest tu, w tej przestrzeni. Uczę się robić to, czego ona chce, a potem zbierają me żniwo i uczę się ponownie, ale nigdy nie odchodzę. Jak miałobym?
  Poza C. nic tutaj nie ma historii. Ja nie mam. Wy nie macie. Nie ma jej nic z tego, co mamrota na zewnątrz, nawet ci uważający, że ją mają. Nie mogą. Posiadanie własnej przeszłości z C. jest jak posiadanie cienia w ciemności. To może być przyjemne albo nie, ale ponieważ jest niemożliwe, nie istnieje.
  Moja rodzima planeta? Nie rozumiem tego pytania. Nie mam rodzimej planety. Nie mam rodziny. Nie mam planety. Z czegokolwiek mnie porwano, zostałom porwane. Z. Mam zadanie i je wykonuję. Cokolwiek więcej sprawia cierpienie.”
Jan Paweł II – Wstańcie, chodźmy!, 2004
- „Moje myśli powracały do pierwszych wrażeń, jakie przeżywałem podczas pierwszej pielgrzymki do Ziemi Świętej. Napisałem wówczas: „Ach, miejsce na ziemi, miejsce ziemi świętej — jakimże miejscem jesteś we mnie! Dlatego właśnie nie mogę po tobie stąpać, muszę klęknąć. Przez to dzisiaj potwierdzam, że byłoś miejscem spotkania. Przyklękam — przez to wyciskam na tobie pieczęć”.”
Jerzy Niemczuk – Przygody Zuzanki, 1995
- „– Najpierw mnie nie było – szeptało licho. – Potem coś jakby się zaczęło rysować. Coś
  jakby ja. Potem to żem zobaczyło, że jest ciemno i że jestem, bo żem sobie siedziało i robiło,
  co umiało. Strasznie mnie było, to żem i straszyło. Co miałom robić, kiedy nic innego nie
  potrafię? Takie już jestem...”
- „– Nie mówię, że to moja rodzona mama – odparło Licho – tylko taka przyrysowana... Zuza,
  czy mogłobym... Czy mogłobym mówić do ciebie... mamusiu?”
- „– Ja nigdy nie miałom mamy, nawet najgorszej, i było mnie gorzej niż sierocie – wyznało wzruszone Licho ocierając łzy.”
Anna Kańtoch – Niepełnia, 2017
- „Ale Słoneczko oczywiście chciało, i to bardzo. Chciało i bało się jednocześnie, ponieważ wierzyło matce. Świat na zewnątrz był piękny, ale też okrutny – zwłaszcza dla takich jak ono. Bo Słoneczko, choć nikt nigdy nie powiedział mu tego wyraźnie, wiedziało, że różni się od zwyczajnych dzieci, a ludzie nie lubią tego, co inne.”
Karen Barad – Spotkanie z wszechświatem w pół drogi. Fizyka kwantowa a splątanie materii ze znaczeniem (przeł. Sławomir Królak) , 2024
- „„Dlatego niniejsze słowa podziękowań nie dochowują wierności (ale też nie są niewierne) tradycji, zgodnie z którą osoba autorska wspomina mozolny proces powstawania książki, wymieniając przy okazji nazwiska osób, które wsparły ją w tej wyprawie. [...] W ważnym sensie nie tyle ja napisałom tę książkę, ile ona napisała mnie. Albo raczej »my« – »intra-aktywnie« – napisałyśmy siebie nawzajem (»intra-aktywnie«, a nie jak zwykło się rzecz ujmować »interaktywnie«, ponieważ pisanie nie jest niezwrotną relacją łączącą osobę autorską z tekstem: jest raczej ponawialnym i współustanawiającym procesem wzajemnego opracowywania i przepracowywania »książki« oraz »osoby autorskiej«). [...] Co więcej, splątania nie są odizolowanym binarnym współwytwarzaniem, jak sugerowałby przykład pary osoba autorska-książka.”
- „„W pierwszej kolejności pragnę podziękować moim student(k)om [...]. Nauczyłom się od was więcej i więcej od was otrzymałom, niż możecie sobie wyobrazić.”
- „„Wdzięczne jestem zwłaszcza Josephowi Rouse'owi i Donnie Haraway za inspiracje, jaką zaczerpnęłom z ich prac [...].””
- „„Jak już wspomniałom, Bohr skupia całą uwagę na kwestiach epistemologicznych i niestety nigdy nie wykłada wprost swoich przekonań ontologicznych ani ontologicznych wymiarów swojej koncepcji.””
- „„Ponieważ książka jest dłuższa, niż nakazuje aktualna moda, proponuję osobom czytającym kilka możliwych ścieżek przebrnięcia przez nią. Zanim to uczynię, słowo ostrzeżenia: jak już zaznaczyłom, książka ta działa niczym siatka dyfrakcyjna oświetlająca ważne różnice materialne, relacjonalności i splątania w żywiołowym tańcu materii, dlatego docenienie zawiłości powstającego wzoru może okazać się trudne, jeśli pominie się jej znaczące części.”
- „„Nazajutrz po wygłoszeniu wykładu gościnnego na temat konstruowalnej natury wiedzy naukowej miałom zaszczyt obserwować, jak operator skaningowego mikroskopu tunelowego STM dokonywał powiększenia próbki grafitu i w miarę zbliżania się do skali tysięcy nanometrów... setek nanometrów... dziesiątek nanometrów... aż do ułamków nanometra naszym oczom ukazywały się pojedyncze atomy węgla. Doświadczenie to rodziło takie poczucie wzniosłości, że aż przeszły mnie dreszcze – i stałom jak wryte, fizyczka teoretyczna*, które jak większość ludzi mojego pokroju rzadko zapuszcza się do piwnic gmachów fizyki [...]. Ile to razy opowiadałom moim studentom i studentkom o dowodach na istnienie atomów? [...] »Gdyby tylko Einstein, Rutheford, Bohr, a zwłaszcza Mach mogli to zobaczyć!« – wykrzyknęłom. [...] Wyobrażam sobie, że w tym miejscu mojej opowieści pewni koledzy i koleżanki po fachu zaczną się zastanawiać, czy wasza narratorka*, które poprzedniego wieczoru upierało się przy skonstruowanej naturze wiedzy naukowej, odczuło w tym momencie intelektualne zakłopotanie. Prawdę mówiąc, chociaż to, czego właśnie doświadczyłom, głęboko mnie poruszyło, nie odczuwałom najmniejszej skruchy, stojąc przed owym ołtarzem skuteczności przedsięwzięcia naukowego.””
Marta Kisiel – Dożywocie, 2010
- „Starało się zrobić wrażenie bardzo zasmuconego i stanowczego jednocześnie, aczkolwiek nie wzięło pod uwagę faktu, że wygląd trochę wchodzi mu w paradę. Owszem, peleryna świetnie maskowała skrzydła, ale poza tym była zdecydowanie zbyt wielka na jedno małe Licho.”
Marta Kisiel – Małe Licho i tajemnica Niebożątka, 2018
- „Istotnie, Licho nic nie rozumiało. Stało z klockiem w wyciągniętej ręce i oszołomione spoglądało na chłopca, który zaciskał zęby i patrzył na nie tak… tak… tak źle.
  – Czemu ty taki jesteś? Ja tylko chciałom ci pomóc, ja ci zawsze pomagam…
  – Och, czy ty musisz być takie… takie głupie?!”
Marta Kisiel – Małe Licho i anioł z kamienia, 2019
- „– No już, już, nie frasuj się tak, aniołeczku – powiedział wujaszek, wróciwszy do stołu. Pogładził przejęte Licho po głowie. – Tsadkielek nie umie w nastrój. Tsadkielek jest zadaniowy, rozumiesz. Musi mieć zajęcie, inaczej mu się merda pod kopułką. No, skończyłoś pierniczyć? To chodź, będziemy dziurkować.”
Marta Kisiel – Siła niższa, 2016
- „– Ja co prawda słabo znam gościa - odparł po kilku chwilach - ale tak sobie myślę, że on to nie lubi nikogo.
  – Nawet swojego człowieka? Przecież jest aniołem stróżem. Ja swoich zawsze lubiłom. Jak miałobym im stróżować bez lubienia?”
Marta Kisiel – Małe Licho i lato z diabłem, 2020
- „— Ty miałeś przygody, alleluja. Takie z emocjami i siniakami, i wyprawami, i w ogóle! A ja nie miałom ani jednej, ani w zaświatach, ani w podmiędzypiekle…
  — Przednadpiekle — poprawił Bożek skrupulatnie.
  — Tam też nie miałom! — zakrzyknęło Licho i tupnęło bamboszkiem dla większego wrażenia. — Nic nie miałom i nigdzie nie byłom, bo ty mnie nigdzie nie zabierasz!”
Maja Lidia Kossakowska – Siewca wiatru, 2004
- „– Poczekaj! – zawołał – Powiedziałoś, ze mam coś zobaczyć. Czy zechcesz mi to pokazać?
  – Powiedziałom – przytaknęło Jagnię – Wiele rzeczy starałom ci się przekazać. Czyż nie nadejdą dni? Czyż nie zapłoną noce? Pyłem na wietrze są myśli skrzydlatych.”
Anna Łagan – Ekonomia to dolina niesamowitości (w: „Skafander i melonik”) , 2018
- „– Oczywiście – zgodziło się Manu. – Właśnie przeprowadziłom analizę skutków obniżenia moich cen i mimo że widzę wiele niedogodności i nieprzyjemnych konsekwencji, rozumiem, że jak p. powiedział, jest to na ten moment najlepsze rozwiązanie problemu. Zgadzam się na zmianę umowy i obniżenie kosztów… Oto cena, którą p. proponuję.”
Celia Laskey – Pod tęczą (tłum. Dorota Malina) , 2021
- „Wielu członków grupy ma za sobą straszne doświadczenia: Harley w wieku dwudziestu kilku lat było bezdomne, bo nikt nie chciał zatrudnić osoby niebinarnej.”
- „Harley wzięło urlop, zostawiło grupę zadaniową i wróciło do rodzinnego Minneapolis, żeby zająć się matką. Było jedynym dzieckiem, do tego wychowywanym przez samotną matkę – nie miało więc wyboru”
Yoon Ha Lee – Smocza perła (tłumaczenie: Agnieszka Fulińska i Aleksandra Klęczar) , 2019
- „– Idzie ci lepiej niż zwykle – oznajmiło w końcu Sujin. Nie zauważyłam, że pogrążone w lekturze książki dotyczącej chemii zwracało na nas w ogóle uwagę.”
- „– Nie ostrzegłoś przypadkiem Hwana, żeby trzymał się z daleka? – zapytałam.
  – Powiedziałom to ze względu na upiory.
  Musiałam przyznać, że mi zaimponowało.”
Stanisław Lem – Maska (w zbiorze „Maska”) , 1976
- „Ta wędrówka moja na wznak trwała czas niewiadomy, a w miarę jej postępów powiększałom się i rozpoznawałom siebie, doświadczając własnych granic, i nie potrafię wyjawić, kiedym mogło już dokładnie ogarnąć własny kształt, rozpoznać każde miejsce, gdziem ustawało. (...) Leżałom jeszcze bezwładne, choć zdolne już do własnego ruchu, lecz w pełni wiadomości, że jeszcze nie czas, i w tym zmartwiałym przechyle — bom spoczywało wtedy na skośnej równi — ostatni prąd, wiatyk bez tchu, pocałunek rozedrgany sprężył mnie, i to był znak, żeby zerwać się i wpełznąć w okrągły otwór bezświetlny, i już bez wszelkiego przynaglania dotknęłom zimnych, gładkich, wklęsłych płyt, aby spocząć na nich z kamienną ulgą. Lecz może był to sen.”
Martha Wells – Wszystkie wskaźniki czerwone; Sztuczny stan (tłumacz: Marek Pawelec) , 2023 ; Głównym bohaterem jest konstrukt, "jednostka ochroniarska z elementami organicznymi". We fragmencie spotyka troje ludzi: "Dwie były kobietami, a jedna tercerą, co stanowiło oznaczenie płci używane przez grupę niekorporacyjnych bytów politycznych".
- „Przejęłom strumień z kamery monitoringu, dzięki czemu mogłom
  obserwować siebie i kontrolować swój wyraz twarzy. Na dodatek łatwiej było
  rozmawiać z ludźmi, obserwując ich przez kamery. Byłom bardzo świadome
  całkowicie fałszywego poczucia oderwania od sytuacji, ale było mi ono
  potrzebne.
  – Umówiliśmy się na spotkanie – wyjaśniłom. – Jestem Eden, konsultant do
  spraw bezpieczeństwa. – Owszem, to było imię jednej z postaci w Księżycowej
  ostoi. Chyba już was to wcale to nie dziwi.
  Tercera odchrząknęłu. Miału fioletowe włosy i czerwone brwi, odcinające się
  od jasnobrązowej skóry.
  – Jestem Rami, to Tapan i Maro. – Onu poruszyło się nerwowo i dotknęłu
  dłonią pustego krzesła.
  Zdecydowanie szybszy ode mnie w pobieraniu danych DTB przeprowadził
  błyskawiczne wyszukiwanie i poinformował mnie, że to stosowane w licznych
  ludzkich kulturach zaproszenie do zajęcia miejsca. Kiedy siadałom, w strumieniu
  pojawiła się etymologia gestu. Można by pomyśleć, że jednostka ochroniarska,
  do której wielokrotnie strzelano, wysadzono ją, miała kasowaną pamięć i raz
  została przez przypadek częściowo rozebrana, nie byłaby w takiej sytuacji na
  skraju paniki. Błąd.
  – Uch, nie jestem pewnu, od czego zacząć – dodału Rami.”
Ian McDonald – Rzeka bogów (tłumaczenie: Wojciech Próchniewicz) , 2010
- „Poznali się, ślub, sześć miesięcy później - ja. I zanim zapytasz: nie. Byłom jedynakiem. Moi rodzice byli atrakcją na Chowpatty Beatch. Brali mnie na wszystkie imprezy, byłom prawdziwą ozdobą.”
Molly Mendoza – Skok (tlum. Hubert Brychczyński) , 2020
- „Jestem jeszcze śpiące.”
- „Przygotowałom coś specjalnego dla pierwszej osoby, która mi dzisiaj pomoże.”
nieznany i kropka – TRÓJJEDNIA... Niech umarli przewracają się w grobach, 2024
- „Dla Onego sukienka nie ma płci. Dlatego nie zdecydowało się oddać wszystkich swoich przyjaciółek. Choć miało ochotę, wesprzeć szafy innych. Chciało sobie odjąć od ust, ale nie mogło. To i kieszeń, i miłość.
  Kieszeń, bo ubrania potrafią odpłacić. Tym, że wciąż są. I dobrze leżą, i dbają o grubszy portfel. Pasują Onowemu podejściu do świata – mniejszym śladem węglowym. Ubrania są rozumne, podchodzą z dużą zielenią do Onowych wydatków modowych.”
- „Tylko przez chwilę pomyślało o niedobrej ciemności. Zabało się jej jak dawniej, kiedy chodziło samo. I taka ciemność kojarzyła się głównie z gwałtem. Dlatego teraz Ono zawsze udaje dobro. Kiedy nocą idzie za kobietą, mówi głośno do wyłączonego telefonu: „Tak, mamo, już jestem niedaleko, zaraz będę”. Żeby idąca poczuła się bezpiecznie. Żeby nie przeżywała tego, co Ono kiedyś. Tego, co znaczy facet idący z tyłu, w ciemności.”
- „Teraz zastanawia się, czy Ono jest zarażone szwajcarską cechą. Tą samą, której nosicielką jest Ona. Czy jest jak w zegarku, zawsze dwie minuty przed? Czy jest terminowym Terminatorem… torką… Terminatoro… ro… Kurde wodne! Język jest taki nierozwinięty, niedokształcony, niezdanżający. Plącze się, kiedy trzeba na Onową modłę ulepić rzeczowniki.”
- „Dół Onowego ciała wciąż jest odcięty. Kobieta poniżej pasa, powyżej – facet. Ale powoli męskość schodzi niżej i powłoka zaczyna być bardziej własna. ”
- „Testosteron – takie przyspieszone dojrzewanie. Albo, jak w Onowym przypadku, drugie dojrzewanie. Hormony tak buzują i rozsadzają, że czuje się jak nastolatko. Pewnie dlatego jest tak na zabój w Niej zabujane…”
- „Onowy outfit wyróżnia się trójką. Charakterystycznym akcentem, na głowie, korpusie i nogach. To trend, którego nie znajdziesz w magazynach, na profilach i ściankach. Ono stworzyło go tylko dla siebie, tylko na dziś. Nazywa się Triple Jackpot.”
- „– Pańcio przestanie pieprzyć. – Ona zaciska oczy. Trochę jak szczękę, może nawet trochę jak pięści. – Mogłobyś otworzyć wreszcie puszkę z tą Pandorą i powiedzieć dokładniej, o co chodzi? ”
- „– No pewnie, że chcę. Tego banana, myślisz, po co przyniosłom? Jestem fanem… fanką… fanom… jaki jest rodzaj nijaki od fan? – Ono zadumało się nad ubożyzną transrzeczowników w słowniku.”
- „Noc żegna się z Onym podskakującym ogonem. Ona odchodzi bez pożegnania. Wkurwiona, tym nowym znaleziskiem. Niby Ono to członko Jej zespołu, więc powinna się cieszyć. Globalnie tak jest. Ale ambicja na wyższych stanowiskach nie lubi, kiedy się na nią wjeżdża. Ego ma talent do unikania nie swoich inicjatyw i dzielenia się szczęściem zespołowym. Ona też wkurwia się sama na siebie, że zazdrości tego Onowego ADHD, tego nosa, tego sypania niubiznesem jak z rękawa…”
- „To będzie to! Jeszcze nie wie, jak dokładnie, ale będzie. Ono to poczuło, a Ona poczuła poczucie Onego. I odbijają piłeczkę, od słowa do słowa.”
- „– Czemu mówisz siusiak, a nie… tak normalnie?
  – No bo nie jestem jeszcze prawdziwym takim facetem. A też słyszałom, i to jest duża mądrość, że jak ktoś nakurwia bluzgami, to znaczy, że se z życiem nie radzi. – Ono mędrkuje i za chwilę udaje skruszone.”
- „Bossa wytworzyła w sobie przeciwciała uczucia. Ma daleko wszystko, co Onowe jest. Co teraz, co jutro. Dla Niej to tylko karłowate zachowanie. Niech Ono nabiera faceckości. Onowa małpa i cyrk. Onowa sprawa z takim zdobywaniem życia. Siłą dyndającej końcówki. Prężenia prącia i udowadniania w grupie, które większe.”
Natalia Osińska – Fluff, 2019
- „Kiedyś na przykład zapytał to małe pucate Zło, czy jest chłopcem, czy dziewczynką i trudno doprawdy stwierdzić, kto zniósł to gorzej: Zło, które zalało się wielkimi łzami, czy Daniel, który prawie dostał wybroczyn ze złości.
  – Ale mogę zapytać, ile ma lat? – upewnił się Marcin, kiedy już wszystkich potulnie poprzepraszał. – Bo przesiaduje po nocach na tych twoich imprezach, a wygląda smarkato. Jak je kiedyś zobaczę w tym domu z piwem, to nogi z tyłka powyrywam. Tobie.”
Ada Palmer – Do błyskawicy podobne (tłumaczenie: Michał Jakuszewski) , 2019
- „Błagam, uwierzcie mi, dyrektorze naczelny. Nie mam pojęcia, co się wydarzyło. Wiecie, że nie potrafię dowieść swej niewinności, ale ufaliście mi przez długi czas i nie zdradziłom waszego zaufania. Nigdy bym tego nie zrobiło. Nawet dziś rano mogłom powiedzieć Masonowi prawdę o Liście Siedmiu i Dziesięciu, ale tego nie zrobiłom”
Ada Palmer – Siedem kapitulacji (tłumaczenie: Michał Jakuszewski) , 2019
- „Trudno określić, kiedy się ocknęłom, bo świat, w którym się znalazłom, bardzo przypominał sen. Nic nie widziałom, nie byłom w stanie się poruszyć, nie mogłom mówić. Nie byłom związane ani zakneblowane. To były moje dłonie, moje ramiona i moje nogi. Wszystkie leżały bezwładnie, a gdy spróbowałom wezwać pomoc, nie tylko nie rozległ się żaden dźwięk, lecz moje usta nie chciały nawet uformować słów. Zachowałom jednak zdolność czucia i natychmiast uświadomiłom sobie, że leżę w dopasowanym kształtem do ciała pudełku Żywej Lalki.”
Ashley Poston – Zaczytana i bestia (tłum. Agnieszka Brodzik) , 2020
- „Quinn i Annie czekają na mnie przy mojej szafce. Widzę gniew Quinn i wcale się nie dziwię. Gdy podchodzę, by otworzyć drzwiczki, właśnie coś głośno tłumaczy Annie:
  – A on tak po prostu wszedł mi w słowo! Miałom przygotowane całe przemówienie! – wścieka się. – Teraz jeszcze bardziej chcę wygrać. Nie pozwolimy ci iść z nim na bal, bez względu na wszystko.”
Joanna Krystyna Radosz – Listopad bez snów (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020
- „Gdy je otwieram, rozlega się zgrzyt zamka w drzwiach, przedpokój zalewa fala światła, a z głębi mieszkania dobiega lekko bełkotliwy głos Mady:
  – ...a ja byłom jak: kupiliśmy trzyosobowy materac, a ty gardzisz!”
Renata Kim – Pomiędzy. Historie osób niebinarnych, 2024
- „– Mój umysł czasem nie nadąża, by wymyślić w rozmowie formę neutralną, której wcześniej nie używałom. A czasem świadomie stosuję strategię przetrwania. Bo na przykład bardzo się boję, czuję niepewnie przy kimś, jestem na obcym terenie, w nowej pracy. I wtedy używam form żeńskich albo staram się mówić bezpłciowo. Jak kogoś poznaję, proszę, by używał zaimków neutralnych. Tak mówią do mnie znajomi, koledzy na uczelni i w pracy. Niektórzy najpierw krzywili się na formę „ono”, ale w końcu załapali. Czasem ludziom coś nie gra, komentują, buntują się. Mówią, że „ono” to dla nich zbyt wiele, nie są w stanie tego przeskoczyć. Nie będą tak do mnie mówić i proszą o uszanowanie ich decyzji – mówi San.”
- „– Zaczęłom od Ostrej Zieleni, stowarzyszenia współpracującego z partią Zieloni. Wiedziałom, że ważne miejsce zajmuje u nich ekologia, klimat i prawa zwierząt, więc będę współpracowało z ludźmi o podobnych poglądach. Z czasem poczułom odwagę, żeby się w tych sprawach wypowiadać, pojawiać się na wydarzeniach politycznych – mówi San Kocoń.”
- „– Znalazłom „rzecznicze” w bazie neutratywów na stronie zaimki.pl. Jeśli chodzi o „aktywiszcze”, to nawet się nad tym nie zastanawiałom. To był już ten czas mojej pracy z językiem neutralnym, że podskórnie wiedziałom, że taka forma jest właściwa – tłumaczy San.”
- „Pamiętam, jak przyszło do mnie zawiadomienie z Urzędu Stanu Cywilnego, że udało się, imię zostało zmienione. Ucieszyłom się. Weszłom do pokoju rodziców, żeby im o tym powiedzieć i oni się cieszyli ze mną.”
- „Kiedy już byłam starsza, w okresie liceum i na początku studiów, próbowałam odkrywać swoją kobiecość. Byłam wtedy w związku z mężczyzną, strasznie mi na nim zależało i chciałam, żeby on też mnie kochał. Chciałam być dla niego atrakcyjną kobietą, więc bardzo się starałam. On niby wprost niczego nie wymagał, ale jak czasem wyglądałam mniej kobieco, to zdarzały się przykre komentarze i docinki. Ten związek od początku nie był zbyt udany, więc myślałam, że jeśli się bardziej postaram, to może będzie lepiej.”
- „Kiedy słyszałum, że „LGBT to nie są ludzie, tylko ideologia”, pomyślałum, że ci, którzy tak mówią, nie traktują nas poważnie. Bo to brzmi, jakby dosłownie nie wierzyli w to, co przechodzimy. Mam na myśli strach.”
- „O swojej niebinarności dowiedziałum się w maju 2022 roku, ale dopiero na początku kolejnego roku zaczęłum wychodzić z tym do ludzi. No i w zasadzie do każdego bliższego znajomego musiałum zagadać, wytłumaczyć wszystko, poprosić, żeby się do mnie zwracali nowymi zaimkami.”
Brandon Sanderson – Rytm wojny. Część I (Anna Studniarek) , 2020
- „– Czy jestem lepsza od Stopionych?
  Rodzeństwo nie odpowiedziało od razu. NIe jestem pewne. Unikałom waszego rodzaju. Mieliście myśleć, że nie żyję. Wszyscy mieli myśleć, że nie żyję.
  – Cieszę się, że żyjesz. Powiedziałoś, że byłoś duszą wieży. Możesz przywrócić jej działanie?
  Nie. Naprawdę spałom. Aż... Kowal Więzi. Poczułom Kowala Więzi.”
Vandana Singh – GSZeŚ (w: „Nowa Fantastyka” 10/2020; tłumaczenie: Michał Kubalski) , 2020
- „Nie mam jeszcze żadnych odpowiedzi na twoje pytanie o Księżyc. Zapora, jakiej jeszcze nigdy nie widziałom.”
Aleksandra Stanisz – Ofiara (w: „Umieranie to parszywa robota”) , 2019
- „To jedna z metod – przytaknęło. – Stety czy niestety, ja za nią nie przepadam. Lubię za to wasze towarzystwo. Miałom nadzieję zobaczyć jakieś przedstawienie. Wiesz, ciężko tu ściągnąć teatr, ja też raczej stąd nie wyjdę…”
A. Szydlik – Jak uratować kotka z nawiedzonego domu (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020
- „Znalazłom ten portfel na przystanku, wciśnięty między krzesełka. Podniosłom go, trochę bezmyślnie, trochę dla zabicia czasu. Autobus miał przyjechać za kwadrans. Mogłom co prawda iść piechota ̨, ale było ciemno, zimno i lało, a ja byłom bardzo zmęczone. Usiadłom więc na plastikowym krzesełku i otworzyłom portfel.”
Tove Jansson – Tatuś Muminka i morze (tłumaczenie Teresa Chłapowska) , 1977
- „Czyli nikt inny, tylko morze oddycha w czarnym jeziorku. To ono szarpie za sondę.”
- „Najwyższy czas, żebyś się nauczyło jakiś manier.”
- „Jesteś znacznie za dorosłe, żeby się tak popisywać - powiedział Tatuś. - Takie zachowanie tobie nie przystoi! Czy naprawdę tak ci zależy, żeby nastraszyć tę biedną małą wyspę, która i bez tego ledwo daje sobie radę? Powinnoś być zadowolone, że wyspa miała odwagę umieścić się tak daleko, bo z czym byś się mogło porównywać, gdyby jej tu nie było? ”
Wadysaw Dyniewicz – Elemenatrz polski czyli nauka czytania i pisania przez Wadysawa, 1876
- „,,R.n. Byłom, byłoś, było. Miałom, miałoś, miało.''”
Peter Watts – Poklatkowa rewolucja (przełożył Wojciech M. Próchniewicz) , 2018
- „- (...) Wydało mi się, że rozpoznaję Dao z dwoma nieznajomymi po jej lewej stronie, a po prawej Kaden, samo.”
- „– Au! Lian, pojebało cię? – Kaden ściskało prawą rękę w miejscu, gdzie Lian dźgnęła ją odciętym kolcem.
  Ukłuła je po raz kolejny, tym razem w udo. Kaden zawyło i padło.”
- „Poprowadziłam Kaden do wyjścia, jego zdrowe ramię owinięte wokół mojego ramienia, a nasze zdrowe nogi niosące nasze uszkodzone. Rany Kaden sięgały głębiej niż moje – syczało, zaciskało zęby z każdym krokiem, gdy kuśtykaliśmy w ciemność. Osobliwość Eri, niedaleko pod spodem, dodatkowo obciążała każdy krok.
  – Zmieniła się – powiedziałam.
  – Musiała – wycedziło przez zaciśnięte zęby. – Zorganizowała to wszystko, kiedy ty sypiałaś z wrogiem.
  Pozwoliłam mu bardziej obciążyć nogę przy następnym kroku...
  – Kurrr...
  ...i podniosłam go z powrotem, gdy dotarło.
  – Kaden, wszyscy sypiamy z wrogiem. Każdy, kto nie sypia, tysiąc budów temu już by nie żył.
  – Skoro tak mówisz.
  – To inspirujące, patrzeć, jakie miłe jesteś dla kogoś, komu brakowało paru centymetrów, żeby ci przeciąć tętnicę udową.
  – Tak jak mówiła. Musimy mu to sprzedać. – Kaden zwróciło twarz do mnie. W ciemności równie dobrze mogła to być antena radaru. – Oby się nie myliła co do ciebie.
  – Co do czego?
  – Że ty się łatwo nie dajesz nawrócić. Ale jak już w coś wejdziesz, to na poważnie.
  – Myślisz, że się myli?
  – Myślę, że ma sto procent racji. Przyjaciół się trzymasz, co do tego nie ma wątpliwości. Może nawet po tym, jak okazują się masowymi mordercami – burknęło.”
- „Kaden znów się zatrzymało. Odwróciło się do mnie.
  – Lian ci ufa – powiedziało.”
Wiktoria Szydłowska – Wniosek o umagicznienie (2022, Magia bezceremonialna – antologia współczesnego fantasy) , 2022 ; Grupa Wydawnicza „Alpaka”
- „– Dobry. – Kiwnęła głową do portiera, a potem zwróciła się do Nelke. – Pa... państwo ostatni?
  – Chyba tak. – Pomachało karteczką z numerem dwadzieścia jeden.”
- „Poza tym nadawała mu „magiczny” wygląd, co było bardzo na rękę każdej osobie czarującej.”
- „Nelke usłyszało charakterystyczny dźwięk i ekran na ścianie wyświetlił komunikat: Nelke Jastrzębskie, wniosek o umagicznienie, pokój numer 37 (drugie piętro). Podniosło się entuzjastycznie z krzesła i zaczęło wspinać po schodach. Te zdawały się nie mieć końca, jakby drugie piętro znajdowało się zdecydowanie wyżej niż zaplanował architekt.
  – Cześć, Nelke!
  Czarownicze zaskoczone podniosło wzrok. Wciąż przyzwyczajało się do nowego imienia, ale jego dźwięk wywoływał dużo przyjemniejsze uczucia niż imię sprzed Przeobrażenia.”
- „– Ciężko jest?
  – Oj, trochę tak – skrzywiła się czarownica. – Ale dasz radę! Byłoś najlepszym studenciem na roku! Skoro mnie się udało, to ty sobie poradzisz z palcem w nosie.”
- „– Wszystko się zgadza. Czy pań wie, jak wygląda cały proces?”
Merc Fenn Wolfmoor – Naszym celem jest nie umrzeć (w: „Nowa Fantastyka” 11/2020; tłumaczenie: Michał Kubalski) , 2020
- „Wyobraża sobie formularze badania, niekończące się tabelki medycznego kwestionariusz. Jaka jest Twoja płeć? – zabrzmi pytanie, a do zaznaczenia będą tylko dwie możliwości. Sua zawaha się, a to zostanie zauważone. Rysa na wizerunku.
  Żadne urzędowe dokumenty nie wskazują, że jest niebinarne. A Sua nie jest pewne, czy ma odwagę, by się upierać. Nie ma przestrzeni na dyskutowanie z binarnością, wychwalającą fałszywą biologię.”
- „Gdy Sua powiedziało mu o Czystce, Caspian powiedział, że zaryzykuje. Nie mam wiele do stracenia, co nie? - rzekł z uśmiechem, ale Sua wiedziało, że jest niespokojny, gdyż jednocześnie ugniatał rękoma materac.”
- „Piekarnia Leniwy Bochenek stara się dostosować do nakazu, by zebrać i udostępnić dla rządowych przeglądarek wszystkie dane do końca tego roku. Sua samo nie wie, jakim cudem znalazło kogoś takiego, jak Jong, która rozumie i po cichu sprzeciwia się rządowi. Inny pracodawca mógłby zgłosić Suę z powodu autyzmu i zażądać, by zostało „naprawione”.”
Jesse Xander – Tolkien. Człowiek, który stworzył Śródziemie (tłum. Arkadiusz Romanek) , 2022
- „Jedynym wyraźnym wspomnieniem tamtego spotkania z Hobbitem była myśl, że lubiłom fragmenty poświęcone trollom i Gollumowi. Parę lat później, w wieku dwunastu lat, obejrzałom z ojcem trylogię Władca Pierścieni na DV. I tym razem zabawa była świetna. Wcześniej czytałom wiele książek zaliczanych do gatunku fantasy i obejrzałom mnóstwo takich filmów. Pamiętam, że podczas seansu zapytałom ojca o element tego świata, który wzbudził moje największe zainteresowanie: „Czym są orki”? Ojciec odparł: „To tylko sługusy Saurona”. ”
Ada Rączka – Próba wyjścia z brzucha/próba wejścia do brzucha (Girls* to the Front) , 2021
- „jeden
  powiedziałxś za dużo
  nadchodzi katastrofa
  która filozofka uczyła się mówić publicznie wkładając kamień do buzi
  które filozofko uczyło się mówić publicznie wkładając kamień do buzi
  które filozofię uczyło się mówić publicznie wkładając kamień do buzi”
Antoni Malczewski – Maria. Powieść ukraińska. (Jeden z najstarszych (jeśli nie najstarszy) przykład neutratywu w polskiej literaturze) , 1825
- „Skoro dom mój uczciło takie lube goście;
  I w kielich się uderzy — i nie będziem w poście.”
Bogusława Sieroszewska – Pomnik dziecka utraconego (TW: poronienie) , 2017
- „Kto powiedział, że byłoś
  Bezwładną materią,
  Niemalże rośliną,
  Którą można było
  Usunąć łyżką?
  Szaleniec!
  Dziecko Utracone,
  Najpierw miałoś czoło,
  Potem formowałoś usta,
  Woskowe miałoś dłonie,
  Małe stopy na krzyż
  Ułożone w łonie,
  Zarys twarzy z noskiem,
  Dwoje dużych już oczu też
  Z ciemnym pigmentem,
  Gdzie miałoś tworzyć perły łez.”
Sam Domingo – Zamknąć uszy (Tłumaczenie: Szymon Misiek) , 2020 ; Wiersz był częścią wykładu performatywnego „Gdy słowa kasują osoby. Doświadczenie osób niebinarnych w Polsce i na Filipinach”
- „Ono ma pewną delikatność w głosie,
  niemal szepcie, choć pełnym agresji.
  Obelgi, które cytuje, stają się nutami,
  łączą się w harmonijną melodię przemocy,
  do spółki z echem językowych rozterek.
  Śpiewa mi elegię dla starego imienia.
  Chciałabym zamknąć uszy.
  
  Podczas przerwy na papierosa
  naśladuje urywany oddech,
  jaki ma zawsze podczas ataków
  „tita” [ciocią], „ate” [siostrą] i „panią”.
  Te słowa płyną z homofobicznych ust
  sprawców klaustrofobicznych traum.
  Przełykam ciężkie jak kamień powietrze.
  Ono chciałoby zamknąć uszy.”
Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski – O Kutno! (wyk. Bronisław Pawlik, Grzegorz Turnau) , 1966
- „O Kutno! O Kutno!
  wyprałoś mnie z uczuć jak płótno.
  O Kutno! Okrutne Kutenko! –
  odjęłoś mi miłość jak ręką.”
Maria Pawlikowska Jasnorzewska – Świat na słomce Bożej (Rok powstania: 1941) , 1996
- „Lecz ty, niebo, tyś było ciemnością,
  Przesłoniętą błękitem.
  Tyś w modrym swym łonie
  Dusiło niecierpliwą, lecz wytrwałą wściekłość,
  Która czekała chwili.”
Adam Mickiewicz – Ach, już i w rodzicielskim domu... (Liryki lozańskie) , 1840
- „Ach, już i w rodzicielskim domu
  byłom złe dziecię”
Olga Jackowska – Kocham cię, kochanie moje, 1983
- „,,Kocham cię kochanie moje
  Kocham cię, a kochanie moje
  To polana w leśnym gąszczu schowana
  Kocham cię kochanie moje
  Kocham cię, a kochanie moje
  To sad wiosenny, rozgrzany i senny
  Kocham cię kochanie moje
  To rozstania i powroty
  I nagle dzwony dzwonią
  I ciało mi płonie
  Kocham cię"”
Teofil Lenartowicz – Moja srebrna, złota,
- „Hej, słoneczko, coś powstało
  Nad szerokim morzem,
  Czcgożeś ty nie widziało
  Na tym świecie bożym?”
Teofil Lenartowicz – Marcin Borelowski Lelewel, 1865
- „Hej! ty chłopie, chłopie małe,
  Gdzieś się ty uczyło?...
  Widziałoś-ty polską chwałę,
  W polu nad mogiłą.
  Naszéj Wandy grób zielony,
  Na mogilskich łąkach,
  A Kościuszki z drugiéj strony.
  Krakus na Krzemionkach.”
Dzisiaj w Betlejem, ; przykład częstszego niż obecnie użycia rodzaju nijakiego w stosunku do dzieci w przeszłości
- „Maryja Panna, Maryja Panna
  Dzieciątko piastuje,
  i Józef stary, i Józef stary,
  Ono pielęgnuje.”
Mędrcy Świata,
- „Mędrcy świata, monarchowie
  Gdzie śpiesznie dążycie?
  Powiedzcież nam Trzej Królowie
  Chcecie widzieć Dziecię?
  Ono w żłobie nie ma tronu
  I berła nie dzierży
  A proroctwo Jego zgonu
  Już się w świecie szerzy.”

Rodzaj neutralny z formami żeńskimi zamiast męskich (ono/jej)

Maja Staśko – Agnes oskarża policję o gwałt. Co się stało we wrocławskim komisariacie? (oko.press) , 2022 ; CW: gwałt, przemoc policyjna, próba samobójcza
- „Pracownica sklepu twierdzi, że Agnes było naćpane. Agnes – że było w ataku histerii, a pracownica je nagrywała, szarpała i wyśmiewała.”
- „Agnes: „Nie poznaję się tutaj. Byłom niepoczytalne przez załamanie nerwowe, a to, jak szarpali mnie i poniżali pracownicy sklepu, wywołało u mnie jeszcze większy atak histerii i niezgodę. Żałuję tego. Ale to nie znaczy, że zasłużyłom na to, co spotkało mnie potem”.
  
  Agnes od lat organizuje różne wydarzenia społeczne, między innymi strajki kobiet. Niedawno zaprosiło do siebie Ukrainkę, która uciekła przed wojną. Oprócz tego pomieszkują u niej inne potrzebujące osoby – w kryzysie bezdomności czy kryzysach psychicznych. Ma zdiagnozowaną osobowość chwiejną emocjonalnie podtypu granicznego (ang. borderline). Od początku miesiąca coraz gorzej się czuło. Miało załamanie nerwowe. Nie chodziło na psychoterapię - pomimo pracy na pełen etat nie miało na nią pieniędzy. Poszło w imprezy i używki.”
- „Przed wejściem jeden z policjantów pali, Agnes prosi go o papierosa. Widzi, że mężczyzna ma charakterystyczny tatuaż na ręce. „Najpierw pomyślałom, że to pogański symbol Swarożyca, używany także przez faszystów w Polsce” – mówi Agnes. „Zapytałom, czy jest poganinem. Odpowiedział, że nie. Zapytałom, czy jest naziolem. Uśmiechnął się”.”
- „I dalej: „Podniósł mnie, uderzył moją klatką piersiową o stół, ściągnął mi spodenki i zgwałcił. Zaczęłom krzyczeć. On szybko naciągnął sobie spodnie, a mi spodenki. Weszła policjantka, kobieta. Byłom całe zapłakane, nie byłom w stanie stać na nogach. Policjantka powiedziała, że mam nie histeryzować. On w tym czasie wyszedł. Wrócił z kartką. Spytałom, co to. Oznajmił, że pisze oświadczenie o zniesławieniu, bo mówię, że mnie gwałci. Zwróciłom się do policjantki: »Czy wierzysz mu tylko dlatego, że jest policjantem?«. »Tak« – odpowiedziała. To mnie najbardziej zabolało. Wiedziałom już, że nikt mi nie uwierzy”.”

Rodzaj neutralny z elementami postpłciowego (ono/jeno)

KP – Niebinarne Emma D’Arcy nominowane w kategorii „najlepsza aktorka”. „To ironia” (Noizz.pl) , 2023
- „Wśród nominowanych do tegorocznych Złotych Globów znalazło się Emma D’Arcy za rolę w serialu „Ród Smoka”. Emma jest osobą niebinarną, a nominację otrzymało w kategorii „najlepsza aktorka”. „To przepięknie ironiczne” — powiedziało podczas gali rozdania nagród.”
- „D’Arcy podkreśliło wówczas, że bało się ujawnić ze względu na obawy, że „nie można być aktorem, jeśli się nie jest osobą cispłciową”.”
Maja Kozłowska – Aktywiszcze o Tęczowym Piątku. „Chcę, żeby nauczyciele nie musieli się bać” [WYWIAD] (Vibez.pl) , 2023
- „O queerowym aktywizmie, binarnej nomenklaturze i wsparciu nauczycieli rozmawiałem z Julia(nem), 16-letnim aktywiszczem z Konina.”
- „Wspomniałoś, że nauczyciele starają się wspierać osoby LGBT, ale po cichu.”
- „W jej klasie są też plakaty np. „jesteś wartościow*” właśnie z taką gwiazdką zamiast osobowej odmiany.”
- „Czego ty jako osoba aktywistyczna oczekujesz od nauczycieli, dyrekcji?”
- „Chciałobym, żeby to było bardziej otwarte, żeby nauczyciele mogli się naprawdę zainteresować. ”
- „Nie chciałom w szkole używać swojego imienia ani zaimków. Nie byłom wyoutowane, nie chciałom robić coming outu przed wszystkimi. ”
Niko Graczyk – Poza „Unholy” bangerów brak. „Gloria” Sam Smith daje radę, ale nic ponadto (Noizz.pl) , 2023
- „Sam Smith, osoba muzyczna i wokalna, wydało właśnie swój czwarty długogrający album pt. „Gloria”. ”
- „„»Gloria« to słowo, które przez całe życie znaczyło dla mnie bardzo wiele. Od queerowego hymnu Laury Branigan pod tym tytułem, który słyszałom zawsze w gejowskich klubach, po słowo »gloria« w hymnach i pieśniach, które śpiewaliśmy w szkole. Dla mnie ten wyraz jest też po prostu hasłem pobudzającym ducha walki” — powiedziało Smith w wywiadzie w „The Tonight Show” Jimmiego Fallona.”
- „Smith trzy lata kazało czekać na swoją czwartą płytę. Poprzednia, „Love Goes”, wydana w 2020 r. była albumem zdecydowanie bardziej „refleksyjnym” i uderzającym raczej w minorowe tony. Była też wydawnictwem opublikowanym przez Smith krótko po jeno coming oucie jako osoba niebinarna. Ekspresja płciowa Smith oraz jeno wizerunek sceniczny wyraźnie ewoluowały od tamtego czasu, co poskutkowało (i nadal skutkuje) odwróceniem się od nieno części fanów oraz mnóstwem nieprzychylnych komentarzy w social mediach od osób, którym „brakuje dawnego Sama”. Zresztą te mają miejsce nie tylko w sieci, bo jak powiedziało Smith w wywiadzie dla Apple Music, od czasu coming outu jest ono „nękane słownie na ulicach częściej niż kiedykolwiek wcześniej”.”
Niko Graczyk – Kim Petras została pierwszą transpłciową kobietą, która zdobyła nagrodę Grammy (Noizz.pl) , 2023
- „Petras nagrodę otrzymała wspólnie z Sam Smith, które jest osobą niebinarną. Petras i Smith nagrodzono w kategorii „najlepszy duet” za singiel „Unholy”, który osiągnął ogromny sukces komercyjny i wspiął się na pierwsze miejsce listy Billboard Hot 100. W przemowie po odebraniu statuetki Petras podziękowała swojej mamie, a także innym transpłciowym osobom artystycznym.”
- „Sam chciało, żebym to ja wygłosiła przemówienie, ponieważ jestem pierwszą transpłciową kobietą, która otrzymała Grammy. ”
Niko Graczyk – Niebinarność — czym jest? Mówi o niej coraz więcej gwiazd i innych osób publicznych (Noizz.pl) , 2022
- „Sam Smith w 2019 roku wyoutowało się jako osoba niebinarna.”
- „„Odkąd ostatni raz występowaliśmy razem na tak dużym stadionie, cały czas proszę jeno, żeby ze mną śpiewało ponownie, a ono nie chce. Jest to więc bardzo szczególna okazja. Jest bardzo, bardzo zajęte. Zarezerwowane. I drogie” — żartowała JLO, zapraszając niebinarne Emme na scenę, używając wobec nieno angielskich zaimków neutralnych płciowo „they/them”, które my przetłumaczyliśmy z użyciem mieszanki czasu neutralnego i dukazimów, która jest używana przez wiele osób niebinarnych w Polsce.”
- „W języku polskim natomiast z płciowością mamy do czynienia praktycznie non stop. Dlatego osoby niebinarne, które chcą używać form neutralnych płciowo, musiały się sporo nagimnastykować i stworzyć dla siebie specjalne wersje słów i zaimków. Słowa te to tzw. neuratywy, czyli neutralne płciowo wersje słów, które standardowo posiadają rodzaj żeński lub męski. Dla przykładu neuratywem od słowa „partner” będzie słowo „partnerze”, a od słowa „przyjaciel”, np. „przyjacioło” lub „przyjaciełło”. ”
Marcin Zwierzchowski – Bogi Takács („Nowa Fantastyka” 1/2021) , 2020
- „Osoba niebinarna, pochodzenia węgierskiego, obecnie mieszka w Stanach. Jeno proza ukazywała się m.in. w „Strange Horizons”, ”Apex” czy „Gigantosaurus”. Niniejsze opowiadanie, będące jeno debiutem w języku polskim, pierwotnie ukazało się w antologii „Queer Destroy Science Fiction” pod redakcją Seanan McGuire, wydanej przez magazyn Lightspeed.”
Bernardine Evaristo – Dziewczyna, kobieta, inna (tłum. Aga Zano) , 2021
- „wspólnie szukały najlepszych neutralnych płciowo alternatyw, takich jak onu, ono, vono, ne, oni, ony, testowały każde słowo, żeby przekonać się, czy spływa z języka, czy może staje się potykaczem, tak samo robiły z alternatywami słów jego i jej: jejgo, jeno, jemu, jejo, nego, ich”
Mason Deaver – Wszystkiego, co najlepsze (tłum. Artur Łuksza) , 2022
- „Co mogłobym teraz zrobić? Raczej nie przyjęliby mnie z powrotem. Czy w ogóle bym się na to zgodziło? Czy Hannah będzie wiedziała, co robić? Nie mam pojęcia, co jej powiedzieć, nie wiem, czy będzie w stanie mi pomóc. Chryste, a co, jeśli jest tak okropna, jak rodzice? To niemożliwe, prawda?
  Gdybym tylko trzymało gębę na kłódkę.”
- „– Jakie są twoje zaimki? – pyta.
  Pytanie bierze mnie z zaskoczenia. Nie w zły sposób.
  To dziwne, ale Hannah jest pierwszą osobą, która mnie o to zapytała. Pierwszą osobą, która musiała zapytać.
  – Ono/jeno – mówię, próbując brzmieć zdecydowanie, ale jestem pewne, że totalnie mi nie wyszło.
  – Dobra. Cóż, pewnie trochę mi zajmie, zanim się przyzwyczaję, więc musisz mnie poprawiać, kiedy coś powiem nie tak, okej? Chcesz, żebym wyjaśniła wszystko Thomasowi?
  Kiwam głową.
  W ten sposób ja nie będę musiało.”
- „– Nie mogę odpowiedzieć do momentu, gdy otrzyma- my wykaz jego ocen, ale zdaje się, że będzie. Nasz system jest podobny do tego, którego doświadczył w poprzedniej szkole.
  Jego. Doświadczył.
  Nie, nie powinnom być zdenerwowane ani smutne. To był mój wybór, więc teraz nie mogę sobie na to pozwolić.”
- „Odbyliśmy z Mariam długie rozmowy o byciu osobą religijną i jednocześnie niebinarną. Dla Mariam jeno hidżab odzwierciedla komfort, bezpieczeństwo i przywiązanie do wiary. Długie godziny potrafi opowiadać o tym, jak wpływa na jeno samopoczucie. W zeszłym roku stworzyło całą serię filmów o tym, co dla nieno znaczy bycie szyitą i osobą niebinarną.”
- „Siostra przewraca oczami.
  – Nie martw się tym bra... – Nagle urywa. – Ben. Mogę do ciebie mówić „braciszku”? To chyba nie jest okej, co? Może wymyślę coś innego.
  Na forum widziałom, że wiele osób niebinarnych prosiło rodzeństwo, żeby zwracało się do nich „rodzeńcze”, od rodzeństwa. Spodobało mi się to słowo, ale nigdy nie przypuszczałom, że ktoś mógłby się tak zwracać do mnie.
  – Rodzeńcze jest spoko – mówię. – Zamiast bracie czy coś.
  – Rodzeńcze. Dobra. Zatem, rodzeńcze, nie musisz martwić się oddawaniem mi pieniędzy. Serio.”
- „Palcami biegnę po dłoni w miejscu, które trzymał Nathan. Wtedy na dachu wydawało mi się, że wie. Nie mam pojęcia, co wie. Nawet nie ogarniam, co dokładnie się wczoraj wydarzyło. Czy to coś znaczyło? Czy chciał mi tylko pomóc? Czy jestem tylko przyjaciołem? Czy jestem dla niego kimś więcej, czy po prostu jest świetny w byciu troskliwym Nathanem? Albo może zdecydowanie za bardzo to analizuję?”
,,Sam Sylvester i wiele na wpół przeżytych żyć",
- „,,Wyglądam na maturzyszcze. Wysokie maturzyszcze.”

Rodzaj neutralny z neozaimkami vono/vego (vono/vego)

Wiko Adamczyk – Neutratywy, czyli kolejna rewolucja w języku (redakcjaBB) , 2021
- „Oprócz zaimków on i ona, na co dzień używamy jeszcze ono i choć może wydawać nam się to jedyną alternatywą, to polszczyzna przecież może pochwalić się jeszcze dukaizmami, czyli onu/jenu („Byłem wczoraj z num w kinie, miałeś rację, onu jest naprawdę super”), paroma całkiem „świeżymi” zaimkami vono/vego („Vono przyglądało mi się od dłuższej chwili”) oraz ne/nego („Ne było rozdrażnione, ale to tylko i wyłącznie nego wina!”), a także wszelkimi możliwymi kombinacjami wymienionych już wcześniej form.”
Greg Egan – Stan wyczerpania (tłum. Paweł Wieczorek) , 2003
- „Kuwale było tylko pół pokolenia młodsze ode mnie i prawdopodobnie mieliśmy wiele podobnych poglądów na świat, vono jednak nieco ekstremalniej wierzyło we wszystko to, w co wierzyliśmy my. Nauka i technologia zdawały się dawać vu wszystko, czego chciało.”
- „Zapiszczał vego notepad. Kuwale stanęło, wyjęło aparat z kieszeni i przez kilka sekund patrzyło w ekran. Potem przeszło kilkanaście metrów na południe.”
Bernardine Evaristo – Dziewczyna, kobieta, inna (tłum. Aga Zano) , 2021
- „wspólnie szukały najlepszych neutralnych płciowo alternatyw, takich jak onu, ono, vono, ne, oni, ony, testowały każde słowo, żeby przekonać się, czy spływa z języka, czy może staje się potykaczem, tak samo robiły z alternatywami słów jego i jej: jejgo, jeno, jemu, jejo, nego, ich”

Rodzaj postpłciowy, dukaizmy (onu/jenu)

Kasia Babis, Marta Nowak – Powiedz, siostro #26: Tata Maty zmusza nas do nagrywania od szesnastu godzin (podcast) , 2021 ; osoba pisząca do autorek podcastu używa rodzaju niebinarnego; Marta wahając się w pewnym momencie używa formy żeńskiej i dukaizmu
- „Marta: Sama mówisz, że ta kategoria... samo. Samu? Mówisz, że ta kategoria płci nie jest ci najbliższa, więc jakby w ogóle ta kategoria być może nie jest najważniejsza po prostu i brał ślub z tobą i twoimi głupimi przyzwyczajeniami i minami i powiedzonkami i jakby całą twoją konstrukcją...
  Kasia: ...też przekonaniami.
  Marta: ...przekonaniami, całą twoją konstrukcją psychiczną, a nie z tym, że jest tutaj osoba, która jest cis kobietą i jest to kluczowe.
  Kasia: Zwłaszcza, że przecież samo mówisz, że ubierasz się na różne sposoby i ubrania dla ciebie nie mają płci.
  Marta: I on jest z tym wszystkim OK.
  Kasia: Mówisz, że on trochę nie nadąża. Ale szczerze mówiąc, język polski w ogóle trochę nie nadąża.
  Marta: Tak, ja też się zastanowiłam jak mówić, nie?
  Kasia: Wszyscy trochę nie nadążamy. Jest w ogóle ta cała inicjatywa Słownik Neutratywów, żeby tworzyć pewne formy, które w ogóle jeszcze nie istnieją, więc wszyscy, nawet osoby niebinarne, które znam, nadal trochę jeszcze nad tym, wiesz, nadganiają.”
Blizzard Entertainment – Poznajcie Najemników – Varden Darzybrzask (nowa postać w grze Hearthstone) , 2021
- „Dociekliwu intelektualistu szukającu odkupienia w oczach swego ludu...
  
  Darzybrzask spędziłu większość życia w Srebrnej Lunie, jako dociekliwu młodu elfu i studentu wszystkiego, co magiczne. Wykazywału się nadnaturalnym darem, szybko opanowując różne szkoły magiczne. Szkolił nu sam książę Kael'thas Słońcobieżca, który należał do Wysokiej Rady Kirin Tor. Wyglądało na to, że Darzybrzask awansuje w szeregach magów Królestwa Quel'Thalas i osiągnie wysoką pozycję.
  
  Niestety Arthas i Plaga mieli inne plany. Po zniszczeniu Słonecznej Studni Kael'thas udał się na Rubież, ale Darzybrzask nie chciału. Po zdradzie księcia wielu magistrów, w tym Wielki Mag Rommath, podejrzewało, że Darzybrzask może być w zmowie ze zdradzieckim księciem. Wyobcowanu Varden zwróciłu się ku nauce w poszukiwaniu pocieszenia.
  
  Po Nocy Spadających Gwiazd w Srebrnej Lunie pojawił się troll. Nazywał się Kozakus i szukał pomocy w zebraniu świetlistych odłamków, które spadły na Pustkowia. Podejrzliwu wobec intencji trolla Darzybrzask samodzielnie udału się do Kalimdoru, szukając wiedzy o mocy zawartej w odłamkach...”
Maia Kobabe – Gender Queer (tłum. Hubert Brychczyński) , 2021
- „– jest pierwszym zwycięzcum konkursu NaNoWriMo, którego spotkałam”
- „– I co robiłuś przez ostatnie dziesięć lat?
  – Mianowano mnie na pogańsku pastoru! I teraz identyfikuję się jako osoba niebinarna.
  – Rany, to tak jak ja! Powiedz coś więcej.
  – Zawsze traktowałum zachowywanie się jako kobieta jako swego rodzaju performance. Performance i dobrą zabawę, z cekinami, brokatem i bujnymi włosami. Ale tak naprawdę najczęściej czułum się jak drag queen w ciele kobiety.”
- „Obracałum tę przypinkę w ręku przez 20 minut, zanim byłum gotowu ją założyć.”
- „Kiedy chciałum wyjaśnić, dlaczego były mi potrzebne nowe zaimki, porównywałum to do fizycznego dyskomfortu.
  – Kiedy byłum młodszu, żeńskie zaimki nie przeszkadzały mi tak bardzo. Ale teraz jest inaczej. Wiem, że nie jest łatwo się przestawić, ale proszę, postarajcie się.”
- „– Czemu nic nie powiedziałuś?
  – Na początku nie chciałum być niegrzecznu. A jak już raz się nie odezwałum, to tak jakbym całkiem zrezygnowału.”
- „Chcę się wyróżniać przez to, jaku jestem, a nie przez to, jaku nie jestem. W co bym się ubierału, gdyby pieniądze nie grały roli?”
- „Nie znam dobrego neutratywu na „ciocię”. Może będę jego bibliotekarum? Albo komiksiarum?”
lekcjareligii.pl – Ks. dr Megan Rohrer to…, 2021
- „Ks. dr Megan Rohrer to pierwszu transpłciowu i niebinarnu biskupu w łonie chrześcijaństwa. Należy do Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego w Ameryce. Od lat jest aktywistu ruchu LGBT+ i wspiera bezdomnych. ”
Erika Moen, Matthew Nolan – Let's Talk About It (tłum. Olga Połowianiuk) , 2022
- „– O co chodzi z osobami, które chcą, żeby o nich mówić „ono” i „jego”? Zawsze mnie to dziwi.
  – Aa, jasne. Bo widzisz, w naszym języku większość zaimków wskazuje na płeć. Skoro nie każdy czuje się mężczyzną lub kobietą, to nie każdemu pasują męskie lub żeńskie zaimki.
  Wiele osób nie chce używać zaimków on/jego ani ona/jej, bo po prostu nie są zgodne z ich płcią. Dlatego używają innych zaimków. Ono/jego, onu/jenu, onx/jex – jest z czego wybierać.”
Sztywny Patyk – Biogram na Twitterze/X @sztywnypatyyk, 2024
- „niebinarna bambaryła (każdy zaimek, byku, nie ograniczaj się), dziennikarcze (CD-Action), tłumacz, montażystum, debil, youtuberka and an avalanche of flowers”
Tillie Walden – Załoga Promienia (tłum. Marceli Szpak) , 2022
- „A to Elliot, nasze blond anieli i techniczne genium.”
- „I onu nie jest rozmownu.”
Tsumuji Yoshimura (ona/jej) – Płeć Mona Lisy (tłumaczenie: Paulina Tuczapska) , 2024
- „Jesteś cału w pyle!
  jednak... czekałum i czekałum ale nic się nie zmieniło
  Jestem innu niż wszyscy”
Battlefield 2042, 2021
- „Sundance zdecydowanie lubi żyć na krawędzi. To uzdolnionu i nieustraszonu przeciwniku, któru wiodłu dwa bardzo różne życia. Pierwsze jako modelowu żołnierzu w Armée de Terre. Drugie – wcześniejsze i znacznie mroczniejsze – jako zaufanu wspólniku jednego z najbardziej wpływowych paryskich syndykatów przestępczych. To ostatnie, niestety, wróciło i doprowadziło do przedwczesnego zakończenia kariery wojskowej Sundance.”
- „Tenu specjalistu szturmowcu stara się nie wychylać wśród Bezpaństwowców, wykorzystując przy tym swoje wyjątkowe zdolności, by wspierać ich walkę, kiedy tylko nadarza się okazja.
  
  ”
Bohaterowie z Descent: Legendy Mroku (Wydawnictwo Rebel) , 2021
- „Vaerix jest smoczą hybrydą i nie ma określonej płci. Niegdyś, jak wszystkie hybrydy, służyłu smoczym władcom. Był uszanowanym nauczycielem i przywódcą, jednak gdy zaczęłu mieć sny – co nie zdarza się u hybryd – i opowiadać o swych marzeniach i wizji przyszłości, w której hybrydy będą niepodległe smoczym władcom, dosięgła nu straszliwa kara – brutalne okaleczenie i wygnanie. Od tego czasu Vaerix wiedzie życie wędrownego proroka i poszukiwacza przygód, ze wszystkich sił starając się zapomnieć o bólu i upokorzeniu wygnania... ale wciąż pamięta o swym ludzie, który żyje pod jarzmem smoków.
  
  Vaerix to kilkusetletnia hybryda zaprawiona w sztuce przetrwania i znająca tajniki uzdrawiania, co odzwierciedlają zdolności Mistrz przetrwania i Wytchnienie. Jenu umiejętności i zdolności pozwalają wpływać na innych bohaterów, pomagając im w leczeniu zmęczenia i obrażeń oraz manipulowaniu żetonami stanów. Na początku swojej drogi ku zostaniu legendą jest uzbrojonu w Ciernisty dzwon bojowy i Włócznię z Riverwatch. Vaerix jest doskonałym wyborem dla graczy, którzy chcą wspierać innych i snuć wielkie marzenia.”
Bugsnax (tłum. Ola Lubińska, Maciej Kowalik) , 2020
- „Zapalonu naukowcu. Nie szanuje innych (w tym mnie). Lubi intelektualistów, empiryzm i czarny humor.”
- „Nie lubi dziennikarzy za to, że przedstawiali nu jako przerażającenu.”
- „Widziałam, jak podniosłu ją… do ust, a potem… ugryzłu!”
- „Nowe zadanie! Znajdź Floofty'enu!”
- „Czego pragniesz, o wielku Floofty!”
Opis Tamatchi na oficjalnej stronie Tamagotchi, 2024
- „Psotnu i energicznu, bardzo ciekawu i gadatliwu jak dziecko, ale ma zarazem tendencję do przedwczesnego rozwoju.”
Podcast ZVZ #14, 2019
- „[Paweł Opydo] Uważam, że dodawanie „u” do wszystkiego jest super opcją, na przykład „niebinarnu złowieszczu piratu”.”
- „[Katarzyna Czajka-Kominiarczuk] Język, którym się posługujemy kształtuje rzeczywistość. Jeśli będziemy korzystali ze słów, które będą miały końcówki żeńskie, jeśli będziemy korzystali właśnie z takich słów naszych zakończonych „-u”, to w naszej świadomości zaczniemy widzieć za tymi słowami nie tylko mężczyzn, ale i kobiety, ale i osoby niebinarne. Dzieci, które będą się wychowywały po naszym pokoleniu będą już zupełnie przyzwyczajone do tych końcówek i dla nich to, że jest astronauta, astronautka czy astronautu będzie absolutnie oczywiste.”
Uchatkanie. Na czym polega i jak sobie z nim radzić?, 2021
- „Termin jest używany przez aktywiszcza i edukatorza do opisu typu internetowego trolla, który udaje niedoinformowanie w temacie, aby zmarnować czas i wykorzystać uprzejmość aktywiszcza, doprowadzić je do frustracji i ukraść jejgo energię emocjonalną.”
- „Zdecydowałum się na przetłumaczenie go jako “ucha-tkanie”, aby zachować jednocześnie odwołanie do morskich ssaków i negatywne konotacje związane z męczeniem kogoś”
Valorant, 2024 ; (data dodania postaci)
- „Powitajcie Clove, nieśmietelnenu szkockienu łobuzu, agresywnenu kontroleru, mistrzu powrotów nie do zabicia.”
- „Szkocku łobuzu Clove płata figle wrogom zarówno w ogniu walki, jak i w zimnych objęciach śmierci. Młodu nieśmiertelnu trzyma przeciwników w niepewności nawet zza grobu. Wróg nigdy nie wie, kiedy Clove wróci do świata żywych.”
Day With(Out) Art 2020: Transmissions (tłum. Michał Tomaszewski) , 2020 ; Kompilacja filmów wykonanych na zlecenie organizacji Visual AIDS w ramach corocznego Day With(Out) Art. Filmy były pokazywane online w Polsce podczas Światowego Dnia AIDS przez Galerię Miejską Arsenał i Biennale Warszawa. Autorka drugiego z filmów prosiła o używanie niebinarnych form w tłumaczeniu.
- „Z początku to był kubeł zimnej wody. Wciąż nie zaakceptowałum choroby. Miałum myśli samobójcze.
  Zacząłum rozmawiać z mamą. Powiedziałum: „Wiesz co? Gdy już umrę, nie chcę czuwania”.
  Chciałum, żeby to była tajemnica, którą zabiorę do grobu.
  Dobrze, przedtem się zbadałum i odstawiłum leki, ale jak dowiedziałum się, że jestem w ciąży, zrobiłum to dla dobra dziecka, żeby urodziło się zdrowe.
  Cały czas brałum leki i spuchnęłum jak potwór.”
Mistrzowie metalu (Sezon 1, odcinek 1; Netflix; wersja z lektorem, tłum. Kuba Żywko) , 2021
- „Po seansie Flashdance zakochałum się w tańcu i spawaniu Jennifer Beals. Ożeniłum się z tancerką z burleski. We dwoje jesteśmy jak bohaterka Flashdance. ”
- „Przez siedemnaście lat spawałum już niemal wszystko.”
- „Planowałum zacząć od podstawy i budować w górę. Przywiozłum sporo prefabrykatów. Chcę odtworzyć własne ramię. Jestem gotowu. Na taką szansę czekałum. ”
- „Mam naturę zbieraczu. ”
The Kominsky Method (sezon 3 odcinek 3: Robi się coraz bardziej absurdalnie) , 2021
- „Wczoraj Jackie miału pierwszy dzień w przedszkolu. Kelly nalega, by Jackie występowału jako osoba androgyniczna. Jackie się załamału, bo onu samookreślału się jako Buzz Astral.”
Wiko Adamczyk – Neutratywy, czyli kolejna rewolucja w języku (redakcjaBB) , 2021
- „Oprócz zaimków on i ona, na co dzień używamy jeszcze ono i choć może wydawać nam się to jedyną alternatywą, to polszczyzna przecież może pochwalić się jeszcze dukaizmami, czyli onu/jenu („Byłem wczoraj z num w kinie, miałeś rację, onu jest naprawdę super”), paroma całkiem „świeżymi” zaimkami vono/vego („Vono przyglądało mi się od dłuższej chwili”) oraz ne/nego („Ne było rozdrażnione, ale to tylko i wyłącznie nego wina!”), a także wszelkimi możliwymi kombinacjami wymienionych już wcześniej form.”
Anna Rusak – Kim jest Kae Tempest? Niebinarne raperu wystąpi w Nowym Teatrze w Warszawie (Vibez) , 2022
- „Kae Tempest to niebinarne raperu, które wystąpi w Nowym Teatrze w Warszawie. Koncert artystu promuje jenu najnowszą płytę "The Line Is a Curve". Co wiemy o tej osobie?”
- „Wracając jednak do raperu, Kae Temest pochodzi z Wielkiej Brytanii i zasłynęłu tym, że zamiast recytować wiersze w dość znany nam wszystkim sposób, postanowiłu je rapować. Kae ma na koncie już cztery płyty, a jenu najnowszy krążek ukazał się w tym roku.”
Klaudia Bobela – Zaimki.pl: powstała strona ułatwiająca dostosowanie języka polskiego osobom niebinarnym. Rozmawialiśmy z jej twórcą i twórczynium (w: „Queer.pl”) , 2020
- „[queer.pl] Skąd pomysł na stworzenie takiej strony?
  [Andrea] Złożyło się na to wiele czynników. Samu jestem osobą niebinarną i wkurza mnie, że łatwiej mi wyrazić się w obcych językach niż w ojczystym. Poszukałum więc w Internecie więcej informacji na temat nieortodoksyjnych form językowych, porozmawiałum z paroma osobami, które ich używają i napisałum na tej podstawie posta na bloga, w którym wyjaśniam, czemu poszukiwanie bardziej neutralnej płciowo polszczyzny jest ważne (i to nie tylko dla osób niebinarnych!), oraz zbieram w kilku tabelkach parę najpopularniejszych pomysłów na dokonanie tego.”
- „[Paweł] Inną opcją jest na przykład zupełnie nowy rodzaj gramatyczny („byłum”, „widziałum”) stworzony przez Jacka Dukaja na potrzeby powieści science fiction "Perfekcyjna niedoskonałość", gdzie posługiwały się nim postludzkie, pozbawione stałej cielesności istoty w dalekiej przyszłości, ale który z powodzeniem zaadaptowały wobec siebie nie utożsamiające się w pełni z męskością ani kobiecością osoby żyjące tu i teraz, jak choćby Andrea.”
Biserka Čejović – Po tym lecie wszystko będzie inaczej. Polecamy nowości young adult (Książki. Magazyn do Czytania 3/2021) , 2021
- „Maia opowiada nam o swoich poszukiwaniach tożsamości płciowej, przeskakując swobodnie między różnymi okresami życia. Wędrujemy z num od wczesnego dzieciństwa spędzanego z dala od cywilizacji, poprzez naukę w szkole waldorfskiej, liceum, studia, aż do czasów obecnych. ”
- „Doceniam akt odwagi Mai Kobabe. Zaprasza nas do swojego świata, pozwala nam uczestniczyć w odkrywaniu tego, kim jest, pokazuje, jak trudną drogę przeszłu. A przecież to jeszcze nie koniec tej podróży.”
Dominik Haak – Niebinarność istnieje od dawna. Niestety wciąż jest obiektem kpin, kontrowersji i dyskryminacji (WysokieObcasy.pl) , 2020
- „W języku polskim niebinarność najczęściej wiąże się z wybraniem imienia neutralnego płciowo (np. Alex) i używaniem zaimków przypisanych płci przeciwnej do metrykalnej. Nie jest tak jednak zawsze. Niektóre osoby niebinarne używają języka neutralnego płciowo, omijając rodzaj, mówiąc np. "Moim miejscem urodzenia jest Białystok". Inne zaś używają nowych form językowych, np.: "byłom", "jadłum" czy "wzięło mi się".”
Kinga Dunin – Mów do mnie, jak ci wygodnie. Nie sprowadzajmy problemów osób niebinarnych do zaimków (Krytyka Polityczna) , 2021
- „Maia Kobabe urodziłu się w 1989 roku, jest Amerykanu, skończyłu studia artystyczne związane z tworzeniem komiksów i właśnie mamy okazję poznać jenu komiks. Autoru tu (chyba „tu”, skoro nie „ta”?) na co dzień używa i stara się, aby inni używali, stworzonych przez Michaela Spivaka zaimków e, em, eir (...). Polski tłumacz zastępuje je tzw. dukaizmami, także niestworzonym z myślą o osobach niebinarnych pomysłem Jacka Dukaja pochodzącym z powieści Perfekcyjna niedoskonałość. Czyli onu/jenu. To tylko jedna z możliwości.”
Karolina Fedyk – Zaklęcia w kolonii orbitalnej („Nowa Fantastyka” 8/2021) , 2021
- „Ktoś posługujący się nickiem We_Are_Star_Stuff pisze wiersz o statkach generacyjnych jako mikrokosmosie budowanym w warunkach niepewności, bo to porusza jenu najbardziej.
  
  Poezja może być o wszystkim. Także o statkach kosmicznych.”
Kasia Stańczak – Trans-formacja języka polskiego („Szajn”) , 2021
- „Teraz czas na nas! Jestem osobą niebinarną i używam neutratywów na co dzień. Nigdy nie zapomnę tego, jak po raz pierwszy odważyłum się to zrobić. Moja matka zapytała mnie, czy widziałum już nowy sezon The Crown na Netflixie a ja odpowiedziałum: „nie widziałum, ale chętnie z Tobą obejrzę”. Być może pomyślała, że się przesłyszała, ale odpowiedziała po prostu „okej”. Dodało mi to odwagi.”
Agnieszka Małgowska – Fantastyka w kolorach tęczy. Postacie queerowe nie muszą mieć żadnego uzasadnienia istnienia. Rozmowa z Magdaleną Stonawską i Loë Fjorsigviss. (AAAKulturalnik) , 2021 ; dukaizmy z neutralnorodzajowymi formami przymiotników
- „Przyznaję się, gdy byłum w liceum zaczytywałum się w Grzędowiczu. Miałum kolegę, z którym czytaliśmy te książki namiętnie i dyskutowaliśmy, pełno było w nich różnorodnych motywów. Było też do czego się odwoływać na maturze. Potem dojrzałum i zorientowałum się, że jestem bardziej tęczowe, niż myślałum, zaczęłum rozmawiać z ludźmi, którzy byli bardziej wyedukowani ode mnie, znali więcej kontekstów. Wtedy Grzędowicz przestał już być taki atrakcyjny”
- „W pewnym momencie zaczęłum wszystko spisywać i przeliczać, i te liczby mnie zupełnie przeraziły.”
- „Niebinarność jest dla mnie, cóż, dosyć bliskim tematem. Byłum jednak pod wrażeniem, że transpłciowość w formie niebinarności pojawiała się w tekstach tak często i że pojawiała się na tak wiele różnych sposobów, bo każda niebinarna postać w tej antologii jest inna. ”
Ginny N. – Niebinarność Cudo Tyłeczek a sprawa krasnoludzka (Whosome) , 2021
- „Jednak powinno nas cieszyć, że dostaniemy kolejną potencjalnie dobrą reprezentację niebinarności, prawda? Zwłaszcza, że Cudo ma być granu przez niebinarnu aktoru. Z początku zresztą informacja o tej zmianie nas ucieszyła, a wątpliwości zepchnęliśmy na bok.”
- „Zamiast tego mamy niebinarnu Cudo, któru Cudo jest tylko z imienia. Gdyby jeszcze napisano nu z zachowaniem jenu książkowych zmagań i kluczowym dla jenu wątku kontekstem kulturowym, może wyszłoby to dobrze. Ale jakoś nie wierzymy w to, że to, co faktycznie dostaliśmy, nie wyrzuciło tego kontekstu do kosza, przy okazji wylewając dziecko z kąpielą.”
Niko Graczyk – Panią doktor odstręczają „osoby z macicami”. Wykluczeniem nie da się bronić niczyich praw (Noizz.pl) , 2022 ; tekst porusza tematykę transfobii
Niko Graczyk – Wstyd i lęk. Jak odkrywałum swoją seksualność i czemu potrzeba nam edukacji (Noizz.pl) , 2022
- „Jednocześnie czułum również pociąg do dziewczyn. Ale w moim słowniku pojęć nie występowała biseksualność. Po prostu nie miałum zielonego pojęcia, że coś takiego istnieje. Mieszkałum w małej miejscowości, gdzie w połowie pierwszej dekady XXI w. mało kto miał w dostęp do internetu. Ja go nie posiadałum. ”
- „I chciałubym, żeby młodzi ludzie mogli mieć taką świadomość bez przechodzenia wewnętrznej wieloletniej batalii o zaakceptowanie siebie, którą ja musiałum przejść. ”
- „Dzięki niej mogłubym od razu wiedzieć, że w tym, kto mi się podoba, nie ma nic złego. Nie bałubym się także ocen innych ludzi.”
Niko Graczyk – Czego chcą osoby niebinarne? Świętego spokoju i odrobiny szacunku (Noizz.pl) , 2022
- „Nasz tekst rozpoczynający serię „Niebinarnx” wywołał masę oburzenia wymieszanego z niezrozumieniem. W tekście tym Iris, osoba niebinarna, opowiadałæ o swojej tożsamości płciowej, zwracając się do czytelników z prośbą o niemówienie do niej „proszę pani”.
  ”
- „Chciałubym też, żeby niebinarne osoby w Polsce miały trochę świętego spokoju — mogły swobodnie wyrażać swoją ekspresję płciową i nie były przedmiotem politycznej manipulacji”
- „Ja, osoba autorska tego tekstu, zdaję sobie sprawę, że większość osób postrzega i będzie mnie postrzegać jako mężczyznę. ”
- „Szacunek, który ktoś okazuje nam poprzez swój wysiłek włożony w te próby i za który jesteśmy po prostu wdzięcznx. A błędy są rzeczą ludzką i naprawdę nie znam ani jednej osoby niebinarnej, która by się obrażała, widząc dobre chęci.”
- „Oprócz szacunku na pewno chciałubym (i myślę, że wiele osób niebinarnych by się ze mną zgodziło) świętego spokoju. ”
- „Tak samo myślę o ułatwieniach procesu korekty płci dla osób transpłciowych czy równości małżeńskiej w przypadku osób homoseksualnych.”
Artur Nowrot – „Niektóre rzeczy da się opisać tylko za pomocą/ języka science fiction”. O Tryptyku z dwoma ogonami Bogi Takács (w: „Magazyn Kontent 12-13, 2020”) , 2020
- „Partia Psa z Dwoma Ogonami to oczywisty żart. W jej manifeście zawarte są obietnice piwa i życia wiecznego oraz projekt budowy stacji kosmicznej. Można by pomyśleć, że to właśnie tymi postulatami ugrupowanie zjednało sobie sympatię Bogi Takács, którenu twórczość prozatorska i poetycka jest mocno zakorzeniona w science fiction. Ale już na samym początku drugiej części tryptyku dowiadujemy się, że nie to jest powodem, dla którego osoba wypowiadająca się w wierszu zamierza głosować na partię. Chodzi o coś innego. O coś więcej.”
Tomasz Nyczka – Marsz Równości w Poznaniu. Władza PiS dała przyzwolenie na to, że można być homofobem i być z tego dumnym (Gazeta Wyborcza Poznań) , 2021
- „[Łukasz Jurewicz] Wszedłem właśnie do zarządu Grupy Stonewall. Skupiam się na osobach transpłciowych i niebinarnych. Pierwsze, co zrobiłem w tym zarządzie, to poprosiłem, żeby wszyscy do stopki mailowej wprowadzili swoje zaimki. Pod imieniem i nazwiskiem, czasami funkcją w organizacji, chciałem, żeby pojawiło się skonkretyzowanie: "ona/jej", a może "on/jego", a może "onu/jenu". To nie jest oczywiste, że do Łukasza można napisać: "Czy wysłałaś fakturę?". Przedstawianie się zaimkami powinno być standardem, nawet dla osób, które nie są transpłciowe. Poza tym w Grupie Stonewall zwracam uwagę na to, że tęczowa flaga to za mało – trzeba jeszcze dodać flagę trans, wyszczególnić nasze potrzeby.”
Magdalena Stonawska – Gdzie są fantastyczne lesbijki? (w: „Magazyn RTV” #12) , 2020
- „Kira Nin – jest profesjonalnym artystum, osobą niebinarną, genderfluid i lesbijką (zaimki: onu/jenu). Jest wiedźmą i anarchistą. ”
Bogi Takács – Notka autorska w Magazynie KONTENT 12-13; 2020 (tłum. Artur Nowrot) , 2020
- „Bogi Takács – węgiersko-żydowska osoba agenderowa obecnie mieszkająca w Stanach Zjednoczonych ze swoją rodziną i kolekcją książek. Pisze, redaguje i recenzuje poezję i prozę spekulatywną. Zdobyłu nagrodę literacką Lambda w kategorii Najlepsza Proza Transgenderowa za redakcję antologii Transcendent 2; znalazłu się także w finałach nagród Locus i Hugo. Pisze o książkach na blogu bogireadstheworld.com, ma też konta na Twitterze, Patreonie i Instagramie jako bogiperson.”
Rozmowa Ewy Tomaszewicz z Loë Fjorsigviss i Magdaleną Stonawską – Tęcza w fandomie (w: „Replika” #83) , 2020
- „[Loë Fjorsigviss] Od kiedy pamiętam, uwierało mnie mówienie o sobie jako o dziewczynie czy kobiecie. Nie utożsamiałum się z tym. Zorientowałum się, że mogę nie być kobietą, nie ze względu na dysforię płciową, tylko ze względu na euforię. Kiedy dopuściłum do siebie myśl, że są inne opcje, zaczęłum eksperymentować i poprosiłum parę znajomych osób, żeby spróbowały tak się do mnie zwracać. Gdy zaczęły tak do mnie mówić, poczułum ogromną ulgę. Kiedy mówię o sobie, ta inna forma przychodzi mi z trudem, ciągle samu mam z nią problem, ale to uczucie, kiedy inni mówią o mnie w ten sposób, powiedziało mi, że to może być faktycznie dobry kierunek, że nie jestem dziewczyną ani chłopakiem, ale kimś poza tym. I to było naprawdę wspaniałe i wyzwalające uczucie.”
Michał Radomił Wiśniewski – Ludzie z komputera, ludzie z internetu (w: „Gazeta festiwalowa” edycji 16/2020 Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania) , 2020
- „Najciekawsze z nich wydają mi się tzw. dukaizmy. Wymyślona przez Jacka Dukaja na potrzeby powieści s.f. Perfekcyjna niedoskonałość forma używana przez postludzkie, postcielesne cyfrowe byty zwane phoebe („phoebe Michał powiedziału, że bardzo by chciału”) została zaadaptowana przez osoby, które miały problemy, aby wyrazić swoją tożsamość w ojczystym języku. Czy to nie piękne? Oto w głowie konserwatywnego pisarza, który lepiej fantazjuje o tym, co będzie za kilkaset lat, niż potrafi zrozumieć świat za oknem (ogłoszone w latach dziewięćdziesiątych arcybinarne opowiadanie pod znamiennym tytułem Wielkie podzielenie, w którym pod wpływem wirusa kobiety mordują mężczyzn), zrodziło się przypadkiem wyjście z językowej pułapki zastawionej przez polszczyznę. Język wyznacza granice naszego świata; jest więc kluczem do ich przesunięcia.”
Kaja Godek ujawnia spisek LGBTQ+. Chodzi im o to, by rodzice nie bili dzieci (ASZdziennik) , 2020
- „A przecież wiadomo, że akceptacja własnego dziecka to najgorsze, co rodzic może zafundować jej, jemu lub jenu.”
Charlie Jane Anders – Księgarnia na krańcu Ameryki (w: „Nowa Fantastyka” 11/2020; tłumaczenie: Piotr Zawada) , 2020
- „Sander patrzyłu na miejsce, w którym powinny stać Dusze na Ziemi, a jenu bladą, krągłą twarz wypełniły zmarszczki. Sander miału tatuaż motyla, odzianego w błyszczącą zbroję, a z wygolonej potylicy opadały nu przewody. Byłu inżynierem z Kompleksu Anoth.”
Andrea – Droga ludzkości, uprasza się o samounicestwienie…, 2019
- „‘Ja mam pomysł’, ogłosiłu jednu z Senatorów, wstając. Trochę nu zajęło zdecydowanie, czy warto w ogóle o tym pomyśle wspominać. A raczej, czy bezpiecznie jest o nim napomsknąć. Lecz w końcu wstału i odważyłu się odezwać. I tak zaraz będzie martwu, więc co za różnica? Wszyscy będą. Jeśli kiedyś łapać się desperackich kroków, to teraz.”
Joanna Berry – Światło, które niesiesz (Opowiadanie z gry Star Wars: Squadrons) , 2020
- „Keo wyćwiczonym ruchem przykmnęłu przepustnicę A-winga. Pochodziłu z Mirial, miału żółto-zieloną skórę, najwyżej dwadzieścia kilka lat i nie wyglądału na doświadczonego pilota. Szereg wyścigowych rywali, a później imperialnych pilotów, pomylił się w tej kwestii i słono za to zapłacił.”
- „– Grand Prix Socorro Sunset – powiedział Relkin. – Ta sztuczka, którą wywinęłuś w ostatniej chwili – ten mały, oszukańczy manewr, który wytrącił mój statek z kursu – kosztował mnie mistrzowski medal, na który zasługiwałem.”
Jacek Dukaj – Linia oporu (w: „Król Bólu”) , 2010 ; formy wymienne: ona lub onu
- „I pamiętałum, jak rodziłam dzieci, dwoje, troje, pięcioro, ośmioro dzieci, w chacie lampą olejną oświetlanej i w ziemiance ciemnej, pracując w polu i pracując przy zwierzętach, rodziłam dzieci, a potem te dzieci męczyły mnie i dręczyły, aż zadręczyły; tak umierałam.”
Jacek Dukaj – Linia oporu (w: „Król Bólu”) , 2010
- „Im dalej wędrowałuśmy, tym bardziej zmieniało się wszystko wokół. Świat przemieniał się w sen o snach nietrwały.
  Czas jakiś żyłum w gaju owocowym, gdzie zbierałuśmy jabruszki i oliwnice, też wyłącznie nimi się żywiąc.”
Jacek Dukaj – Linia oporu (w: „Król Bólu”) , 2010
- „Na owych pustkowiach zagubienia, wśród zgąszczów zieleni, nie ja jednu nosiłum kształt człowieczy. Spotykałum też innych cudzoświatowców, wieczorami przy ogniu wyznawali swe historie. Zazwyczaj podróżowali do krewnych przebywających na oddaleniu, do synówcórek, bracisióstr, którzy opuścili krainy kamienia i prawa, ojczyzny zera i jedynki.”
- „Im dalej wędrowałuśmy, tym bardziej zmieniało się wszystko wokół. Świat przemieniał się w sen o snach nietrwały.
  Czas jakiś żyłum w gaju owocowym, gdzie zbierałuśmy jabruszki i oliwnice, też wyłącznie nimi się żywiąc.”
Jacek Dukaj – Perfekcyjna niedoskonałość, 2003
- „– Do Creytona powinniśmy dotrzeć w ciągu trzydziestu ośmiu k-godzin. Nawet zważywszy na utratę krwi pana i stahs McPherson–
  – Chciałuś powiedzieć – przerwał nu Zamoyski – powinniśmy byli tam dotrzeć. Samu twierdzisz, że po odcięciu od Plateau nie wiesz nawet, w którą stronę lecimy. Swoją drogą, zastanawiam się, jak to możliwe. Przecież chyba pamiętasz, gdzie celowałuś.”
- „– To było wyzwanie na pojedynek – stwierdziła manifestacja Słowińskienu i kopnęła upuszczoną muszlę aż pod palmy. Stłukła sobie przy tym stopę i teraz podskakiwała na jednej nodze, wściekła – taki na poły komiczny behawior manifestowału Adamowi i Cesarzowi.”
- „Jeszcze nie do końca świadomy otoczenia, zareagował w sposób stosowny dla ciążenia Farstone (lub Pałacu) – i w efekcie odbił się od bocznej ściany. Zamrugał, nie wierząc własnym oczom. Z odległości dwóch cali szczerzyłu się bowiem z niej, wielku jak posąg Stalina, Patrick Gheorg McPherson.
  W odruchu już niemal paniki odepchnął się Zamoyski wstecz, ku fotelowi. Nie mógł oderwać wzroku od ekranu z uspokajająco uśmiechniętum Patrickum – najpierw więc fotel wymacał, fotel i ciało na nim.”
- „Głupi! Znajdujesz się w jenu wnętrzu, onu czyta twoje nastroje, pragnienia, instynkty, myśli nieomal – z napięcia mięśni, drżenia strun głosowych, temperatury naskórka, rytmu oddechu, łopotu serca, szumu krwi w żyłach i tkankach. Skąd niby wiedziału wówczas, że szukasz urynału? Nic wu nie umknie. Pozostajecie całkowicie w jenu władzy. Nie jesteś w stanie przekazać Angelice ni słowa tak, by onu o nim nie wiedziału.”
Ginny Nawrocka – Wiosna (w ramach akcji „Mikrowsparcie mikrofikcją. Fantastyczne pocieszenie literackie z Alpaką.”) , 2022
- „Słońce grzeje po raz pierwszy tej wiosny. Matviy wyrwału się na chwilę za miasto, na okoliczne łąki, by odetchnąć powietrzem wolnym od unoszącego się wszędzie pyłu i zgiełku.”
- „– Wiosna to dobry czas na budowanie nowych rzeczy, nie tylko dobry czas na wojny – mawia jenu kuzynka, Boyka.”
Ginny Nawrocki – Diaboł (z antologii "Magia Bezceremonialna") , 2022 ; Nawrocki używają kilku różnych form rodzaju neutralnego i neutratywów
- „Rekin zamyśla się. Matka pewnie nie będzie chętna, jenu na pewno też nie posłucha, ale z drugiej strony, co onu ma zrobić?”
- „Odkąd zabrału rzeczy i odeszłu, momenty niepamięci tylko się pogarszają – pewnie przez stres, myśli Rekin z przekąsem, wyobrażając sobie, co powiedziałaby matka, jak zawsze bagatelizując jenu zły stan psychiczny.”
- „Ma chyba ze trzydzieści lat, może trochę mniej, jest czarnæ i przy kości, podobnie jak Rekin, ale jæ spojrzenie (pomimo sytuacji z diabołem) jest bardziej wesołe niż zmartwione. Całości wizerunku dopełniają błękitna wiosenna kurtka narzucona na granatowy sweter, ciemne dżinsy i kraciasty, szary kaszkiet. I gumofilce, jakby Karolæ byłæ przygotowanæ na brodzenie w głębokiej wodzie.”
- „To kim jesteś? Co tu w ogóle robisz? Bo nie przyjechałæś tu dla mnie, nie?”
- „Już ma otworzyć drzwi i rzucić w łowcæ jakimś paskudnym czarem, gdy tæ się znów odzywa.”
- „– A, taki dzieciak – odzywa się łowczę towarzyszące Karolæ, patrząc na Rekinu, które stoi pomiędzy autami jak kołek i wyraźnie nie wie, co robić. – Już myślałom, żeś Julkę zabrałæ na łowy.”
- „Wszystkie wyglądają na ledwie żywe. Luiza i jeszcze jedno łowco podtrzymują łowczę z poloneza, które jest białe jak prześcieradło i ledwie powłóczy nogami.”
Maggie Stiefvater – Wezwij sokoła (tłum. Piotr Kucharski) , 2021
- „– Podobno przeciwieństwa się przyciągają – odparłu Eliot. Zrobiłu zdjęcie wygranego wyłożenia Ronana i pochyliłu głowę nad telefonem, żeby przesłać je komuś.”
- „– Żeby powiadomić innych graczy – wyjaśniłu Eliot.
  – O czym?
  Eliot obruszyłu się na jego ton, choć Ronan sądził, że nie zabrzmiał oschlej niż zazwyczaj. Być może jego „zazwyczaj” wystarczyło. Pierwszą rzeczą, jaką pełnu werwy Eliot powiedziału, gdy poznału Ronana, było: „Och, jesteś straszniejszy, niż sądziłum!”.”
- „– Ej, panie groźny – powiedziału Eliot.”
- „– Gdy się poznaliście – rzekłu Eliot – gdzie płakałeś?”
- „– Może nie chodzi z płaczkami? – poddału Eliot.”
- „– Nie bądź obcy – powiedziału Eliot.”
Martha Wells – Wszystkie wskaźniki czerwone; Sztuczny stan (tłumacz: Marek Pawelec) , 2023 ; Głównym bohaterem jest konstrukt, "jednostka ochroniarska z elementami organicznymi". We fragmencie spotyka troje ludzi: "Dwie były kobietami, a jedna tercerą, co stanowiło oznaczenie płci używane przez grupę niekorporacyjnych bytów politycznych".
- „Przejęłom strumień z kamery monitoringu, dzięki czemu mogłom
  obserwować siebie i kontrolować swój wyraz twarzy. Na dodatek łatwiej było
  rozmawiać z ludźmi, obserwując ich przez kamery. Byłom bardzo świadome
  całkowicie fałszywego poczucia oderwania od sytuacji, ale było mi ono
  potrzebne.
  – Umówiliśmy się na spotkanie – wyjaśniłom. – Jestem Eden, konsultant do
  spraw bezpieczeństwa. – Owszem, to było imię jednej z postaci w Księżycowej
  ostoi. Chyba już was to wcale to nie dziwi.
  Tercera odchrząknęłu. Miału fioletowe włosy i czerwone brwi, odcinające się
  od jasnobrązowej skóry.
  – Jestem Rami, to Tapan i Maro. – Onu poruszyło się nerwowo i dotknęłu
  dłonią pustego krzesła.
  Zdecydowanie szybszy ode mnie w pobieraniu danych DTB przeprowadził
  błyskawiczne wyszukiwanie i poinformował mnie, że to stosowane w licznych
  ludzkich kulturach zaproszenie do zajęcia miejsca. Kiedy siadałom, w strumieniu
  pojawiła się etymologia gestu. Można by pomyśleć, że jednostka ochroniarska,
  do której wielokrotnie strzelano, wysadzono ją, miała kasowaną pamięć i raz
  została przez przypadek częściowo rozebrana, nie byłaby w takiej sytuacji na
  skraju paniki. Błąd.
  – Uch, nie jestem pewnu, od czego zacząć – dodału Rami.”
Ginny Nawrocka – Cierpki zapach kosmosu (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020 ; oprócz tego także postaci niebinarne używające męskich i żeńskich form
- „Ja, Gosia, Ewa i Jacek. Gosia była najmłodsza... Jest najmłodsza. Jacek jest z tego samego roku, co ja, ale onu urodziłu się na początku, a ja pod koniec. A Ewa jest pięć lat starszy ode mnie.”
Artur Nowrot – Smocze dziecko (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020 ; przymiotniki w formie nijakiej
- „Yare robiłu jednak, co w jenu mocy, by zadowolić rodziców i starszyznę, wykonywać bez zwłoki polecenia, nie zaniedbywać obowiązków i za bardzo nie narzekać.”
Renata Kim – Pomiędzy. Historie osób niebinarnych, 2024
- „– Mój umysł czasem nie nadąża, by wymyślić w rozmowie formę neutralną, której wcześniej nie używałom. A czasem świadomie stosuję strategię przetrwania. Bo na przykład bardzo się boję, czuję niepewnie przy kimś, jestem na obcym terenie, w nowej pracy. I wtedy używam form żeńskich albo staram się mówić bezpłciowo. Jak kogoś poznaję, proszę, by używał zaimków neutralnych. Tak mówią do mnie znajomi, koledzy na uczelni i w pracy. Niektórzy najpierw krzywili się na formę „ono”, ale w końcu załapali. Czasem ludziom coś nie gra, komentują, buntują się. Mówią, że „ono” to dla nich zbyt wiele, nie są w stanie tego przeskoczyć. Nie będą tak do mnie mówić i proszą o uszanowanie ich decyzji – mówi San.”
- „– Zaczęłom od Ostrej Zieleni, stowarzyszenia współpracującego z partią Zieloni. Wiedziałom, że ważne miejsce zajmuje u nich ekologia, klimat i prawa zwierząt, więc będę współpracowało z ludźmi o podobnych poglądach. Z czasem poczułom odwagę, żeby się w tych sprawach wypowiadać, pojawiać się na wydarzeniach politycznych – mówi San Kocoń.”
- „– Znalazłom „rzecznicze” w bazie neutratywów na stronie zaimki.pl. Jeśli chodzi o „aktywiszcze”, to nawet się nad tym nie zastanawiałom. To był już ten czas mojej pracy z językiem neutralnym, że podskórnie wiedziałom, że taka forma jest właściwa – tłumaczy San.”
- „Pamiętam, jak przyszło do mnie zawiadomienie z Urzędu Stanu Cywilnego, że udało się, imię zostało zmienione. Ucieszyłom się. Weszłom do pokoju rodziców, żeby im o tym powiedzieć i oni się cieszyli ze mną.”
- „Kiedy już byłam starsza, w okresie liceum i na początku studiów, próbowałam odkrywać swoją kobiecość. Byłam wtedy w związku z mężczyzną, strasznie mi na nim zależało i chciałam, żeby on też mnie kochał. Chciałam być dla niego atrakcyjną kobietą, więc bardzo się starałam. On niby wprost niczego nie wymagał, ale jak czasem wyglądałam mniej kobieco, to zdarzały się przykre komentarze i docinki. Ten związek od początku nie był zbyt udany, więc myślałam, że jeśli się bardziej postaram, to może będzie lepiej.”
- „Kiedy słyszałum, że „LGBT to nie są ludzie, tylko ideologia”, pomyślałum, że ci, którzy tak mówią, nie traktują nas poważnie. Bo to brzmi, jakby dosłownie nie wierzyli w to, co przechodzimy. Mam na myśli strach.”
- „O swojej niebinarności dowiedziałum się w maju 2022 roku, ale dopiero na początku kolejnego roku zaczęłum wychodzić z tym do ludzi. No i w zasadzie do każdego bliższego znajomego musiałum zagadać, wytłumaczyć wszystko, poprosić, żeby się do mnie zwracali nowymi zaimkami.”
Kelly Robson – Interwencja (w: „Nowa Fantastyka” 5/2020; tłumaczenie: Paweł Dembowski) , 2020
- „Émeraude odpięłu się i pokazału palec lekarce. Przełączału się między dwoma trybami – wszystko albo nic. Kilka miesięcy temu doznału kontuzji, naciągając mocno ścięgno zginacza.”
Sylwester Gdela – Studnia z kości słoniowej (antologia Granice Nieskończoności) , 2021
- „W Starym Czasie często je hołubiono, przypisywano im bóstwa-opiekunów. A Ja je zniszczyłum, bo zawsze w pewnym stopniu wiązały się z cierpieniem. Bólem, którego chciałum pozbyć się z rzeczywistości.”
Rowan Williams – Oblicze w jej gwiazdach (opowiadanie ze świata gry League of Legends) , 2021
- „Ja i moju przeciwniku krążyłuśmy wokół siebie w gorących promieniach południowego słońca. Przemieściłum środek ciężkości swojego ciała na pięty, by zrównoważyć ciężar mojej kolosalnej tarczy. Zdobiące ją pełne słońce zwieńczone kordonem szpikulców wznosiło się dumnie, osłaniając mnie w całości. Zza tego olśniewającego widoku dostrzec można było jedynie moje oczy. Moje opancerzone buty ciężko sunęły po ubitej ziemi, gdy na ugiętych nogach posuwałum się do przodu niczym wygłodniały bolor.”
Merc Fenn Wolfmoor – Naszym celem jest nie umrzeć (w: „Nowa Fantastyka” 11/2020; tłumaczenie: Michał Kubalski) , 2020
- „Sua gapi się na nienu i czeka - nie wie, co ma odpowiedzieć, nie mając więcej informacji. Maya nie patrzy na Suę, gdy mówi. Po prostu przemawia prosto w przestrzeń, gdzie sekrety są mniej niebezpieczne.”
- „Maya nie reaguje na wiadomości na UdzielajSię, esemesy, ani nawet na wiadomość głosową, wygenerowaną z wpisanego tekstu. To przeraża Suę. Nigdy nie dzwoni do nikogo, chyba że w sytuacjach awaryjnych. Maya zdaje sobie z tego sprawę. Poza num wiedzą o tym tylko Caspian i Jong. Maya obiecału, że odbierze rozmowę głosową.”
- „Kurwa, to brzmi bardziej oskarżycielsko niż chciało. Sua gryzie się w wargę. To nic. Maya ma świetny profil społeczny: ekstrawertycznu, zaangażowanu w społeczność, zainteresowanu dozwolonymi odmianami sztuki, zawsze lojalnu obywatelu. Pracuje na pełen etat w warsztacie naprawiającym małe AGD.”
Kazimierz Przybysz – Trzy wiersze (w: „Tlen Literacki” 6/2020) , 2020
- „pić chciałum z onu źródeł
  ale ludzie mi się nawarstwili i zasłonili
  (a nie wolno się gromadzić!)”
XymMusic – apocalypse enby, 2019
- „bądźmy tu razem
  ostatni raz
  złączone w intymnym uścisku
  byłuś tu ze mną
  byłum tu z tobą
  czego jeszcze można chcieć”

Dukaizmy z zaimkami onu/jegu (onu/jegu)

Kobieca piłka nożna – Dziś przedostatni dzień Miesiąca Dumy lub jak kto woli: Miesiąca Równości…, 2021
- „Info podesłału, jak zawsze w przypadku wieści z Ameryki Południowej 😉 - Rony Ariel.”
- „Drogie osoby LGBTQ+: pamiętajcie, że macie osoby sojusznicze wśród piłkarek, piłkarzy, kibicek i kibiców na całym świecie! 🏳️‍🌈”
Kobieca piłka nożna – Informacja w sam raz na dzień, w którym w Polsce była Parada Równości…, 2021
- „Kumi Yokoyama, osoba piłkarska na co dzień grająca w kobiecej lidze USA i w kobiecej kadrze Japonii wyoutowała się się dziś w mediach społecznościowych jako osoba transpłciowa!”
- „PS. Zgodnie z sugestiami, które przekazału Rony Ariel, dokonałem drobnej edycji notki, żeby była jeszcze bardziej neutralna genderowo.”
Kobieca piłka nożna – Wczoraj rozegrany został towarzyski mecz Brazylia-Rosja, wygrany przez Brazylijki 3:0…, 2021
- „Jak widać na załączonym zdjęciu (w którego znalezieniu pomogłu Rony Ariel - dzięki raz jeszcze!), Brazylijki przed meczem zaprezentowały baner z napisem "Assédio não"”
Kobieca piłka nożna – Widzicie tę piękną grafikę z tęczą?…, 2021
- „Newsa podesłału Rony Ariel, które pomogłu też w tłumaczeniu - serdecznie dzięki!”
Rony Ariel – Corinthians i Palmeiras są klubami, które rywalizują ze sobą od 1914 roku, kiedy ten drugi nazywał się jeszcze Palestra Itália… (Kobieca piłka nożna) , 2021
- „Na dobry początek tygodnia gościnna notka o sytuacji w lidze brazylijskiej, gdzie w przeciwieństwie do Europy sezon trwa w najlepsze. Notkę przygotowału dla Was Rony Ariel”
Rony Ariel – Wielokrotna reprezentantka Brazylii, Formiga, w wieku 43 lat powraca do ojczyzny… (Kobieca piłka nożna) , 2021
- „Krótka gościnna notka od Rony Ariel, specjalistu od piłki południowoamerykańskiej. ”
Rony Ariel – Nie identyfikuję się jako aseksualne, 2021
- „Od jakiegoś czasu zastanawiałum się nad sensem identifykacji ze spektrum aseksualnym. I doszłum do wniosku, że nie potrzebuję tego. Jakoś się tak utarło, że osoba aromantyczna musi jakoś identyfikować swoją orientację seksualną. Szczerze? Nie popieram tego. Określanie orientacji seksualnej nie jest konieczne, abym mogło określać siebie jako aromantyczne!”
- „Gdy poznałum terminy «primaro» i «archaro», to coś mi «klinęło», że «tak też można». […] Nie muszę być asem, żeby określać siebie jako aromantycznu. […] Skoro są osoby, które określają się wyłącznie za pomocą orientacji seksualnej, to dlaczego ja bym nie mogłu mówić o sobie po prostu aro?”
- „Osoby aromantyczne nie są Tobie winne ani aseksualności, ani identyfikacji za pomocą split attraction model.”
Fallout 76: Stalowy Świt, 2021
- „Bo to do niegu pasuje. Kiedy po raz pierwszy spotkałem Burke... byłu innu. Na uboczu. Jak gdyby nie chciału, żeby ktokolwiek jegu zobaczył.”
- „Słuchaj, nie lubię gadać o innych ludziach. Jak masz pytanie do Burke, to zadaj jenu je osobiście.”
- „Robiłubym to samo.”
- „Kiedyś spytałem jegu, czy nie pasowałoby jenu inne określenie. Po kilku próbach i błędach postanowiliśmy w końcu używać końcówki -u.”
To sprawa na tyle przełomowa, że warto do niej wrócić raz jeszcze…,
- „To sprawa na tyle przełomowa, że warto do niej wrócić raz jeszcze: w drużynie Kanady, która w piątek wygrała olimpijski turniej piłki nożnej grało Quinn - pierwsza w historii wyoutowana osoba niebinarna, która zdobyła złoty medal olimpijski.”
- „O Quinn było tu już w przeszłości kilka notek, ale zawsze warto przypomnieć historię tej postaci. Przy urodzeniu miało przypisaną płeć żeńską i w związku z tym całą karierę grało w ligach kobiecych.”
- „W zeszłym roku Quinn wyoutowało się jako osoba transpłciowa niebinarna, informując, że będzie używać zaimków "they/them". […] Warto zwrócić uwagę, że zarówno w klubie, jak i w reprezentacji Quinn otrzymało pełne wsparcie, stwarzając bezpieczną przestrzeń i usuwając z obiegu deadname. Samo zresztą mówiło o tym w trakcie igrzysk, że jest dumne z tego, że podczas turnieju zostało zgłoszone właśnie jako Quinn.”
- „O swoim występie na igrzyskach pisało też, że równolegle z tą dumą odczuwa smutek, że wcześniej wiele trans-olimpijek i trans-olimpijczyków przed nią nie mogło żyć zgodnie ze swoją prawdą […].”
- „Na turnieju olimpijskim Quinn miało kluczową rolę w zwycięskiej drużynie, w 5 meczach wychodząc w pierwszym składzie oraz raz wchodząc z ławki rezerwowych. Mimo pewnych braków kondycyjnych (w każdym meczu, które zaczynało, było zmieniane już bardzo zmęczone grą), jego występ należy oceniać pozytywnie: grało zaraz przed linią obrony i świetnie sprawdzało się w destrukcji, przerywając często akcje rywalek. W samym finale popisało się w pierwszej połowie fenomenalnym przerzutem ze swojej połowy boiska […].”
- „Wielkie gratulacje dla Quinn, które outując się podkreślało, że chce swoim gestem wesprzeć wszystkie osoby transpłciowe! ”
- „Wielkie dzięki dla Rony Ariel, które pomogłu przy redakcji tej notki i stale pomaga mi też stać się lepszą osobą sojuszniczą.”
Maja Staśko – „Jest tyle uczuć, o których nie mamy pojęcia – bo wszędzie widzimy tylko romantyczną miłość”. Rozmowa z aktywistą aromantycznym (w: „WTV”) , 2021
- „Myślałuś kiedyś, dlaczego w naszym społeczeństwie stawiamy tak wyraźną granicę między przyjaźnią i relacjami romantycznymi?”
- „Co byś zmieniło, żeby osobom aro żyło się lepiej?”
- „I tutaj wracamy do tego, co powiedziałom na początku, a więc do tego, że są osoby aromantyczne alloseksualne, w skrócie aroallo lub alloaro.”
- „Przeanalizowałom relacje, w których byłum i doszłom do wniosku, że właściwie to z mojej strony nie miało nic „romantycznego” w sobie. Jak na to wszystko patrzę, to właściwie wszystko, co robiłum z tymi osobami, mogłobym równie dobrze zrobić z bliskim przyjacielem.”
- „Rony Ariel to osoba niebinarna, która używa zaimków „onu/jegu”. Dlatego zwracałam się do niegu z czasownikami zakończonymi na „-łuś”, np. „zrobiłuś”, „byłuś”, oraz „-łoś”, np. „zrobiłoś”, „byłoś”. Nie było to automatyczne, ale bardzo szybko się przyzwyczaiłam. Nasze głowy ogarniają nie takie rzeczy.”
Anna Winiarska – Seks? Bez sensu. Tak jak naprawianie asów (TVN24) , 2021
- „"W pewnym momencie chciałum dorzucić coś jeszcze do swojego opowiadania, jakąś postać aromantyczną. Zapytałum, na takiej grupce osoby aromantyczne jak one by opisały siebie, żeby stworzyć sobie jakiś obraz tej postaci. ”

Rodzaj postpłciowy z neozaimkami ne/nego (ne/nego)

Wiko Adamczyk – Neutratywy, czyli kolejna rewolucja w języku (redakcjaBB) , 2021
- „Oprócz zaimków on i ona, na co dzień używamy jeszcze ono i choć może wydawać nam się to jedyną alternatywą, to polszczyzna przecież może pochwalić się jeszcze dukaizmami, czyli onu/jenu („Byłem wczoraj z num w kinie, miałeś rację, onu jest naprawdę super”), paroma całkiem „świeżymi” zaimkami vono/vego („Vono przyglądało mi się od dłuższej chwili”) oraz ne/nego („Ne było rozdrażnione, ale to tylko i wyłącznie nego wina!”), a także wszelkimi możliwymi kombinacjami wymienionych już wcześniej form.”
Bernardine Evaristo – Dziewczyna, kobieta, inna (tłum. Aga Zano) , 2021
- „wspólnie szukały najlepszych neutralnych płciowo alternatyw, takich jak onu, ono, vono, ne, oni, ony, testowały każde słowo, żeby przekonać się, czy spływa z języka, czy może staje się potykaczem, tak samo robiły z alternatywami słów jego i jej: jejgo, jeno, jemu, jejo, nego, ich”
Kelly Robson – Interwencja (w: „Nowa Fantastyka” 5/2020; tłumaczenie: Paweł Dembowski) , 2020
- „Émeraude odpięłu się i pokazału palec lekarce. Przełączału się między dwoma trybami – wszystko albo nic. Kilka miesięcy temu doznału kontuzji, naciągając mocno ścięgno zginacza.”

Formy męskoosobowe liczby mnogiej (oni/ich)

Nikołaj Repnin – Akt abdykacji Stanisława Augusta Poniatowskiego, 1795
- „My, Stanisław August, z Bożey Łaski Król Polski.”
- „ byliśmy także tego zdania, iż opuścić należy tron w okolicznościach, w których rozumieliśmy, że oddalenie Nasze przyłoży się do powiększenia szczęścia współziomków Naszych lub też przynajmniey umnieysza ich nieszczęścia.”
Eric Kripke – Pokolenie V (przekład: Maciej Dworzyński, nadzór merytoryczny: Zofia Jaworowska [wersja z napisami]) , 2023 ; Jordan Li są pierwszoplanową postacią serialu „Pokolenie V” (Gen V); są osobą bigenderową. W tej roli pojawia się dwoje aktorów: London Thor i Derek Luh. UWAGA! W cytatach zawarte są transfobiczne treści związane z traktowaniem Jordan przez inne postaci.
Eric Kripke – Pokolenie V (przekład: Tomasz Kutner, nadzór merytoryczny: Zofia Jaworowska [wersja z lektorem]) , 2023 ; Jordan Li są pierwszoplanową postacią serialu „Pokolenie V” (Gen V); są osobą bigenderową. W tej roli pojawia się dwoje aktorów: London Thor i Derek Luh. UWAGA! W cytatach zawarte są transfobiczne treści związane z traktowaniem Jordan przez inne postaci.
Bartosz Wierzbięta – Pingwiny z Madagaskaru, 2009
- „Rico, stara mordo, jeszcze będziecie rzygać jak pijany messerschmitt.”
- „Szeregowy, za chwilę zobaczycie coś, co za chwilę zobaczycie.”
Billions (sezon 2, odcinek 2; HBO Go) , 2017 ; po podaniu mnogich zaimków później w tłumaczeniu używane są formy liczby pojedynczej rodzaju żeńskiego
- „Jestem Taylor. Mówi się o mnie "oni, ich, nimi."”
- „– Wypatrzyła to w gwiazdach?
  – Nie ona. Oni.”
Degrassi: Nowy rocznik (sezon 4 odcinek 9, #Obsesja, tłumaczenie: Agata Miazek) , 2017
- „– Zmieniła imię?
  – Zaimek. Na „oni/ich” zamiast „ona/jej”.
  – Idiotyczne.
  – I dlatego nie jesteś zaproszony.
  – „Oni” to liczba mnoga. Yael to jedna osoba, prawda?
  – Oni są szczęśliwi. Czy to, jak ich nazywamy ma znaczenie?”
Sex Education (sezon 3, odcinek 2; tłumaczenie napisów: Monika Bartz) , 2021
- „– Znam ją. Wpadła na mnie ostatnio.
  – Moje zaimki to oni/ich, ale luz. Jestem Cal.”
Oliwia Bosomtwe – BOIKA to bielizna queer friendly zaprojektowana przez Kin. Wspiera LGBTQ i kobiety (w: „Noizz”) , 2019
- „Kin Lu jest osobą niebinarną i w związku z tym piszemy o niej posługując się formą odpowiednią dla trzeciej osoby liczby mnogiej. Kin projektują i są częścią społeczności queer. Jakiś czas temu wyprowadzili się z Polski i zamieszkali w Szwecji. Od lat zajmują się projektowaniem. Fani kolarstwa zapewne kojarzą Kin z poprzedniego projektu związanego z ubraniami i akcesoriami czyli Cheesy Supply.”
Katarzyna Czajka-Kominiarczuk – Zwierzęta pozaludzkie czyli o “Animal Manie” (blog Zwierz Popkulturowy) , 2020
- „Morrison pozwalają sobie na przeniesienie akcentów zupełnie poza świat super bohaterskich sporów ale zrobił to w taki sposób, że trafia tam gdzie miękkie. A jednocześnie – pozwalają zrozumieć ich decyzje, które towarzyszą każdej osobie piszącej.”
Kamil Giedrys – Kroniki z innego świata – recenzja komiksu Kłamstwo i jak to robimy (w: „anywhere.pl”) , 2020
- „Tommi Parrish w tych niełatwych dla odmienności czasach doskonale oddali sytuację osób LGBTQ, tworząc komiks przemawiający do czytelników za pomocą prostych, lecz równie rzetelnych i wiarygodnych środków.”
Joanna Wróżyńska – "Dziewczyna, kobieta, inna" Bernardine Evaristo jest jak chałka, w której historie kobiet łączą się i rozchodzą (Wysokie Obcasy) , 2021
- „Amma, Yazz, Dominique, Carole, niebinarni Morgan czy 93-letnia Hattie to tylko niektóre z bohaterek Evaristo. Każda jest inna, ma inne pochodzenie, status społeczny, inną wizję świata i ideały. Część z nich łączą rodzinne więzy, czasem przyjaźń i miłość (albo tylko seks), inne mijają się jedynie w foyer teatru połączone przypadkowym spotkaniem, nie mając pojęcia o wzajemnych relacjach czy odległych powiązaniach.”
Sergiusz Kurczuk – W nowym sezonie "Star Trek: Discovery" zadebiutują postacie niebinarne i transseksualne (w: „Antyradio”) , 2020
- „Del Barrio to osoba niebinarna posługująca się zaimkami w liczbie mnogiej, kończąca obecnie naukę w London Academy of Music and Dramatic Art. Ich dorobek ogranicza się na razie do ról teatralnych i udziału w kilku filmach krótkometrażowych, więc "Star Trek: Discovery" będzie szansą na zaistnienie w Hollywood.”
Dariusz Kuźma – Ciekawsza wersja nas samych (w: „Przekrój”) , 2020
- „W zeszłym roku, przy okazji premiery Johna Wicka 3, głośno było o tym, że jedną z ról zagrali Asia Kate Dillon, osoba niebinarna, która zdobywa coraz większą popularność. Myślisz, że kultura celebrycka jest w stanie przyspieszyć przemiany społeczne?”
mk – Kontrowersje wokół tłumaczenia dzieł Gorman na holenderski. "Jesteśmy zszokowani wrzawą, jaką wywołała nasza osoba" („Wysokie Obcasy”) , 2021
- „Protest szybko rozszerzył się na media społecznościowe. Wkrótce Rijneveld wydali oświadczenie, że wycofują się ze współpracy przy tłumaczeniu.
  "Jesteśmy zszokowanani skalą emocji, jakie wywołała nasza osoba, ale rozumiem ludzi, którzy poczuli się zranieni wyborem wydawnictwa - napisali. - Z wielką radością i zapałem podjęliśmy się wyzwania, jakim jest tłumaczenie dzieł Gorman, uznaliśmy, że najważniejsze będzie zachowanie siły, tonu i stylu jej dzieł. Jednak zdaję sobie sprawę, że jesteśmy uprzywilejowani. Chcielibyśmy, aby jej dzieła trafiały do jak największej liczby czytelników i otwartych serc" - wyjaśnili.”
Ginny N. – Niebinarność Cudo Tyłeczek a sprawa krasnoludzka (Whosome) , 2021
- „Sami, jakkolwiek lubimy sporą część tych nieludzkich postaci, bardzo chcielibyśmy widzieć też postaci, które są niebinarne i są ludźmi. Na marginesie, dlatego tak bardzo uwielbiamy to, że w Star Trek: Discovery pojawiła się właśnie taka postać – nastoletnich Adiry z całym queerowym wątkiem found family. ”
Paweł Sekmistrz – Coming out Demi Lovato. Jest osobą niebinarną (wtv.pl) ,
- „Jeszcze do niedawna, Lovato rozpoznawano jako osobę o płci żeńskiej, tworzącą teksty i piosenki, chętnie słuchane przez młodzież i gwiazdę produkcji Disneya.”
- „Z szacunku do tożsamości płciowej, postanowiliśmy korzystać z zaimków "they/oni", jak życzą sobie Demi. Dziś, jak twierdzą, nie chcą już dłużej ukrywać tego, kim naprawdę są. W mediach społecznościowych przedstawiono nagrania oraz wpisy, w których można zobaczyć wytłumaczenie o podjęciu niełatwej decyzji.”
Redakcja Queer.pl – Dziś Dzień Osób Niebinarnych! Przypominamy coming outy z minionego roku i znane niebinarne osoby, 2021
- „Po ujawnieniu się najpierw jako osoba queer, a następnie panseksualna, Demi Lovato zdecydowali się na kolejny coming out. Ujawnili się jako osoba niebinarna i zadeklarowali, że używają zaimków they/them.”
Weronika Paliczka – Niebinarny nastolatek pobity w szkole. Wstrząsające szczegóły zbrodni (Vibez.pl) , 2024 ; Trigger warning: transfobiczna przemoc
Wojciech Szot – „Gdy jakieś kłiry to przeczytają, pomyślą, że to też o nich”. Polska literatura niebinarna (Wyborcza.pl) , 2023
- „„Nigdy nie będziesz szło samo” reklamowane jest hasłem „pierwsza polska powieść napisana przez osobę niebinarną”. Czym są neutratywy i osobatywy oraz o czym piszą młode osoby autorskie?”
- „Anouk Herman to urodzone w 1998 roku absolwento Uniwersytetu Śląskiego, jak samo o sobie pisze: „kłir i anarchol”. ”
- „Zadebiutowało w 2022 roku tomem poetyckim „right into pod tramwaj”. Zanim jednak doszło do publikacji, Herman wygrało czwartą edycję konkursu literackiego „Nowy Dokument Tekstowy”, organizowanego przez Instytut Literatury. ”
- „Na stronie Słownika poznać można także iksatywy – „chciałxbyś”, „przyszłxś” czy formy nazwane „osobatywami”, gdy zamiast pisać „dziennikarze i dziennikarki”, decydujemy się napisać „osoby dziennikarskie”. Czy „ktosio” za dwadzieścia lat będzie używało tych form? ”
- „Osoba autorska, która używa szerokiego wachlarza zaimków on/ona/ono/onx/jego/jej/jex, zauważa w jednym z wywiadów, że niezwykle ważny dla niego było opowiedzenie o społecznej presji na spójność tożsamości: – Musisz mieć swoją nazwę, imię, nazwisko, zawód, kierunek rozwoju, cele, wszystko, co potem jest wymagane w CV – mówiło poeto.”
- „Alin Szewczyk, którzy zin zilustrowali, to osoba niebinarna określająca się jako „bazgracze, pedalę”.”
Demi Lovato ogłasza, że jest osobą niebinarną. "To efekt pracy i autorefleksji" (ofeminin) , 2021
- „"Spędziliśmy większość życia dorastając na oczach was wszystkich... widzieliście to, co dobre, złe i wszystko pomiędzy. Nasze życie było nie tylko podróżą dla nas samych - żyliśmy po drugiej stronie kamery".”
Rozpoczynamy rok z mocnymi ogłoszeniami – Nicola Cruz i Dorian Electra zagrają w Polsce (More) , 2019
- „Drugim dzisiejszym ogłoszeniem, które podniosło nam znacznie tętno jest zapowiedź przyjazdu do Warszawy Doriana Electry. Electra określają siebie jako „gender fluid” i nie utożsamiają się z żadną płci – ani męską, ani żeńską, a w zamian używają czasowników w mnogiej formie „oni”. Ci queerowi, niezwykle barwni i odważni artyści nagrali w ubiegłym roku znakomity debiutancki album Flamboyant, na którym znajdziemy muzyczkę rodem z wytwórni PC Music – przebojową, ekstrawagancką i przesłodzoną. To właśnie tę płytę będą promować w stołecznej Hydrozagadce. ”
Becky Chambers – Psalm dla zbudowanych w dziczy (Przekład: Anna Krochmal, Robert Kędzierski) , 2024
- „– Witajcie, siostracie Dex – powiedział.”
- „Tego dnia jako ostatni zjawili się pań Weaver, jedni z radnych Atramentowego Ciernia.
  – Dziękujemy, ale nie chcemy herbaty – powiedzieli, zbliżając się do stołu. – Przynosimy zaproszenie na kolację dziś wieczorem, we wspólnym domu.
  [...]
  – Co to za okazja?
  – Wy – odparli po prostu pań Weaver.”
- „Dex, wciąż nadzy i ociekający wodą, powoli uświadomili sobie, że robot chce im uścisnąć rękę.
  Dex nie mieli na to najmniejszej ochoty.
  Robot cofnął się.
  – Ojej! Czy zrobiłom coś nie tak? Jesteście pierwszym człowiekiem, jakiego spotykam.”
- „Dex zmarszczyli brwi, otworzyli usta, a w końcu pokręcili głową.
  – Czym… czym jesteś? Co to ma być? Skąd się tu wzięłoś?
  Robot znów wyglądało na zdezorientowane.”
- „– W porządku. Mszaczek. My jesteśmy Dex. Czy masz jakąś płeć?
  – Nie.
  – My też nie. – Dex rozejrzeli się po obozowisku, ”
Karolina Fedyk – Skrzydła, 2019
- „Eliri nalali sobie kawy. Ostrożnie podnieśli okutą srebrem szklankę, wdychając aromat napoju.
  – Nie musicie się nas bać – powiedzieli bezradnie, wiedząc, że nic to nie zmieni. – Wczorajsze święto było bardzo piękne – dorzucili.”
Ginny Nawrocka – biogram autorski w antologii Tęczowe i fantastyczne, 2020
- „Autorzy i eseiści publikujący m.in. na łamach portalu Gallifrey.pl, a o swoim pisaniu mówiący na Twitterze (ripplesofcosmos). Tworzą światy łączące fantastykę naukową z magią. Są osobą niebinarną, aromantyczną i aseksualną, a ich zaimki to „wy/oni”.”
Weronika Mamuna – Obca, która była (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020
- „I kiedy już wydawało się, że wszystko stracone, kiedy jej myśli zaczęły kierować się ku najstraszliwszym, najbardziej rozpaczliwym czynom, jej przyjaciel – młodzi, ale niezwykle utalentowani czarodziej – zaprowadzili ją przed magiczne drzwi.”
Ginny Nawrocka – O odzyskiwaniu A, 2020
- „W kultowym już wiedźminie mamy biseksualną Ciri i niebinarnych Neratina Cekę. (...) Niebinarność Neratina sprowadza się do androgynicznej urody i kilku pogardliwych uwag o tym, że trudno określić, czy to mężczyzna czy kobieta.”
- „Nie jesteśmy smokiem, żeby zbierać skarby, ale jeśli chodzi o queer, jesteśmy potrójnie literą A. Jedną z tych mniej znanych właśnie, do niedawna powszechnie niepoprawnie odczytywanych jako „ally” – osoba wspierająca osoby queerowe, ale cispłciowa i jednocześnie heteroseksualna, a więc nie należąca do żadnej mniejszości płciowej czy seksualnej. Nam jednak nie brakuje narracji o postaciach, które po prostu nie mają problemu z tym, że ktoś inny jest postacią queerową, nawet jeśli miło jest takie historie widzieć. Brak nam narracji o osobach aromantycznych, aseksualnych i agenderowych (czy, w tym ostatnim wypadku, szerzej: niebinarnych), bo ich niewidoczność jest szczególnie trudna do zwalczenia – i w życiu, i w fantastycznej fikcji.”
Agnieszka Żak – Dorastanie w czasach cyborgizacji (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020
- „– Au, to nasz ostatni dzień razem, skupcie się!
  – Przepraszamy... Bo Laghari w wywiadzie powiedziała...
  – Oddaliście już tę pracę! Widzisz, Alec? Jeśli zostawimy ich samych, całe wakacje będą słuchać o polityce! To jeszcze nudniejsze! Musimy pójść się jeszcze razem zabawić, zanim zaczną się te wakacje udręki.
  – Myślałem, że wrócę do domu i...
  – Oszalałeś? Idziemy tańczyć!
  Alec spojrzał na Au, którzy tylko wzruszyli z rozbawieniem ramionami.”

Formy niemęskoosobowe liczby mnogiej (one/ich)

One Day at a Time, sezon 2 odcinek 3 „Kwestia zaimków”, 2018
- „– Rozmawiałam z Syd i okazuje się, ze mamy tyle ze sobą wspólnego. Wiem, że nie chcesz, bym się umawiała, ale mogę pójść z nimi na lody?
  – Mówiąc „nimi” masz na myśli tylko Syd?
  – Tak.”
Star Trek: Discovery (tłum. Tomasz Kutner) , 2020 ; sezon 3, odcinek 11; „Su'Kal”
- „– Adira przesłały się na dół.
  – Słucham?
  – Zabrały tabletki przeciwradiacyjne.”
Tiger & Bunny, sezon 1 odcinek 6 „Fire Is A Good Servant But A Bad Master” (tłumaczenie: Anna Piotrowska) , 2021 ; Nathan Seymour aka Fire Emblen - niebinarna postać z anime Tiger & Bunny, identyfikująca się kobieco. W anglojęzycznej wersji używa zaimków they/them. W polskiej tłumaczka zdecydowała się na niemęskoosobową liczbę mnogą (one/ich)
- „„- Chcesz, żebyśmy u ciebie zanocowały?
  - Co?
  - Dotrzymamy ci towarzystwa.
  - Wasze kościste ramiona byłyby kiepską poduszką”.”
Ines Siwińska – Ł (Femikotki Zin: Miłość) , 2021
- „Nigdzie nie było nawet śladu Ciele, no ale z Ciele tak to już było, że to one znajdowały ciebie, a nie ty je.”
- „– Tylko tyle znam – wzruszyły ramionami i dmuchnięciem odrzuciły opadającą na oczy grzywkę.”
- „– Zapraszałyście kogoś? – rzuciły Ciele, które nagle zmaterializowały się w pierwszej ławce.”
Marcin Dobosz – Wolność, równość, niebinarność (Skarb Kibica na Igrzyska w Tokio (Przegląd Sportowy)) , 2021 ; pominęłośmy w cytacie fragmenty nieopacznie zdradzające deadname i AGAB Quinn
- „Sporo uwagi mediów przyciągnie na pewno także obecność Quinn, a dlaczego – […] – Quinn we wrześniu ogłosiły, że są osobą transpłciową i niebinarną oraz nie należy używać wobec nich zaimków liczby pojedynczej określonych płciowo […]. Zatem, najdelikatniej jak się da: w reprezentacji Kanady w koszulce z numerem 5 zagarają, które liczą, że dzięki ich grze świat zwróci baczną uwagę na kwestię osób transpłciowych.”
Ida Ślęzak – Protest i poezja (w: „Dialog”) , 2020
- „Myles – jak piszą o sobie – są pochodzącymi z Bostonu nowojorskimi poetkami, ikonami lesbijskiej poezji i queerowej kultury. Mieszkały na Lower East Side i były związane przede wszystkim z ośrodkiem eksperymentalnej The Poetry Project w St. Marks Church, gdzie przez lata zajmowały stanowisko dyrektorek artystycznych. W swojej twórczości eksplorują doświadczenia kobiecości i nienormatywnej, queerowej tożsamości.”
Ida Ślęzak – Archiwum i powtórzenie (w: „Dialog”) , 2020
- „Myles podczas kampanii w latach dziewięćdziesiątych identyfikowały się jako kobieta i lesbijka, a zatem ich problematyzacja własnej widoczności i żądanie adekwatnej reprezentacji rozgrywało się w oparciu o inne kategorie tożsamości. ”
Wiktorze Marcowe – Bez wzajemnej opieki wszystkie zginiemy (gazeta manifowa Inicjatywy 8 Marca) , 2021
- „Jestem osobą niebinarną, używam męskich końcówek, ale mam macicę i też mogę zajść w ciążę.”
- „Jakbym miał się ścierać bezpośrednio z policją czy siedzieć w areszcie, to bym chyba się potem przekręcił. I moje osoby partnerskie, mimo przygotowania na taką sytuację, razem ze mną. ”
- „O. powiedziało, że mu znikam, i muszę trochę przystopować. M. był we wszystkim ze mną. ”
- „Opiekuje się mną, bo tradycyjne instytucje opieki zawiodły - nie ma rodziny i nie ma państwa dla takich jak my, queerów, transek, płodobójczyń.”

Formy liczby mnogiej z ukośnikiem (oni/e/ich)

Joanna Wróżyńska – Sam Smith w Abbey Road Studios: „Po prostu zagramy i zaśpiewamy” (w: „Wysokie Obcasy”) , 2020
- „Sam Smith, którzy/które jako osoba niebinarna używają zaimka osobowego „they”, czyli oni/one, wystąpili/ły w słynnych londyńskich Abbey Road Studios, promując swój najnowszy album „Love Goes”.”

Neutralne formy mnogie z zaimkiem „ona” (ona/ich)

Michał Górecki – Piracia i dżentelmencia, 2022
- „Jesteście załogą prywatnego żaglowca Skrzydlaty Ogr. Przemierzałoście Nieskończone Wyspy, parając się najróżniejszymi zadaniami, od transportu ludzi i towarów, eskorty misji badawczy, po polowanie na groźne piracia. Podczas ostatniej wizyty w porcie imperialne oficerze odkryło, że Kapitan Alva jest Morskim Dzieciem (pół człek, pół istota wód, zwana również wodniakiem) co zmusiło was do ucieczki pod ostrzałem armat Marynarki. Ranne kapitańcze przekazało wam ostatnie rozkazy, niezwykle ważną misję, którą teraz musicie dokończyć same, w czasie kiedy ono będzie odzyskiwać zdrowie okryte tajemniczą wodniacką ikrą.”
System Tęczowego Chaosu – Język neutralny płciowo (Przewodnikpomnogosci.pl) ,
- „Na stronie staramy się korzystać z języka neutralnego płciowo według wskazówek opracowanych przez autorza strony zaimki.pl ”
- „Zauważyłośmy, że pisząc w ten sposób, we wszystkich przykładach dla ilustracji automatycznie umieszczałośmy mężczyzn. A że nie chciałośmy wykluczać żadnej osoby ze względu na jej płeć i zaimki (w końcu społeczeństwo nie składa się wyłącznie z mężczyzn!), poprawiłośmy nasz sposób wypowiedzi.”
- „Na stronie używamy mnogiego rodzaju neutralnego (byłośmy, chciałobyście, widziały) w odniesieniu do grup osób o dowolnej płci, form z iksem (byłxś, widziałxś, pięknx) w odniesieniu do ciebie i osobatywów w odniesieniu do osób lub grup osób wykonujących konkretną czynność lub powiązanych z konkretną rzeczą (osoba psychologiczna to może być psycholog, psycholożka / pani psycholog, psycholoże, psycholożku, osoba współlokatorska – współlokator, współlokatorka, współlokatorze, współlokatorku). ”
Agnieszka Żądło – Wkurzająca maniera czy początek rewolucji? O co chodzi z zaimkami neutralnymi płciowo (Newsweek Polska) , 2021
- „TESS: Po prostu przywykłośmy do używania rodzaju neutralnego w trzeciej osobie, stąd wydaje się nam szokujący w pierwszej czy w drugiej, ale to nadal ten sam rodzaj, doskonale funkcjonujący w systemie gramatycznym polszczyzny.”
Julia Grabania – Międzynarodowy Dzień Zaimków: rozmowa z Radą Języka Neutralnego, prowadzącą stronę zaimki.pl (Queer.pl) , 2021
- „[Tess] Równość to równość, nie możemy żebrać o odrobinę praw, decydując się na oddanie reszty. Grzeczne już byłośmy.”
- „[Andrea] Na pewno nie jest to proste. Zanim jeszcze powstała strona zaimki.pl, spisałom na swoim blogu parę znalezionych w internecie pomysłów na „genderneutralizację” polszczyzny, próbowałom wpisać je w tabelki, ustrukturyzować. Było tam wiele luk, znaków zapytania, chaosu, niespójności. Myślałom, że się nie da. A jednak! Wspólnie znalazłośmy sposoby, by to wszystko uporządkować, wypełnić luki, przedstawić w przystępny sposób.”
- „[Archie] Zdaje się być to możliwe. Nie poświęcałobyśmy na ten projekt tyle czasu i energii, gdybyśmy nie wierzyły w jego powodzenie. Grupa osób, które korzystają ze strony zaimki.pl jest na tyle duża, że jesteśmy w stanie stwierdzić, jak wielkie jest zapotrzebowanie na niebinarną polszczyznę i przestrzeń do wyrażania siebie. Tak jak już wcześniej wspomniałośmy, język to żywy twór, zmienia się, a my pomagamy to ustrukturyzować. ”
Ada Rączka – Chciałośmy (w: Magazyn „Pismo”) , 2022
- „…przytulałośmy się
  całe popołudnie”
- „ścisnęłośmy się mocno
  ścisnoły
  ścisły…”

Formy mnogie rodzaju postpłciowego z zaimkiem „ony” (ony/ich)

XENOkolektyw – Manifest, 2021
- „Nie będziemy dłużej milczeć, gdy nasze prawa są łamane, dlatego zrzeszyłuśmy się w XENOkolektywie. Dziś, 31 marca, w Dzień Widoczności Osób Trans rozpoczynamy jego działalność.”
Jacek Dukaj – Linia oporu (w: „Król Bólu”) , 2010
- „Im dalej wędrowałuśmy, tym bardziej zmieniało się wszystko wokół. Świat przemieniał się w sen o snach nietrwały.
  Czas jakiś żyłum w gaju owocowym, gdzie zbierałuśmy jabruszki i oliwnice, też wyłącznie nimi się żywiąc.”
Bernardine Evaristo – Dziewczyna, kobieta, inna (tłum. Aga Zano) , 2021
- „wspólnie szukały najlepszych neutralnych płciowo alternatyw, takich jak onu, ono, vono, ne, oni, ony, testowały każde słowo, żeby przekonać się, czy spływa z języka, czy może staje się potykaczem, tak samo robiły z alternatywami słów jego i jej: jejgo, jeno, jemu, jejo, nego, ich”
XymMusic – apocalypse enby, 2019
- „bądźmy tu razem
  ostatni raz
  złączone w intymnym uścisku
  byłuś tu ze mną
  byłum tu z tobą
  czego jeszcze można chcieć”

Formy z „ae” lub ligaturą „æ” (onæ/jæ)

Autonomía zapatista (gra planszowa) , 2021
- „Innya
  
  Jedna z kostek staje się niebinarna (w tej rundzie, i do końca gry, jedna z kostek osoby odpowiedzialnej za daną rundę może dowolnie wybrać płeć).”
Niko Graczyk – Mam na imię Iris i jestem niebinarnæ. Nie mów do mnie „proszę pani” (Noizz.pl) , 2022
- „Odkąd tylko pamiętam, nie wpasowywałæ się w cisnormatywne ramy społeczne.”
- „Iris opowiedziałæ nam, że od początku życia próbowano jæ wtłoczyć w binarne ramy, mimo że to do niæ nie pasowało i widzieli to nawet jæ bliscy”
- „Od zawsze komponowałæ swoje stroje tak, żeby nie przypominały utrwalonych schematów – łączyłæ wielkie bluzy i jeansy z koronkami, używałæ kolczyków jako broszek. Używałæ też prototypów binderów. ”
- „Gdy poczułem się w końcu pewniej, to opisałem mamie moje odczuwanie płci. Wytłumaczyłæ też skąd pomysł na imię i opisałem swoją niebinarność oraz jej spektrum. ”
Niko Graczyk – Czego chcą osoby niebinarne? Świętego spokoju i odrobiny szacunku (Noizz.pl) , 2022
- „Nasz tekst rozpoczynający serię „Niebinarnx” wywołał masę oburzenia wymieszanego z niezrozumieniem. W tekście tym Iris, osoba niebinarna, opowiadałæ o swojej tożsamości płciowej, zwracając się do czytelników z prośbą o niemówienie do niej „proszę pani”.
  ”
- „Chciałubym też, żeby niebinarne osoby w Polsce miały trochę świętego spokoju — mogły swobodnie wyrażać swoją ekspresję płciową i nie były przedmiotem politycznej manipulacji”
- „Ja, osoba autorska tego tekstu, zdaję sobie sprawę, że większość osób postrzega i będzie mnie postrzegać jako mężczyznę. ”
- „Szacunek, który ktoś okazuje nam poprzez swój wysiłek włożony w te próby i za który jesteśmy po prostu wdzięcznx. A błędy są rzeczą ludzką i naprawdę nie znam ani jednej osoby niebinarnej, która by się obrażała, widząc dobre chęci.”
- „Oprócz szacunku na pewno chciałubym (i myślę, że wiele osób niebinarnych by się ze mną zgodziło) świętego spokoju. ”
- „Tak samo myślę o ułatwieniach procesu korekty płci dla osób transpłciowych czy równości małżeńskiej w przypadku osób homoseksualnych.”
Weronika Pérez Borjas – Nie ona i nie on. Osoby, które nie czują się ani mężczyzną, ani kobietą, chcą zalegalizować trzecią płeć (w: „Duży Format”) , 2019 ; zamiennie z formami z „ea”
- „Byłaem wtedy w podróży po Ameryce Centralnej. Tej nocy w Hondurasie bawiłaem się moim starym imieniem, przerzucałeam litery. Od kiedy byłaem dzieckiem, chciałeam zmienić imię, ale nie znajdowałeam niczego, co by pasowało.”
Ginny Nawrocki – Diaboł (z antologii "Magia Bezceremonialna") , 2022 ; Nawrocki używają kilku różnych form rodzaju neutralnego i neutratywów
- „Rekin zamyśla się. Matka pewnie nie będzie chętna, jenu na pewno też nie posłucha, ale z drugiej strony, co onu ma zrobić?”
- „Odkąd zabrału rzeczy i odeszłu, momenty niepamięci tylko się pogarszają – pewnie przez stres, myśli Rekin z przekąsem, wyobrażając sobie, co powiedziałaby matka, jak zawsze bagatelizując jenu zły stan psychiczny.”
- „Ma chyba ze trzydzieści lat, może trochę mniej, jest czarnæ i przy kości, podobnie jak Rekin, ale jæ spojrzenie (pomimo sytuacji z diabołem) jest bardziej wesołe niż zmartwione. Całości wizerunku dopełniają błękitna wiosenna kurtka narzucona na granatowy sweter, ciemne dżinsy i kraciasty, szary kaszkiet. I gumofilce, jakby Karolæ byłæ przygotowanæ na brodzenie w głębokiej wodzie.”
- „To kim jesteś? Co tu w ogóle robisz? Bo nie przyjechałæś tu dla mnie, nie?”
- „Już ma otworzyć drzwi i rzucić w łowcæ jakimś paskudnym czarem, gdy tæ się znów odzywa.”
- „– A, taki dzieciak – odzywa się łowczę towarzyszące Karolæ, patrząc na Rekinu, które stoi pomiędzy autami jak kołek i wyraźnie nie wie, co robić. – Już myślałom, żeś Julkę zabrałæ na łowy.”
- „Wszystkie wyglądają na ledwie żywe. Luiza i jeszcze jedno łowco podtrzymują łowczę z poloneza, które jest białe jak prześcieradło i ledwie powłóczy nogami.”
Ginny Nawrocka – Jaskinia stu pieśni („Nowa Fantastyka” 10/2021) , 2021
- „Gdyby jeszcze po prostu nie lubiłæ tej części swojego ciała i dawno przeszłæ operację, ale nie – musiało to być o wiele bardziej skomplikowane.”
- „Ale Zuzannæ, choć wie, że to prawda, wciąż nie jest przekonanæ. Czegoś jæj jak zawsze brak i jak zawsze nie potrafi określić słowami, co to takiego.”

Formy z ukośnikiem (on/a/jego/jej)

czytelnia.wolnabiblioteka.pl, 2020
- „Zapomniałam/em/om hasła”
Aleksandra Hangel – Niebinarni. Walka o przestrzeń (WP Kobieta) , 2021
- „- Czuję tę "niezgodność" od wielu, wielu lat, a zaimki są dla mnie częścią ekspresji mojej tożsamości. Wiele lat myślałom, że jestem jakimś błędem natury. Teraz wiem, że po prostu jestem nieco inne. I nie ma w tym nic złego ani nienaturalnego – mówi 21-letnie Ragu.”
- „Dlatego, jeśli wykażemy się chęciami, aby osoba, z którą rozmawiamy, czuła się dobrze, zostaniemy zrozumian_.
  Nie zapomniałam powyżej literki. Piszemy "zostaniemy zrozumiane" – każdy wie, że "my" oznacza tu "kobiety". Piszemy "zostaniemy zrozumiani" – wiadomo, pisze to facet. No a jak ma napisać osoba niebinarna? Albo jak napisać, jeśli chcemy objąć naszą wypowiedzią grupę ludzi różnej płci i różnej tożsamości płciowej? Jednym ze sposobów, torujących sobie drogę w języku polskim, jest zastępowanie litery wskazującej na płeć – gwiazdką lub jak powyżej – dolnym myślnikiem.”
- „Lu jest 41-letnią osobą niebinarną. Prosi, by zwracać się do niej zaimkami żeńskimi. Czyli "ty: jadłaś, piłaś, spałaś, kochałaś".
  Przez 37 lat mówiła "piłem, jadłem, spałem, kochałem".
  -Żyłam jako facet. Nawet dla mnie było trudne, żeby dopuścić do siebie to, że nim nie jestem. W wieku 18 lat myślałam, że jestem po prostu trans-dziewczyną, ale potem poczułam, że jednak nie. Najtrudniejsze było właśnie wyjście poza ten binarny podział, bo na nim jest całe nasze życie społeczne postawione – szpitale, więzienia, szkoły. Nie chodzi o to, by te osoby niebinarne gdzieś wcisnąć, w którąś z tych kategorii. Musimy się zastanowić nad całą konstrukcją społeczną.”
- „Dlatego, kiedy spędzają czas tylko we dwie, dopiero po jakimś czasie Fiona zaczyna się czuć na tyle swobodnie, by przestać się pilnować i wybiera te zaimki, które przychodzą jej naturalnie. - Sama zazwyczaj staram się po prostu kopiować formy, których używa ona. Jeśli pisze czy mówi do mnie "zjadłem obiad", pytam "a co miałeś dobrego?". Pomyłki się oczywiście zdarzają, ale nie robimy z nich niczego wielkiego. Poprawiam się i tyle – tłumaczy 25-latka.”
Katarzyna Grzelak – Astronom amator odkrywa nieznany księżyc Jowisza. Naukowcy go przegapili? (Focus.pl) ,
- „W swoich obserwacjach Ly wykorzystał/a obrazy zarejestrowane przez różne teleskopy: japoński Teleskop Subaru, CFHT i teleskop Międzyamerykańskiego Obserwatorium Cerro Tololo. To umożliwiło Kai Ly prześledzenie orbity tajemniczego księżyca na zdjęciach z okresu od 12 marca do 30 kwietnia 2003 roku, a także potwierdzenie jego położenia na zdjęciach z początku 2018 roku.
  
  Nabrawszy pewności Kai Ly zgłosił/a je do Minor Planet Center – organizacji działającej pod auspicjami Międzynarodowej Unii Astronomicznej. Informacja o zidentyfikowanym nowym księżycu Jowisza trafiła do biuletynu MPC.”
Jolanta Pawlik – Casey Legler: Wiedzieli, jak ubierać dziewczyny – nie spodziewali się mnie. Ubrali mnie w męskie ciuchy, bo takie na mnie pasowały (hellozdrowie.pl) , 2021
- „Casey Legler urodziło się w 1977 r. we Francji jako dziecko amerykańskich rodziców. Dzieciństwo i młodość spędziło w Luizjanie i na Lazurowym Wybrzeżu we Francji. Swą matkę wspomina jako artystkę, która zrezygnowała z kariery, by zająć się piątką dzieci. Ojca – jako „bardzo przystojnego, inteligentnego i bardzo kontrowersyjnego patriarchę”: „Byłom wychowywane w bardzo patriarchalnym domu, w którym dziewczyny traktowano jak podrzędną klasę ludzi” – opisuje swoje dzieciństwo.”
- „Jeśli jesteś osobą niebinarną i chciałbyś/chciałabyś/chciałobyś podzielić się swoją historią i podejściem do języka – odezwij się, twórzmy razem bezpieczną przestrzeń Hello Zdrowie.”
Wojciech Karpieszuk – Potrzebujemy polskiego Stonewall (w: „Gazeta Wyborcza”) , 2020
- „Idący/a w alternatywnym marszu aktor/ka Indya Moore (określa siebie jako osobę niebinarną, czyli nie utożsamia się z żadną płcią) apelował/a, by walczyć o prawa transpłciowych, czarnoskórych pracownic seksualnych. Dziś w USA wiele z nich pada ofiarami morderstw.”
Renata Kim – Święta wojna o język (w: „Newsweek”) , 2020
- „[Michał Rusinek] Dowiedziałem się, że w języku angielskim wobec osób niebinarnych można używać zaimków liczby mnogiej – mówi się o jednej osobie „they”. I nie chodzi o to, że zakłada się jej podwójność, tylko że to jest zaimek, który nie wskazuje na płeć. Bo są też takie osoby, które nie chcą definiować swojej płciowości, chociażby jak laureatka/laureat tegorocznego Bookera. W języku polskim jest to trudniejsze, ale możliwe, trzeba się tylko trochę nagimnastykować.”
Q Alternatywie – Manifest kolektywu Q Alternatywie (sQchⒶ queer zin) , 2016
- „“Najpierw queer podstawia nogę językowi, prowokująco wyjęzycza. Żonglowanie końcówkami rodzajowymi w języku polskim niemal natychmiast odbija się czkawką w postaci pytań o poczucie płciowości, o tożsamość. Wszyscy chcą wiedzieć, co jest grane, kłira trzeba nazywać i oswoić. “Czujesz się kobietą?”, “Czujesz się mężczyzną?”, “Przejęzyczyłeś/aś się?”, i wreszcie, wynikające z dezorientacji desperackie “To jak mam się w końcu do ciebie zwracać?”. Łatwej odpowiedzi nie ma, raczej wymiana barterowa - pytanie za pytanie. A co to znaczy być mężczyzną albo kobietą? Co, jeśli nie jestem ani tu, ani tam? Co, jeśli kobieta i mężczyzna w ogóle nie istnieją? Jestem sobą, mów do mnie, jak ci się spodoba, spróbuj się wyjęzyczyć i w ogóle ominąć rodzaj. Niezbyt wywrotowe? Zadaj takie pytania swojemu przyjacielowi, potem swojej matce, a później stojącej za tobą w kolejce nieznajomej osobie, na której twarzy maluje się panika, bo właśnie się “pomyliła”, zwróciła się do ciebie per “pan”, a przecież “jesteś dziewczyną”, twoje nieskalane mutacją brzmienie głosu nie pozostawia wątpliwości. Robi się niekomfortowo, niewygodnie, niezręcznie. Ale jest ferment. Kiełkuje i odbiera poczucie spokoju, poukładania. Nie wiadomo jeszcze, w którą stronę wykwitnie. Jednak było warto, o to właśnie chodziło, może to jest właśnie ta cicha “rewolucja”, wywlekanie na drugą stronę, wywrotka perspektywy.
  [Żonglowanie końcówkami jest dla mnie tak oczywiste (jak poranna kawa czy potrzeby fizjologiczne), że na co dzień w ogóle się nad tym nie zastanawiam.]””
Adam Sandach – Recenzja: „Väki. Lato skowronków” | Elina Rouhiainen (KIRJA - Kolektyw Tłumaczy Literatury Fińskiej) , 2020
- „Bollywood, kolejna z nowych przyjaciół Kiuru, to osoba niebinarna, do której wszyscy zwracają się, stosując naprzemiennie formy męskie i żeńskie. W tym miejscu warto zaznaczyć, że w języku fińskim końcówki męskie i żeńskie w ogóle nie występują, zaimki nie zdradzą nam płci osoby, a nawet rzeczowniki nie mają rodzaju gramatycznego. W polskim natomiast takie formy występują wszędzie i od razu przypisują płeć postaci czy rodzaj gramatyczny przedmiotowi. Tłumacz świetnie sobie z tym poradził, używając zgodnie z wolą autorki i postaci naprzemiennie form żeńskich i męskich w wypowiedziach Bollywood, czy dotyczących jej/jego wypowiedziach innych bohaterów. ”
Marta Wawrzyn – 6 rzeczy, które warto wiedzieć dziś rano (w: „serialowa.pl”) , 2020
- „Bex Taylor-Klaus ("Arrow") dołącza do obsady medycznego pilota ABC "Triage" jako Leonora/Leo, niebinarna stażystka/stażysta w New York Trinity.”
Witek – Emma Corrin z "The Crown" ogłasza, że jest osobą NIEBINARNĄ! (Pudelek) , 2021
- „Księżna Diana z "The Crown", Emma Corrin, poinformował/a, że od teraz używać będzie neutralnych płciowo zaimków i pokazał/a fotografie, na których widzimy, jak pozuje z taśmami spłaszczającymi biust.”
Joanna Wróżyńska – Sam Smith w Abbey Road Studios: „Po prostu zagramy i zaśpiewamy” (w: „Wysokie Obcasy”) , 2020
- „Sam Smith, którzy/które jako osoba niebinarna używają zaimka osobowego „they”, czyli oni/one, wystąpili/ły w słynnych londyńskich Abbey Road Studios, promując swój najnowszy album „Love Goes”.”
Steff Yotka – Moda nie ma płci (Vogue) , 2021
- „Dla kogo taki system jest prostszy? – Zakupy online są frustrujące, bo prawie każdy sprzedawca organizuje ofertę w binarny sposób – mówi William Defebaugh, niebinarny/-a założyciel/-ka „Atmos”, czasopisma poświęconego zmianom klimatu i problemom środowiskowym. – To tak zniechęcające, że nawet nie wchodzę do sklepu.”
Ataki na matkę 8-letniego niebinarnego dziecka (w: „Queer.pl”) , 2020
- „Mówiono mi, że wykorzystuje moje dziecko, zamiast pozwolić mu/jej na posiadanie "normalnego dzieciństwa. Jednak nie rozumiem, jak ktokolwiek mógłby zmusić 8-latka/latkę do założenia ogromnej sukni, peruki i poświęcenia całej swojej uwagi, wbrew własnej woli.”
Demi Lovato o swojej tożsamości płciowej: "Możliwe, że zacznę identyfikować się jako OSOBA TRANSPŁCIOWA" (pudelek.pl) , 2021
- „Demi Lovato, która/y ogłosił/a, że jest osobą niebinarną, w najnowszym wywiadzie stwierdza, że jej/jego tożsamość płciowa w przyszłości może ulec zmianie. "Ta podróż nigdy się nie skończy" - mówi.
  W maju Demi Lovato zaskoczył/a swoich fanów, ujawniając, że jest osobą niebinarną i nie identyfikuje się z żadną z płci.
  W najnowszym wywiadzie podzielił/a się przemyśleniami oraz nowymi odkryciami na temat swojej tożsamości płciowej.”
Demi Lovato ogłasza: "Jestem osobą NIEBINARNĄ"! (pudelek.pl) , 2021
- „W środę rano Demi Lovato zaskoczył/a wszystkich, publikując na Instagramie film, w którym ogłasza, że jest osobą niebinarną, a więc nie identyfikuje się z żadną z płci.
  Każdego dnia budzimy się, mając kolejną okazję i szansę bycia tym, kim chcemy i marzymy, aby być. Spędziłam/em (w języku polskim nie ma neutralnych zaimków, dlatego pisząc o Demi, będziemy używać obu końcówek) większość życia, dorastając na waszych oczach. Widzieliście moje wzloty, upadki i wszystko pomiędzy. Moje życie było nie tylko moją podróżą. Żyłam/em też dla tych, którzy są po drugiej stronie aparatów i kamer.
  Dziś jest dzień, w którym tak bardzo się cieszę, że mogę podzielić się z wami wszystkim czymś więcej z mojego życia - z dumą informuję, że identyfikuję się jako osoba niebinarna. To efekt uzdrawiającej pracy nad sobą i autorefleksji, którą wykonałam/em. Wciąż się uczę i zaglądam w siebie - wyznaje.”
Demi Lovato ogłasza: jestem osobą niebinarną (Onet Muzyka) , 2021
- „"Widzieliście moje wzloty, upadki i wszystko pomiędzy. Moje życie było nie tylko moją podróżą. Żyłam też dla tych, którzy są po drugiej stronie aparatów i kamer. (...) Dziś nastał dzień, w którym tak bardzo się cieszę, że mogę podzielić się z wami wszystkimi czymś więcej na temat mojego życia - z dumą informuję, że identyfikuję się jako osoba niebinarna. To efekt uzdrawiającej pracy nad sobą i autorefleksji, którą wykonałam/em. Wciąż się uczę i zaglądam w siebie"”
- „Wokalista/ka był/a przed rokiem gościem w programie Ellen DeGeneres, gdzie opowiedział/a o swoich problemach, w tym o bulimii i uzależnieniu od narkotyków i alkoholu. Przyznał/a, że był/a pod ciągłą kontrolą ludzi z zespołu. Kontrolowano go/ją prawie na każdej płaszczyźnie życia. Również w tym, co jadł/a. Nie mógł/a nawet zjeść tortu urodzinowego na swoim przyjęciu. I to właśnie zaburzenia odżywiania i wielka presja związana z tym, jak wygląda, doprowadziły do przedawkowania po sześciu latach trzeźwości w 2019 r.”
- „ Przez te sześć lat żyłam życiem, które nie było moje. (...) Zmagałam się z zaburzeniami odżywiania, tak, i to był mój główny problem, a potem zmieniły się w inne rzeczy - wyjaśnił/a, odnosząc się do nadmiernego spożywania alkoholu i narkotyków. - Czułam, że moje życie było kontrolowane przez tak wielu ludzi wokół mnie. Nienawidzę tego.”
Książki nagrodzone w 2020 roku (Lubimyczytać.pl) , 2020
- „Marieke Lucas Rijneveld ma 29 lat i jest osobą niebinarną. Z bohaterką swojej książki „The Discomfort of Evening” dzieli część doświadczeń – również wychowywał/ła się w rodzinie rolników i w dzieciństwie stracił/ła starszego brata. Na wieść o wygranej wspominał/ła, że do sukcesu doprowadziły go/ją dwa słowa: „bądź nieustępliwy/a”, które były napisane na ścianie nad biurkiem i widoczne podczas pracy nad książką.”
Przyznano World Fantasy Award (Portal Lubimyczytać.pl) , 2020
- „W tym roku World Fantasy Award przyznano w ośmiu kategoriach. Za najlepszą powieść uznano „Queen of the Conquered” autorstwa młodego/ej pisarza/rki o nazwisku Kacen Callender (osoba niebinarna). ”
Sam Smith: Lady Gaga zainspirowała mnie do coming outu jako osoba niebinarna (w: „Queer.pl”) , 2020
- „Miałem/am 15 lat, kiedy ukazała się płyta The Fame i miałem/am obsesję na punkcie Gagi. Dała mi całkowite pozwolenie na bycie sobą i bycie dumnym/ą z mojej queerowości. To była forma ekspresji, ale była też w dziwny sposób forma ochrony. To był sposób na niemalże powiedzenie homofobom i prześladowcom: "Trzymaj się z dala ode mnie", ponieważ jestem pewny/a siebie i potężny/a w byciu queer”
Żyjcie w prawdzie! – nawołuje Demi Lovato i oświadcza, że jest osobą niebinarną (Spider's Web) , 2021
- „Demi Lovato poinformował/a dziś swoich fanów, że jest osobą niebinarną: nie identyfikuje się z żadną z płci. Piosenkarz/piosenkarka i dawna gwiazda Disneya ma za sobą dość ciężki okres, teraz jednak sam/a chce dodać sił i odwagi tym, którzy mogą tego potrzebować.
  Demi Lovato swoją karierę rozpoczął/ęła dość wcześnie. Prawdziwą popularność przyniósł mu/jej serial Disney Channel pt. „Słoneczna Sonny” (a potem kilka innych disneyowskich produkcji dla nastolatków), w którym zagrał/a główną rolę. Przede wszystkim jednak poświęcił/a się muzyce, od początku określany/a przez krytyków mianem naturalnego talentu, zgarniając pozytywne recenzje i ciesząc się spektakularnie wzrastającą popularnością. Równie szybko zaczęły się problemy ze zdrowiem: bulimia, samookaleczenia, utraty głosu, choroba dwubiegunowa, używki. Po kolejnych nagradzanych sukcesach Demi ujawnił/a swój powrót do narkotyków, a w lipcu 20218 roku przewieziono go/ją do centrum medycznego w Los Angeles po tym, jak przedawkował/a opioidy.”
Miles Cameron – Plaga mieczy (tłum. Maria Gębicka-Frąc) , 2018
- „Szaman/ka zmrużył/a oczy, słysząc ostatnie słowo. Odpowiedział/a chrząknięciem. Brzmiało twierdząco.”
Małgorzata Kot, Sylwia Vargas – Od A do Z o LGBTQIAP ( str. 13, str. 49) , 2019
- „Kiedy zdecydowałeś/aś/_, że jesteś osobą heteroseksualną?”
- „Osoby LGBTQIAP są w każdej grupie społecznej, także wśród osób z niepełnosprawnością. Jeśli jesteś osobą pełnosprawną, zastanów się, jak możesz być lepszą osobą sojuszniczą wobec nich.”
Rick Riordan – Statek umarłych (tłum.: Agnieszka Fulińska i Marta Duda-Gryc) , 2017
- „Gdy szliśmy wczesnym rankiem ulicami Yorku, rozprawiłem się z moim czosnkowym bajglem i opowiedziałem o tym, co mi się śniło. Miśnia, nasz nowy kumpel alias nasza nowa kumpela, kroczył/-a obok nas, pobrzękując i przyciągając pełne dezaprobaty spojrzenia sennych mieszkańców: „Ech, ci turyści”.”

Formy z iksem (onx/jex)

Ksawery Kondrat – Where is Willy. Z miłości do euforii płciowej!, 2022
- „Setki zadowolonych osób klienckich z całego świata ”
- „Czy powinn(x)m korzystać z prezerwatyw?”
- „Drogie Osoby Sojusznicze, bycie transpłciowym mężczyzną i, co za tym idzie, doświadczenie dysforii, nauczyło mnie, że możliwość dokonywania samodzielnych wyborów jest nieodłączną i konieczną częścią drogi do samopoznania.”
Miłość nie wyklucza – Miłość na ulicach, miłość w internecie: wypatrujcie nas na gazeta.pl,
- „„Dumnx i widocznx jesteśmy przez cały rok, ale w czerwcu nasza duma i widoczność nabiera nowego wymiaru.””
- „„(…)bo mówiąc o widoczności równie ważne jest pamiętanie o tych, którzy z wielu powodów nie są widzianx””
Młodzi Razem Śląskie – Post na Dzień Widzialności Osób Transpłciowych, 2021
- „🏳️‍⚧️Dzisiaj obchodzimy Dzień Widzialności Osób Transpłciowych!🏳️‍⚧️
  
  Jako Młodzi Razem nigdy nie opuścimy was w walce o równe prawa i szacunek które wam się należą.
  Nigdy nie będziecie samx!
  
  Trans Rights are Human Rights!✊”
Erika Moen, Matthew Nolan – Let's Talk About It (tłum. Olga Połowianiuk) , 2022
- „– O co chodzi z osobami, które chcą, żeby o nich mówić „ono” i „jego”? Zawsze mnie to dziwi.
  – Aa, jasne. Bo widzisz, w naszym języku większość zaimków wskazuje na płeć. Skoro nie każdy czuje się mężczyzną lub kobietą, to nie każdemu pasują męskie lub żeńskie zaimki.
  Wiele osób nie chce używać zaimków on/jego ani ona/jej, bo po prostu nie są zgodne z ich płcią. Dlatego używają innych zaimków. Ono/jego, onu/jenu, onx/jex – jest z czego wybierać.”
System Tęczowego Chaosu – Język neutralny płciowo (Przewodnikpomnogosci.pl) ,
- „Na stronie staramy się korzystać z języka neutralnego płciowo według wskazówek opracowanych przez autorza strony zaimki.pl ”
- „Zauważyłośmy, że pisząc w ten sposób, we wszystkich przykładach dla ilustracji automatycznie umieszczałośmy mężczyzn. A że nie chciałośmy wykluczać żadnej osoby ze względu na jej płeć i zaimki (w końcu społeczeństwo nie składa się wyłącznie z mężczyzn!), poprawiłośmy nasz sposób wypowiedzi.”
- „Na stronie używamy mnogiego rodzaju neutralnego (byłośmy, chciałobyście, widziały) w odniesieniu do grup osób o dowolnej płci, form z iksem (byłxś, widziałxś, pięknx) w odniesieniu do ciebie i osobatywów w odniesieniu do osób lub grup osób wykonujących konkretną czynność lub powiązanych z konkretną rzeczą (osoba psychologiczna to może być psycholog, psycholożka / pani psycholog, psycholoże, psycholożku, osoba współlokatorska – współlokator, współlokatorka, współlokatorze, współlokatorku). ”
Iglica - Dolnośląski Telefon Antyrepresyjny (ulotka) , 2021
- „JESTEŚ ZATRZYMANX?
  
  Krzycz głośno swoje imię i nazwisko!
  
  Zawiadomiona przez inne osoby pomoc prawna będzie mogła Cię odszukać. Policja zwykle nie informuje o przysługujących zatrzymanej osobie prawach, więc musisz być ich świadomx. ”
Nikt nie jest nielegalnx (wlepka we Wrocławiu) , 2021
- „Nikt nie jest nielegalnx
  
  Osoby uchodźcze są mile widziane”
Owen J. Hurcum: Pierwsza na świecie wyoutowana osoba niebinarna na stanowisku burmistrza (Miłość Nie Wyklucza) , 2021
- „Kiedy wyoutowałxm się dwa lata temu, obawiałxm się, że dotknie mnie ostracyzm ze strony mojej społeczności. Dzisiaj ta sama społeczność wybrała mnie na urząd burmistrza naszego wspaniałego miasta. Najmłodsze burmistrze w Walii. Pierwsze jawnie niebinarne burmistrze na świecie.
  Pełnx pokory - Diolch (“dziękuję” w języku walijskim - przyp. red.) Bangor.”
Wspólny opór wobec kapitalizmu. Rozmowa z Zapatystxami (wydarzenie na Facebooku) , 2021
- „Wspólny opór wobec kapitalizmu. Rozmowa z Zapatystxami.”
- „Zapraszamy osoby aktywistyczne, antykapitalistyczne, anarchistyczne, wolnościowe, osoby buntujące się, działające i obserwujące do rozmowy z przedstawicielxami ruchu zapatystowskiego, które przyjechały do Europy w Podróży Dla Życia.”
Zofia Sokołowicz, Szymon Żurawski – Teleturniej „Wojownicy emancypacji” (ASZdziennik.pl) , 2024
- „Niech zwycięży najlepszx!”
Klementyna Szczuka – Na TikToku osoby niebinarne mogą czuć się sobą. Są wśród nich gwiazdy mainstreamu (Noizz.pl) , 2022
- „Sam Smith, Demi Lovato, Janelle Monáe, Cat Burns to osoby niebinarne, które swoimi postawami, w tym także aktywnością na TikToku, zachęcają osoby LGBTQ do samoakceptacji”
- „Temat niebinarności i tożsamości płciowej w mediach jest poruszany coraz częściej. Duża w tym zasługa osób publicznych i ich coming outów – w ciągu ostatnich lat na temat swojej tożsamości wypowiedziało się m.in. kilku artystów muzycznych tworzących w głównym nurcie. (…) W 2019 r. zrobiłx to Sam Smith. W podcaście „I Weigh” prowadzonym przez aktorkę Jameelę Jamil przyznałx, że bardziej niż mężczyzną czuje się kobietą, dlatego używa neutralnych zaimków (they/them). Dwa lata później na stosowanie podobnych form językowych zdecydowałx się Demi Lovato. – Uważam, że najlepiej odzwierciedlają one płynność mojej ekspresji płciowej i pozwalają mi czuć się osobą, którą jestem, i którą wciąż odkrywam – powiedziałx. Jak przyznałx w pierwszym odcinku autorskiego podcastu „4D with Demi Lovato”, nad swoją niebinarną tożsamością zastanawiałx się od lat, a jej poznawanie traktuje jak podróż. Natomiast w kwietniu tego roku więcej o tym, jak się czuje, opowiedziałx Janelle Monáe, którx jak powiedziałx, nie postrzega siebie wyłącznie jako kobiety. ”
Magdalena Dubrowska – Niebinarne bohatero po raz pierwszy w roli głównej. „To nie maskotka, nie trzeba współczuć” (Wyborcza.pl) , 2023
- „Na te dwa nowe nazwiska w polskim teatrze warto zwrócić uwagę. Wera Makowsx i Jakub Zalasa przygotowują spektakl, którego bohatero to osoba niebinarna.”
- „– Cispłciowa osoba tworząca spektakl o osobie niebinarnej opowiada jedynie o swoim doświadczeniu spotkania się z tą tożsamością – mówi. – Najgorsze, co można zrobić, to stworzyć sobie z bohatero maskotkę a nie człowieka. Przysłowiowego „innego”, którego trzeba ratować i wprowadzać do życia w świecie.”
- „W spektaklu „Sweet & romantic” postaci reprezentują różne tożsamości. Ari to niebinarna osoba pisarska.”
Niko Graczyk – Czego chcą osoby niebinarne? Świętego spokoju i odrobiny szacunku (Noizz.pl) , 2022
- „Nasz tekst rozpoczynający serię „Niebinarnx” wywołał masę oburzenia wymieszanego z niezrozumieniem. W tekście tym Iris, osoba niebinarna, opowiadałæ o swojej tożsamości płciowej, zwracając się do czytelników z prośbą o niemówienie do niej „proszę pani”.
  ”
- „Chciałubym też, żeby niebinarne osoby w Polsce miały trochę świętego spokoju — mogły swobodnie wyrażać swoją ekspresję płciową i nie były przedmiotem politycznej manipulacji”
- „Ja, osoba autorska tego tekstu, zdaję sobie sprawę, że większość osób postrzega i będzie mnie postrzegać jako mężczyznę. ”
- „Szacunek, który ktoś okazuje nam poprzez swój wysiłek włożony w te próby i za który jesteśmy po prostu wdzięcznx. A błędy są rzeczą ludzką i naprawdę nie znam ani jednej osoby niebinarnej, która by się obrażała, widząc dobre chęci.”
- „Oprócz szacunku na pewno chciałubym (i myślę, że wiele osób niebinarnych by się ze mną zgodziło) świętego spokoju. ”
- „Tak samo myślę o ułatwieniach procesu korekty płci dla osób transpłciowych czy równości małżeńskiej w przypadku osób homoseksualnych.”
Paulina Nodzyńska – Poprosiłom rodziców, by mówili do mnie „ono” [WIDEO] (Wyborcza.pl) , 2023 ; Wywiad z San Kocoń opublikowany z okazji Tęczowego Piątku
- „Poprosiłom rodziców, by mówili do mnie „ono” ”
- „„Ono” to było to. Na początku samo się myliłom – mówi San Kocoń, osoba niebinarna, która startowała do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej. ”
- „San Kocoń. Osoba niebinarna, queerowa, studencka i aktywistyczna, kandydat/ka/x w wyborach do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej w Krakowie. ”
- „Zaimków „ono” zaczęłom używać prawie dwa lata temu. Nie znałom ich wcześniej, a przecież nie odkryłom Ameryki, bo takie zaimki w języku polskim istnieją od wieków. Kiedy powiedziałom tak o sobie po raz pierwszy na głos, od razu poczułom tzw. euforię płciową. Bo osoby transpłciowe, binarne i te, które nie identyfikują się z żadną płcią, często odczuwają dysforię płciową. „Ono” to było to. Poczułom z siebie dumę. ”
- „Najpierw wysyłałom sygnały. Siadałom w salonie i czytałom poradnik dla osób queerowych, tak żeby mama widziała. Eksponowałom tęczową okładkę. Zero reakcji, nic. W końcu postanowiłom powiedzieć wprost.”
Wojciech Szot – „Gdy jakieś kłiry to przeczytają, pomyślą, że to też o nich”. Polska literatura niebinarna (Wyborcza.pl) , 2023
- „„Nigdy nie będziesz szło samo” reklamowane jest hasłem „pierwsza polska powieść napisana przez osobę niebinarną”. Czym są neutratywy i osobatywy oraz o czym piszą młode osoby autorskie?”
- „Anouk Herman to urodzone w 1998 roku absolwento Uniwersytetu Śląskiego, jak samo o sobie pisze: „kłir i anarchol”. ”
- „Zadebiutowało w 2022 roku tomem poetyckim „right into pod tramwaj”. Zanim jednak doszło do publikacji, Herman wygrało czwartą edycję konkursu literackiego „Nowy Dokument Tekstowy”, organizowanego przez Instytut Literatury. ”
- „Na stronie Słownika poznać można także iksatywy – „chciałxbyś”, „przyszłxś” czy formy nazwane „osobatywami”, gdy zamiast pisać „dziennikarze i dziennikarki”, decydujemy się napisać „osoby dziennikarskie”. Czy „ktosio” za dwadzieścia lat będzie używało tych form? ”
- „Osoba autorska, która używa szerokiego wachlarza zaimków on/ona/ono/onx/jego/jej/jex, zauważa w jednym z wywiadów, że niezwykle ważny dla niego było opowiedzenie o społecznej presji na spójność tożsamości: – Musisz mieć swoją nazwę, imię, nazwisko, zawód, kierunek rozwoju, cele, wszystko, co potem jest wymagane w CV – mówiło poeto.”
- „Alin Szewczyk, którzy zin zilustrowali, to osoba niebinarna określająca się jako „bazgracze, pedalę”.”
Zosia – Demi Lovato wyznałx, że jest osobą niebinarną (LUVPOP.pl) , 2021
- „Odważne i szczere wyznanie Demi Lovato. Artystxa oficjalnie poinformowałx, że jest osobą niebinarną – „To najlepiej oddaje płynność, którą odczuwam w mojej ekspresji płciowej. ”
- „Spędziłxm większość życia, dorastając na waszych oczach. Widzieliście moje wzloty, upadki i wszystko pomiędzy. Moje życie było nie tylko moją podróżą. Żyłxm też dla tych, którzy są po drugiej stronie aparatów i kamer”.”
"Ludzie żyją w swojej heteroseksualnej bańce". Igrzyska w Tokio historycznym przełomem (Sport.pl) , 2021
- „Na igrzyskach zobaczyliśmy także pierwszych sportowców transpłciowych – w tym Quinn z Kanady, którx* z piłkarską reprezentacją kobiet zdobyłx złoty medal. Quinn jeszcze przed coming outem zdobyłx brąz z drużyną Kanady na igrzyskach w Rio w 2016, teraz jednak zostałx pierwszą osobą transpłciową i niebinarną, która zdobyłx medal igrzysk olimpijskich.
  
  W niedawnym poście na Instagramie Quinn napisałx, że "to smutne, że przede mną byli olimpijczycy, którzy musieli się ukrywać ze względu na otoczenie".”
23-letnia niebinarna osoba wybrana burmistrzem miasta. To precedens na całym świecie (poptown.eu) , 2021
- „Hurcum ma 23 lata, pochodzi z Londynu, ale od 6 lat mieszka w Bangor i właśnie na tamtejszym uniwersytecie ukonczyłx archeologię. Hurcum startowałx już w tym roku do walijskiego parlamentu z ramienia Plaid Cymru – centrolewicowej partii, której jednym z głównych postulatów jest niepodległość Walii i odłączenie się od Wielkiej Brytanii. Hurcum zrezygnowałx jednak z miejsca na liście kandydatów z powodu rzekomej transfobii w szeregach ugrupowania. Pozostałx jednak w radzie Bangor jako radnx niezrzeszonx. 10 maja jednogłośnej decyzji rady zostałx wybranx burmistrzem miasteczka i najmłodszą osobą w Walii, która objęła podobny urząd.”
Demi Lovato robi coming out na Instagramie: Identyfikuję się jako osoba niebinarna (Plotek) , 2021
- „Demi przyznałx, że wreszcie zdecydowałx się powiedzieć, że jest osobą niebinarną.”
- „Demi Lovato w środę podzieliłx się z fanami ważną wiadomością. Przyznałx, że wreszcie ma odwagę powiedzieć o tym, że jest osobą niebinarną i wskazałx, jak się do niej zwracać.”
- „Spędziłxm większość życia, dorastając na waszych oczach. Widzieliście moje wzloty, upadki i wszystko pomiędzy. Moje życie było nie tylko moją podróżą. Żyłxm też dla tych, którzy są po drugiej stronie aparatów i kamer.”
Dziecko Eminema wyznało, że jest osobą niebinarną. Raper wspiera Stevie (Noizz.pl) , 2021
- „Eminem adoptował Stevie w 2005 r. po tym, jak na krótko pogodził się z jej_jego matką, Kim Scott. Biologiczny ojciec Stevie zmarł najprawdopodobniej z powodu przedawkowania narkotyków w 2019 r.”
- „Stevie ogłosiłx na TikToku, że jest osobą z płynną tożsamością płciową. Wcześniej już wyznałx, że jest również osobą biseksualną
  ”
Pierwsza osoba transpłciowa z medalem igrzysk olimpijskich. I to od razu złotym! (Sport.pl) , 2021
- „Reprezentantx Kanady w piłce nożnej kobiet Quinn zostałx pierwszą osobą transpłciową i niebinarną, która zdobyła medal igrzysk olimpijskich. Kanadyjki w finale pokonały Szwecję po rzutach karnych.”
- „W kadrze Kanady znalazłx się Quinn (używa tylko imienia), traspłciowx piłkarx, którx zostałx tym samym pierwszą osobą transpłciową i niebinarną, która zdobyła medal igrzysk olimpijskich (w języku angielskim stosuje zaimki they/them, które na polski w kontekście osób niebinarnych możemy tłumaczyć różnorako). Quinn brałx udział w igrzyskach w Rio i ma w swojej kolekcji brąz, ale wtedy przystąpiłx do rywalizacji jeszcze jako Rebecca Quinn. Coming outu dokonałx w 2020 roku.”
Rey KM Domurat (w: „Glissando”, tłum. Joanna Zabłocka) , 2019
- „Czy pamiętasz moment, w którym zainteresowałxś się technologią/sprzętem, który jest ci obecnie najbliższy? Jak to się stało, że poszłxdłeś tą ścieżką? Napisz kilka słów o tym, czym się zajmujesz.
  [Rey] W tamtym czasie nie było jeszcze dla mnie jasne, w jaki sposób powstaje muzyka i jak wielu etapów produkcji czy zaangażowania licznych osób ona wymaga. Tkwiłxm w przekonaniu, że wszystko robi jedna osoba: artysta wykonuje swój utwór, nagrywa go, a później otrzymuje kontrakt w wytwórni i wypuszcza muzykę w świat… Postanowiłxm, że chcę wiedzieć więcej…”
Ines Siwińska – Piętno (Zbiór opowiadań: Sny Umarłych, polski rocznik weird fiction 2021) , 2021
- „Wstydziłxm się całe życie i nie wiedziałxm, co jest tego przyczyną. Aż do dnia, w którym postanowiłxm się tego dowiedzieć.”
- „Spakowałxm tyle porcji przydziału, ile zdołałxm unieść, i wyruszyłxm samochodem kapłana.”
- „Gubię się w sobie, obezwładnionx zmysłami, których zapomniałxm - w moim świecie smak i zapach nie przydawały się na nic.”
Mikołaj Marcela – Nie jesteś skazanx na szkołę, 2024 ; Tytuł książki, w którym została użyta forma z iksem
Nicola Morgan – Body Positive: Superprzewodnik po ciałopozytywności (tłum. Alicja Laskowska) , 2022
- „Zanim jako osoba nastoletnia zrozumiałxm, jakie mam odczucia w związku ze swoim ciałem, chciałxm mieć piersi oraz długie i piękne włosy, chciałxm czuć się dobrze w kolorze różowym, tak jak moje rówieśniczki. Jednak później, gdy moje ciało dojrzało i nabrało krągłości, sygnalizowało całemu światu, że jestem kobietą, mimo że nią nie jestem.
  – Zan, nastoletnia osoba niebinarna z przypisaną przy urodzeniu płcią żeńską”
Ada Rączka – Próba wyjścia z brzucha/próba wejścia do brzucha (Girls* to the Front) , 2021
- „jeden
  powiedziałxś za dużo
  nadchodzi katastrofa
  która filozofka uczyła się mówić publicznie wkładając kamień do buzi
  które filozofko uczyło się mówić publicznie wkładając kamień do buzi
  które filozofię uczyło się mówić publicznie wkładając kamień do buzi”
Robin Nowakowski – 46X² (Zin "Poczytałosie") , 2022
- „co miałxm zrobić
  (...)
  przejrzałxm widzę się
  urodziłxm spojrzeniem
  niewiadomx nieokreślonx”

Formy z podkreślnikiem (on_/je_)

Ada Rączka – Biogram autorski do zina „Próba wyjścia z brzucha/próba wejścia do brzucha” (Girls* to the Front) , 2021
- „absolwent_ka Fine Arts w klasie Judith Hopf w Städelschule (Frankfurt nad Menem). Autor_ka książki poetyckiej „Nie róbmy nic, błagam. Ale powiedzmy innym, że robiłyśmy” (2019). Pracuje z obrazami, tekstem i wideo. Szuka wizualnej i tekstowej reprezentacji prac reprodukcyjnych (ang. reproductive work), m.in czynności sprzątania, gotowania, dbania i opieki. Interesuje się polskim językiem niebinarnym.”
Inicjatywa 8 Marca – Dołącz Do Manify! Spotkanie Otwarte, 2021
- „W czasie Manify potrzebujemy przede wszystkim pomocy technicznej. Chętnie usłyszymy też Wasz głos w kwestii opresji i wykluczenia, które Was spotykają. Jesteś zainteresowan_? Napisz do nas wiadomość prywatną, a podamy Ci miejsce spotkania”
Martyna Kaczmarek – ,,Nie musisz (...)", 2021
- „Niezależnie od tego czy obchodzisz dzisiaj święta czy nie - chcę abyś pamiętał_a, że NIC NIE MUSISZ. Wszystko (dopóki nie krzywdzisz tym innych) możesz. Jesteś wystarczająca_y. Wspieram Cię w Twoim każdym wolnym wyborze.”
Bart Staszewski – „Lu ma 21 lat. Jest osobą niebinarną. (…)”, 2020
- „Jest jednym z trójki bohaterów_ek mojej i Przemysława Stefaniaka mini trylogii o osobach niebinarnych, której pierwsza część już jutro!”
TęczUJ - Organizacja Studentów LGBTQ+ i Sojuszników na Uniwersytecie Jagiellońskim – „Kochane osoby transpłciowe i niebinarne studiujące na Uniwersytecie Jagiellońskim (…)”, 2020
- „Kochane osoby transpłciowe i niebinarne studiujące na Uniwersytecie Jagiellońskim - mamy dla Was świetną wiadomość! Jak pisaliśmy_łyśmy już wcześniej, wraz z Bezpieczny student UJ testowaliśmy_łyśmy rozwiązania na USOSweb dla transpłciowych studentów i studentek. Dzisiaj dotarła do nas wspaniała wiadomość, którą przekazujemy Wam wszystkim - jeśli chcecie, żeby Wasze dane były widoczne w USOSweb zamiast deadnames, skontaktujcie się koniecznie z Działem Bezpieczeństwa!”
Co mówi o tobie twoja postawa przy biurku? (ASZdziennik.pl) , 2023
- „kłamał_ś w CV”
- „umarł_ś wczoraj i nikt nie zauważył”
Nie jesteś sam_ (wlepka @czyscimywroclaw) , 2021
- „Nie jesteś sam_”
nie urodził_m się w złym ciele, a w złym państwie (wlepka @lewavlepa) ,
O nas (SZPOL - ruch społeczeństwa artystycznego) , 2021
- „Pisze głównie publicystykę i poezję, a jej_go siłą napędową jest gniew i niezgoda na brak empatii. Do jej_go autorytetów należą pisarki Patti Smith i Susan Sontag, filozof Emil Cioran, drag queen Sasha Velour oraz wszystkie zapomniane przez świat anonimowe naukowczynie.”
- „Redaktor_ka sekcji poezji
  Szef_owa sekcji Instagrama”
Shine bright, 2022
- „Każd_ z nas jest inn_, równ_, wyjątkow_”
Tzw. pigułka gwałtu – co musisz o niej wiedzieć (SexEd.pl) , 2023
- „Jeżeli jesteś sam_, poproś o pomoc w chwili, kiedy zaczniesz się czuć źle/inaczej niż zazwyczaj.”
- „Przede wszystkim warto skupić się na bezpiecznym transporcie zatrutej osoby do domu.”
- „Pilnowanie drinka cały wieczór niekoniecznie oznacza, że jesteśmy bezpieczn_.”
Aleksandra Hangel – Niebinarni. Walka o przestrzeń (WP Kobieta) , 2021
- „- Czuję tę "niezgodność" od wielu, wielu lat, a zaimki są dla mnie częścią ekspresji mojej tożsamości. Wiele lat myślałom, że jestem jakimś błędem natury. Teraz wiem, że po prostu jestem nieco inne. I nie ma w tym nic złego ani nienaturalnego – mówi 21-letnie Ragu.”
- „Dlatego, jeśli wykażemy się chęciami, aby osoba, z którą rozmawiamy, czuła się dobrze, zostaniemy zrozumian_.
  Nie zapomniałam powyżej literki. Piszemy "zostaniemy zrozumiane" – każdy wie, że "my" oznacza tu "kobiety". Piszemy "zostaniemy zrozumiani" – wiadomo, pisze to facet. No a jak ma napisać osoba niebinarna? Albo jak napisać, jeśli chcemy objąć naszą wypowiedzią grupę ludzi różnej płci i różnej tożsamości płciowej? Jednym ze sposobów, torujących sobie drogę w języku polskim, jest zastępowanie litery wskazującej na płeć – gwiazdką lub jak powyżej – dolnym myślnikiem.”
- „Lu jest 41-letnią osobą niebinarną. Prosi, by zwracać się do niej zaimkami żeńskimi. Czyli "ty: jadłaś, piłaś, spałaś, kochałaś".
  Przez 37 lat mówiła "piłem, jadłem, spałem, kochałem".
  -Żyłam jako facet. Nawet dla mnie było trudne, żeby dopuścić do siebie to, że nim nie jestem. W wieku 18 lat myślałam, że jestem po prostu trans-dziewczyną, ale potem poczułam, że jednak nie. Najtrudniejsze było właśnie wyjście poza ten binarny podział, bo na nim jest całe nasze życie społeczne postawione – szpitale, więzienia, szkoły. Nie chodzi o to, by te osoby niebinarne gdzieś wcisnąć, w którąś z tych kategorii. Musimy się zastanowić nad całą konstrukcją społeczną.”
- „Dlatego, kiedy spędzają czas tylko we dwie, dopiero po jakimś czasie Fiona zaczyna się czuć na tyle swobodnie, by przestać się pilnować i wybiera te zaimki, które przychodzą jej naturalnie. - Sama zazwyczaj staram się po prostu kopiować formy, których używa ona. Jeśli pisze czy mówi do mnie "zjadłem obiad", pytam "a co miałeś dobrego?". Pomyłki się oczywiście zdarzają, ale nie robimy z nich niczego wielkiego. Poprawiam się i tyle – tłumaczy 25-latka.”
Maria Czekańska – „Nie ma nic złego w byciu dziwaczną_ym_em, dziwaczką, dziwaczem, dziwem, dziwakiem czy dziwką.” – Rozmowa z Łukaszem Kaźmierczakiem/Łucją Kuttig (w: „Gender.pl”) , 2020
- „Każdy_a bohater_ka z obydwu tomików ma swoje pewne zaczepienie w rzeczywistych postaciach: ludzi spotykanych na co dzień lub od czasu do czasu, zwierząt, raperek. Postacie odnajduję nie tylko w rozmowach realnie odbytych lub napomkniętych, zaczętych, lecz również w fantazmatach wytworzonych przez kulturę, jak choćby nowenna pompejańska, która przekazuje objawienie podmiociu lirycznemu albo „instytucji przemawiającej”, jak to zgrabnie ujęła Aleksandra Szwagrzyk-Dalasińska na spotkaniu w Toruniu.”
Joanna Cieśla – Młodzi nie mieszczą się w granicach płci i płciowej tożsamości (Polityka) , 2021
- „"W Polsce jest z tym większy kłopot, bo mamy żeńskie i męskie końcówki. Niektórzy preferują konstrukcje zdań, które pozwalają je omijać. Mówią „było się”, zamiast „byłam” czy „byłem”. Inni używają formy „byłom”, „zrobiłom”. W języku pisanym zdarza się też, że zamiast przedostatniej litery „a” lub „e” ludzie wstawiają podkreślnik: „był_m”, „zrobił_m”. W języku mówionym niektórzy na zmianę używają form męskich i żeńskich – w jednym zdaniu mówią „byłem”, w następnym „zrobiłam”. Jeśli jest wątpliwość, jak się do kogoś zwracać, najlepiej o to pytać. Statystyki pokazują, że szacunek otoczenia dla wybranego imienia albo form osobowych o połowę zmniejsza ryzyko myśli i prób samobójczych młodych osób LGBT+. Czyli jest to ogromnie ważne, bo osoby z tej grupy według badań z wielu krajów najczęściej spośród wszystkich młodych takie próby podejmują. Krystyna Pawłowicz, a za nią prawicowe media publicznie piętnowały niedawno szkołę, która respektowała wybór imienia transpłciowego dziecka. "”
Joanna Derda – „Chcę świata, w którym płeć jest przezroczysta”. Rozmowa z Ane Piżl, znaną jako Ane Ratownica (zwierciadło) , 2023
- „Przez ostatnich 20 lat doświadczył_m nierównych praw i dyskryminacji – m.in. musiał_m wyjechać za granicę, żeby wziąć ślub – dlatego mówiąc o wykluczeniu, identyfikuję się jako lesbijka, choć matematycznie, skoro nie jestem kobietą, nie jestem też lesbijką.”
Sergiusz Kurczuk – W nowym "Madagaskarze" zadebiutuje niebinarna postać. Twórcy animacji wspierają osoby LGBT (Radio ZET) , 2021
- „Ezra Menas skomentował_ swoją rolę w rozmowie z ET.
  
  Gdybym obejrzał_, te odcinek będąc dzieckiem, nie wiem nawet, co bym zrobił_. Myślę, że najważniejszym walorem tego odcinka jest ten rodzaj akceptacji, miłości i świętowania. To po prostu piękna rzecz. Sprawia, że płaczę. (...) Czasami czuł_m się tak odizolowan_ w swoim doświadczeniu. Nie wiedział_m, że jako dziecko był_m niebinarn_. Nie zanł_m nawet tego słowa jako dziecko.”
Rafał Majka – Zabicie świętej męskości? Tak, poproszę! (Codziennik Feministyczny) , 2017
- „W rezultacie może coś gruntownie przemyśli, może zmieni perspektywę, może emocjonalny ślad zostawiony przez dzieło artystyczne będzie rzutował na jej_jego decyzje życiowe.”
Agnieszka Małgowska, Monika Rak – Zabieranie miejsca kobietom jest antyfeministyczne (w: „Sistrum”) , 2020
- „Swoją drogą czemu musimy być oryginalni_e. Woolf to feministyczna ikona. ”
- „Żyjemy w określonym społeczeństwie, w pewnej strukturze, dlatego nie żądam, żeby wszyscy_tkie dostosowali_ły się do mnie. ”
Agnieszka Weseli – UFA to tao (Interalia. Pismo poświęcone studiom queer.) , 2007
- „UFA nie mówi jak wszyscy. Nie stosuje powszechnie używanych męskich form wyrazów, ale nie stosuje też wyłącznie żeńskich ani nie ucieka się do zapisu z ukośnikiem ("uczestnicy/uczestniczki"). Zdecydowała się na wykorzystanie podkreślnika: "uczestniczki_cy bawiły_ili się". Najpierw pojawia się końcówka formy żeńskiej, która podkreśla odrzucenie uniwersalności męskiego podmiotu, potem końcówka formy męskiej. Pozioma linia między nimi pozostawia miejsce na całe spektrum możliwości między i poza tymi biegunami. Powstaje słowo z wyborem na końcu, z niedopowiedzeniem, przygotowane na każdą płeć i tożsamość. (...) Wzrok czytającej_ego potyka się na dziwacznym wyrazie. Następuje chwila zaskoczenia i być może zastanowienia: refleksja nad nawykami językowymi, które zbyt często są dla używających przezroczyste i niedostrzegalne. Oto kolejny skuteczny sposób, by nieco zamieszać w rzeczywistości.”
Dziecko Eminema wyznało, że jest osobą niebinarną. Raper wspiera Stevie (Noizz.pl) , 2021
- „Eminem adoptował Stevie w 2005 r. po tym, jak na krótko pogodził się z jej_jego matką, Kim Scott. Biologiczny ojciec Stevie zmarł najprawdopodobniej z powodu przedawkowania narkotyków w 2019 r.”
- „Stevie ogłosiłx na TikToku, że jest osobą z płynną tożsamością płciową. Wcześniej już wyznałx, że jest również osobą biseksualną
  ”
Janelle Monáe ujawnia, że identyfikuje się jako osoba niebinarna (w: „Poptown”) , 2020
- „Ostatnie dni w social mediach przyniosły wzmożoną falę osób wyznających swoją niebinarną, wykraczającą poza podstawową klasyfikację płci, naturę. Monáe wykorzystał_ ten moment by także wyoutować się osoba niebinarna. Zrobił_ to z pomocą Twittera, a konkretnie dzieląc się ze swoimi obserwatorami memem odnoszącym się do tej klasyfikacji. Opatrzył_ obrazek hashtagiem „IAmNonbinary””
R.S. Benedict – Moje angielskie imię (w: „Nowa Fantastyka” 3/2019, tłum. Olga Niziołek) , 2019
- „Prawdopodobnie już się zorientowałeś, że wbrew temu, co ci mówił_m, nie urodził_m się w Londynie, nie skończył_m Oxfordu, i – z tego co wiem – nie ochrzcili mnie w Kościele Anglii.”
A Frey – Niewidzialne monstra. O niebinarności i potrzebie reprezentacji (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020
- „A jednak gdy tylko wychodzę z powrotem na ścieżkę, boję się. Jeszcze parę chwil temu – podobnie jak przez całe dotychczasowe życie – był_m przezroczyst_. Mogł_m wędrować ulicami, rozkoszując się pogodą, widokami, byciem w miejscu, które kocham. Teraz ogarnia mnie dojmująca, niemal paraliżująca świadomość tego, jak bardzo rzucam się w oczy.”
Małgorzata Kot, Sylwia Vargas – Od A do Z o LGBTQIAP ( str. 13, str. 49) , 2019
- „Kiedy zdecydowałeś/aś/_, że jesteś osobą heteroseksualną?”
- „Osoby LGBTQIAP są w każdej grupie społecznej, także wśród osób z niepełnosprawnością. Jeśli jesteś osobą pełnosprawną, zastanów się, jak możesz być lepszą osobą sojuszniczą wobec nich.”
Sarah Peyton – Towarzyszę sobie z życzliwością. Jak ukoić swój mózg i zmienić wewnętrznego krytyka w przyjaciela. Podręcznik (Przeł. Magdalena Stonawska) , 2022 ; "Pisząc tę książkę, miałam na uwadze moich niebinarnych przyjaciół, zastosowałam więc w niej język neutralny. Inkluzywne formy nie przetrwały procesu redakcyjnego [...]". "W polskiej wersji honorujemy pierwotne życzenie autorki, stosując język neutralny".
- „Warto zastanowić się, czy jest się już gotow_, by pójść dalej.”
- „Emocjonalne ciepło to doświadczenie bycia przyjmowan_ lub przyjmowanie innych z czułością i serdecznością.”
- „Czujemy ciepło, gdy mamy poczucie, że jesteśmy ważn_.”
- „Poczekaj i pozwól uspokoić się myślom wzburzonym tym, co przed chwilą przeczytał_ś.”
- „Są jednak osoby, które mają inne doświadczenia ze swoimi rodzicami lub partner_.”
- „Nieistotne, jak często zdarzało ci się obwiniać siebie i żałować tego, co zrobił_ś w przeszłości - gdy zrozumiesz, jak działa mechanizm znieruchomienia i samoobrony, będziesz wiedzieć, że zawsze wybierał_ś najlepsze z dostępnych ruchów.”
- „Konstrukcja ludzkiego układu nerwowego sprawia, że aby poczuć się bezpieczn_, skupiamy się na twarzach i głosach innych ludzi (chyba że, nauczeni doświadczeniem, unikamy towarzystwa innych ludzi, nie czując się z nimi bezpiecznie, jak pokazano poniżej).”
- „Jako człowiek istniejesz, by być kochan_.”
- „"Ogarnij się wreszcie". "Ale ze mnie idiot_a". "Czy kiedykolwiek się nauczę?"”
- „Uważasz, że jest ciebie za dużo? Jesteś zbyt głośn_, zbyt intensywn_? Uważasz, że jesteś niewystarczając_? Zbyt wrażliw_, zbyt miękk_, niewystarczająco mądr_, niewystarczająco siln_?”
- „Gdy jesteśmy przytomni, ciało migdałowate uczestniczy w aktywności bioelektrycznej mózgu od dwunastu do stu razy na sekundę, wysyłając sygnał oznaczający po prostu: "Jest bezpiecznie? Jestem ważn_? Jest bezpiecznie? Jestem ważn_?".”
- „Czasami ludzie wierzą w swój wewnętrzny alarm bez względu na to, co mówią im sygnały ze świata (utrzymywać się będzie przekonanie, że partner_ jest niewiern_, nawet jeśli jest w stu procentach oddan_ przysiędze małżeńskiej).”
Tomasz Sikora – Uwikłan[ ] w postpłciowość (Artykuł ze zbioru „Postpłciowość? Praktyki i narracje tożsamościowe w ponowoczesnym świecie” pod redakcją Aleksandry E. Banot, Anny Barabasz i Rafała Majki) , 2012
- „„Post-” w wyrazie postpłciowość wyznacza pewną cezurę, historyczną lub konceptualną; sugeruje koniec czegoś, co nazywałyśmy_liśmy dotąd płcią albo płciowością, a przynajmniej koniec pewnego rozumienia i/lub doświadczania płci.”
- „Intelektualistka_ta czy akademiczka_mik powinny_i więc „ważyć argumenty za i przeciw” (albo rozważać), ale muszą być również otwarte_ci na ryzyko, muszą (zgodnie z dawniejszym wyrazu ważyć) „wystawiać na szwank, narażać”.”
Maciej Sokołowski-Zgid – Intymny bunt – przeciwko społecznym normatywizmom płciowym (Artykuł ze zbioru „Postpłciowość? Praktyki i narracje tożsamościowe w ponowoczesnym świecie” pod redakcją Aleksandry E. Banot, Anny Barabasz i Rafała Majki) , 2012
- „Tego typu rozumienie buntu jest przez socjolożki_gów często wykorzystywane w analizie zjawisk związanych ze zmianą społeczną.”

Formy z gwiazdką (on/je)

Fundacja Równość.org.pl – Kraków strefą wolności dla LGBTQIA? W czerwcu wszystko jest możliwe, 2021
- „(…) przypominamy, że nie jesteśmy sam*”
Maja Kozłowska – Aktywiszcze o Tęczowym Piątku. „Chcę, żeby nauczyciele nie musieli się bać” [WYWIAD] (Vibez.pl) , 2023
- „O queerowym aktywizmie, binarnej nomenklaturze i wsparciu nauczycieli rozmawiałem z Julia(nem), 16-letnim aktywiszczem z Konina.”
- „Wspomniałoś, że nauczyciele starają się wspierać osoby LGBT, ale po cichu.”
- „W jej klasie są też plakaty np. „jesteś wartościow*” właśnie z taką gwiazdką zamiast osobowej odmiany.”
- „Czego ty jako osoba aktywistyczna oczekujesz od nauczycieli, dyrekcji?”
- „Chciałobym, żeby to było bardziej otwarte, żeby nauczyciele mogli się naprawdę zainteresować. ”
- „Nie chciałom w szkole używać swojego imienia ani zaimków. Nie byłom wyoutowane, nie chciałom robić coming outu przed wszystkimi. ”
Miłość Nie Wyklucza – Jak zwracać się do osób trans i niebinarnych? Wyjaśniamy!, 2020
- „Bo każdy człowiek wie, kim jest. I każd* najlepiej zna swoją tożsamość. Wystarczy, że będziemy to po prostu szanować i życie wszystkich nas stanie się odrobinkę prostsze.”

Formy z apostrofem (’n’/je’)

Bogi Takács – Społeczny wizerunek policji („Nowa Fantastyka” 1/2021) , 2020
- „Do biura z hukiem wpada kierownik. patrzy na je' slajdy i wrzeszczy:
  – Ciągle trują ci dupę tymi bzdurami o obcych?!”
- „A im mniejszy odsetek przybyszów pozaziemskich, tym gorszy wynik.
  I tym niższa czułość i swoistość, myśli, lecz nie dodaje tego na głos. Nie przysze' tu, aby obalić projekt bramek kontrolnych.”
- „Kari spędza przeszło godzinę na dyskusji, choć w przeciągu pierwszych trzydziestu minut uchodzi z nie' cały zapał.”

Formy wymienne (ona lub onu)

Jacek Dukaj – Linia oporu (w: „Król Bólu”) , 2010 ; formy wymienne: ona lub onu
- „I pamiętałum, jak rodziłam dzieci, dwoje, troje, pięcioro, ośmioro dzieci, w chacie lampą olejną oświetlanej i w ziemiance ciemnej, pracując w polu i pracując przy zwierzętach, rodziłam dzieci, a potem te dzieci męczyły mnie i dręczyły, aż zadręczyły; tak umierałam.”

Formy wymienne (on lub ona)

Bart Staszewski – „Lu ma 21 lat. Jest osobą niebinarną. (…)”, 2020
- „Jako młoda osoba Lu ciężko walczyła o możliwość swobodnego szukania swojej tożsamości, w liceum zrozumiał, że jest niebinarny.”
Performans w przestrzeni miejskiej: Windows 2021. Nowe Zjawiska (gdansk.pl) , 2021
- „Urodzony w 1998 r. w Gdańsku, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Wydziału Rzeźby i Intermediów. Queerowy performer, multidyscyplinarny artysta, konceptualny projektant mody, dj-ka, początkujący producent eksperymentalny, osoba niebinarna, Diva, ikona Trójmiejskiej nieheteronormatywnej młodości, they/he/she.”
Eric Kripke – Pokolenie V (przekład: Maciej Dworzyński, nadzór merytoryczny: Zofia Jaworowska [wersja z napisami]) , 2023 ; Jordan Li są pierwszoplanową postacią serialu „Pokolenie V” (Gen V); są osobą bigenderową. W tej roli pojawia się dwoje aktorów: London Thor i Derek Luh. UWAGA! W cytatach zawarte są transfobiczne treści związane z traktowaniem Jordan przez inne postaci.
Eric Kripke – Pokolenie V (przekład: Tomasz Kutner, nadzór merytoryczny: Zofia Jaworowska [wersja z lektorem]) , 2023 ; Jordan Li są pierwszoplanową postacią serialu „Pokolenie V” (Gen V); są osobą bigenderową. W tej roli pojawia się dwoje aktorów: London Thor i Derek Luh. UWAGA! W cytatach zawarte są transfobiczne treści związane z traktowaniem Jordan przez inne postaci.
Andrea – Genderneutralizacja polszczyzny?, 2020
- „Uznałem zatem, że fajnie by było te wszystkie pomysły na genderneutralizację polszczyzny zebrać w jedno miejsce i usystematyzować w tabelkach.
  Kto wie, może w takiej formie łatwiej będzie zauważyć prawidłowości, potencjalne problemy, możliwości rozwoju, a może nawet zbudowania spójnego i wszechstronnego systemu?
  Na pewno nie zbiorę ich wszystkich, ale próbować warto. A przynajmniej nie zbiorę ich wszystkich sama. (...)”
Krzysztof Bożejewicz – Maniak marudzi #27: Niebinarne tłumaczenia (w: „Przemyślenia Maniaka”) , 2019
- „Osoby niebinarne (w tym yours truly) czasem wybierają opcję pt.: „Mów mi, jak chcesz”. W praktyce oznacza to, że można się do nich zwracać formami żeńskimi lub męskimi (a jeśli tego zechcą, to również wszystkimi pozostałymi wymienionymi i niewymienionymi w moim tekście). Argumentem przeciwko zastosowaniu takiego rozwiązania w przekładzie byłaby obawa przed niespójnością i narobieniem bałaganu. Ale wiecie: to słaby argument. Warto jednak stosować tę opcję rozważnie.”
Marta Ciastoch – "To władza ma bać się obywateli, a nie odwrotnie". Film "7-My sierpnia" o życia osób LGBT+ w Polsce teraz online (Noizz.pl) , 2020
- „Odczuwają to nie tylko na poziomie dyskusji społecznej, to ich osobiste doświadczenie. Krem (osoba niebinarna, używa zaimków żeńskich i męskich) wspomina, że „na Śródmieściu” w Warszawie jeszcze kilkanaście lat temu „obnosiła się ze swoją miłością” i nigdy nie spotkała go z tego powodu krzywda.”
Niko Graczyk – Jestem osobą niebinarną. Wytłumaczę wam, co to znaczy (Noizz) , 2022
- „Nie chodziło o to, że czuję się mężczyzną niedopasowanym do koncepcji tradycyjnej męskości. Ja po prostu w ogóle nim nie byłem i dlatego ta etykieta tak bardzo mnie męczyła. I kiedy — dopiero w wieku dwudziestu kilku lat — zrozumiałam, że jeśli chodzi o płeć, jestem gdzieś w pół drogi między "kobiecością" a "męskością", poczułam się naprawdę sobą. Ale właśnie — wyjaśnijmy sobie, że "kobiecość i "męskość" to pewne kontinuum.”
Joanna Cieśla – Młodzi nie mieszczą się w granicach płci i płciowej tożsamości (Polityka) , 2021
- „"W Polsce jest z tym większy kłopot, bo mamy żeńskie i męskie końcówki. Niektórzy preferują konstrukcje zdań, które pozwalają je omijać. Mówią „było się”, zamiast „byłam” czy „byłem”. Inni używają formy „byłom”, „zrobiłom”. W języku pisanym zdarza się też, że zamiast przedostatniej litery „a” lub „e” ludzie wstawiają podkreślnik: „był_m”, „zrobił_m”. W języku mówionym niektórzy na zmianę używają form męskich i żeńskich – w jednym zdaniu mówią „byłem”, w następnym „zrobiłam”. Jeśli jest wątpliwość, jak się do kogoś zwracać, najlepiej o to pytać. Statystyki pokazują, że szacunek otoczenia dla wybranego imienia albo form osobowych o połowę zmniejsza ryzyko myśli i prób samobójczych młodych osób LGBT+. Czyli jest to ogromnie ważne, bo osoby z tej grupy według badań z wielu krajów najczęściej spośród wszystkich młodych takie próby podejmują. Krystyna Pawłowicz, a za nią prawicowe media publicznie piętnowały niedawno szkołę, która respektowała wybór imienia transpłciowego dziecka. "”
Łukasz Jurewicz – Jestem osobą niebinarną płciowo. Mówię "zrobiłam" i "przyszedłem", to nikogo nie krzywdzi (w: „Noizz”) , 2020 ; formy wymienne
- „Jestem osobą niebinarną płciowo. Od zawsze o tym wiedziałem, od dzieciństwa nie potrafiłam zrozumieć dlaczego nikt nie ma problemu kiedy bawię się żołnierzykami, a gdy miałem ochotę wozić lalki w wózku pod blokiem to nagle musiałem ponosić za to konsekwencje.”
Mariusz Kurc – Fotograf i aktywista Anna Piotr „Smarzu” Smarzyński o swojej niebinarności i o tym, jak wychowuje się syna z zespołem Downa („Replika” #89) , 2021
- „Mam syna z zespołem Downa. Dziś Oskar ma 22 lata – tyle, ile ja miałem, gdy go rodziłem. Gdy miał jakieś 10, zaczęłam związek z Mirką (...), zamieszkaliśmy we trójkę, Mirka i ja używałyśmy żeńskich końcówek i Oskar, naśladując nas, zaczął też ich używać, jakby przestawił się. Generalnie miał problemy z mową, mówił niewyraźnie, więc by go oduczyć tych żeńskich form, postanowiłem, że przerzucę się na męskie.”
Niko Graczyk – W Polsce nadal nie możemy czuć się bezpiecznie. Mam na imię Mar, jestem niebinarny (Noizz.pl) , 2022
- „Teraz wiem, że jestem osobą niebinarną, przeszłam częściową medyczną tranzycję i chciałbym, żeby mój kraj zauważył obecność takich ludzi, jak ja.”
- „Bo często moja ekspresja i ubranie były bardzo stereotypowo męskie, ale nie czułam się po prostu mężczyzną. Dopiero kiedy poznałem pojęcie niebinarności, zrozumiałem, że ekspresja nie definiuje tego, kim jestem.”
- „Jednak miałam to szczęście, że pierwsi znajomi, którym powiedziałem o swojej niebinarności, zareagowali pozytywnie. ”
Marta Nowak – Do Polski wróciła na chwilę, na pierogi. Zamiast tego było duszenie, noc na dołku, zeznania bez prawnika (w: „oko.press”) , 2020
- „Wychowałem się w Warszawie. Co środa były imprezy lesbijskie w „Barbie barze”, „Utopia” była, „Lustro” też. Nikt mnie nigdy nie zaatakował ani nie obraził. Co prawda jak jechałam metrem, to się ludzie zastanawiali czy jestem chłopakiem, czy dziewczyną – niby pod nosem, ale tak, żebym słyszała. Wtedy jeszcze mówiłem o sobie dziewczyna i to było dla mnie ważne, więc rozwiązywałam tę ich zagwozdkę albo pytałam: co cię to obchodzi? I tyle.”
Q Alternatywie – Chłopak czy dziewczyna? (sQchⒶ queer zin) , 2016 ; Teksty powstałe na organizowanych przez kolektyw Q Alternatywie warsztatach ANTYHETEROMATRIX, CZYLI PŁEĆ NIE ISTNIEJE, ORIENTACJA SEKSUALNA NIE ISTNIEJE (Queerowy Maj 2013, Kraków)
- „Chłopak we mnie ciągle gra, śpiewa, martwy chłopiec we mnie, mój martwy brat to destrukcja i marzenie. Prawdziwa historia związana z bratem, który umarł zaraz po urodzeniu i zawsze marzenie "brata" już zostało. Marzenie i wyobrażanie sobie, jaki był? Co bym mógł z nim robić i ile bym mu mógł powiedzieć. Kiedyś bardzo chciałem urodzić syna - chłopaka i tak się stało.
  Chłopcy mają w życiu łatwiej - to napisała dziewczyna - ja.”
- „Ostatni raz grałem w piłkę dwa tygodnie temu, razem z małoletnimi z rodziny, i poczułam, że wróciło wszystko co dobre, co było kiedyś.”
Adam Sandach – Recenzja: „Väki. Lato skowronków” | Elina Rouhiainen (KIRJA - Kolektyw Tłumaczy Literatury Fińskiej) , 2020
- „Bollywood, kolejna z nowych przyjaciół Kiuru, to osoba niebinarna, do której wszyscy zwracają się, stosując naprzemiennie formy męskie i żeńskie. W tym miejscu warto zaznaczyć, że w języku fińskim końcówki męskie i żeńskie w ogóle nie występują, zaimki nie zdradzą nam płci osoby, a nawet rzeczowniki nie mają rodzaju gramatycznego. W polskim natomiast takie formy występują wszędzie i od razu przypisują płeć postaci czy rodzaj gramatyczny przedmiotowi. Tłumacz świetnie sobie z tym poradził, używając zgodnie z wolą autorki i postaci naprzemiennie form żeńskich i męskich w wypowiedziach Bollywood, czy dotyczących jej/jego wypowiedziach innych bohaterów. ”
Maja Staśko – Chciały dokonać apostazji. Ksiądz im odmówił i wezwał na nie policję. Obydwie są osobami LGBT (wtv.pl) , 2020
- „– Podejrzewałam, że to tylko utrudni kontakt, nie chciałem się tłumaczyć z tego, kim jestem, nawet jeśli jakimś cudem miałaby to być spokojna rozmowa zainicjowana z czystej ciekawości księdza. Po szczuciu na osoby LGBTQ przez Kościół jestem ostrożny. Mam dość ciągłego obrażania i obwiniania – opowiada Zula.”
Kacen Callender – Felix Ever After. Na zawsze Felix (Nota od autora; tłum. Agnieszka Brodzik) , 2021
- „Swoją tożsamość osoby transpłciowej odkryłem dopiero jako dwudziestokilkulatek, ale kiedy wspominam swoje życie, orientuję się, że wskazówki były wszędzie. Przy narodzinach zostałam uznana za dziewczynkę, jednak często w snach miałem inne ciało, podobne do tego, które mam teraz.”
- „Miałem ogromne szczęście odkryć Adama, który pomógł mi zrozumieć samego siebie i dojść do wniosku, że mogę przejść tranzycję. Chciałam narodzić się powtórnie z inną płcią – i w pewnym sensie chyba doświadczyłem reinkarnacji w nowym ciele, w nowym życiu, jako nowy ja.”
Ursula K. Le Guin – Królowa Zimy (w: „Wszystkie strony świata”, tłum. Lech Jęczmyk) , 1980 ; postać niebinarna używająca zamiennie form męskich i żeńskich
- „Ostatnie zdjęcie w promieniach obcego słońca: wyprostowana postać nieokreślonej płci w szarym płaszczu haińskiego kroju stoi, spływając potem, na zielonym trawniku obok Generalnego Przedstawiciela Ekumeny na planety zachodnie, stabila Hoalansa z Alb, który może (jeżeli zechce) ingerować w losy czterdziestu światów.
  – Nie mogę kazać panu tam wracać – mówi stabil. – Pańskie sumienie...
  – Dwanaście lat temu zrezygnowałem z królestwa na rzecz sumienia. Dostało, co mu się należało. Starczy tego dobrego – mówi Argaven Harge. Potem nagle wybucha śmiechem, zarażając nim stabila. Rozstają się w zgodzie, jaką starają się zaszczepić między ludźmi władze Ekumeny.”
- „Argaven przesunęła spojrzeniem po wszystkich twarzach, tych pochylonych i niepochylonych.
  – Jestem Argaven – powiedziała. – Byłam królową. Kto teraz rządzi Karhidem?”
Rick Riordan – Statek umarłych (tłum.: Agnieszka Fulińska i Marta Duda-Gryc) , 2017 ; postać genderfluid o zmiennych zaimkach
- „Zapewne miało to być zabawne. Przez większość czasu Alex uważała się za dziewczynę, ale dziś ewidentnie występował jako facet. Czasem mi się myliło i używałem złego zaimka, mówiąc o nim/niej, Alex lubił więc – czy też lubiła – odpłacać mi pięknym za nadobne, bezlitośnie mnie podpuszczając. Bo na tym polega przyjaźń.”
Rick Riordan – Młot Thora (tłum.: Agnieszka Fulińska i Marta Duda-Gryc) , 2016 ; postać genderfluid o zmiennych zaimkach
- „– Widzisz, część ludzi pewnie tak by wolała – powiedziała Alex. – Oni nie są zero-jedynkowi albo są pośrodku spektrum czy jakoś tam. Jeśli chcą używać jakiegoś „onu” czy coś, to okej. Ale ja osobiście nie chcę stosować zawsze tych samych zaimków, ponieważ to nie w moim stylu. Ja się często zmieniam. Chyba o to chodzi. Kiedy jestem nią, jestem nią. A kiedy jestem nim, jestem nim. Nie jestem onym ani onu. Rozumiesz?”
Elina Rouhiainen – Väki. Lato skowronków (Sebastian Musielak) , 2020
- „Niedługo potem Bollywood spakowała swój skromny dobytek i poszła.
  – Bardzo fajna dziewczyna – powiedział tata Kiuru.
  Kiuru nie miała najmniejszej ochoty tłumaczyć tego tacie, ale dla Bollywooda musiała spróbować.
  – Harpreet to nie dziewczyna, tylko genderqueer.
  Queer as fuck, jak by sam powiedział. Tego jednak Kiuru nie odważyła się już powiedzieć na głos.”
- „– Dai – odezwał się Dai. – A tamten to Bollywood, używaj naprzemiennie obu zaimków, męskiego i żeńskiego.
  Bollywood wróciła z dwoma filiżankami, jedną podała Daiowi.”
- „– Zobaczmy, czy coś znajdziemy, jak wrzucimy te słowa do sieci – zaproponował Bollywood.
  Czekali trochę, aż zwolnią się komputery. Bollywood i Kiuru usiadły przy jednym, Nelu przy drugim.”
Chuck Wendig – Star Wars: Koniec i poczatek. Dług życia. (tłumaczenie: Anna Hikiert) , 2017
- „Zazdroszczę wam dziś błogosławieństwa, które spłynie na was, gdy przyjdzie wam spotkać jego wysokość, jej łaskawość, jego wspaniałość, jej jaśniewyniosłość… korsarkę! Grabieżczynię! Piracką władczynię Dzikiej Przestrzeni! Arcyłotrzynię Eleodie Maracavanya!”

Formy wymienne (ono lub ono/jej)

Katarzyna Fortuna – Małgorzata Lebda i Łukasz Kaźmierczak laureatami nagrody im. Adama Włodka (w: „Radio Kraków”) , 2020
- „Łukasz Kaźmierczak/Łucja Kuttig - debiutowało prozami poetyckimi "Kokosty" (2018) w ramach nagrody głównej w Konkursie im. J. Bierezina. W 2019 r. opublikowało "Agresty" dzięki wygranej w Konkursie im. K. Janickiego. Jego/jej teksty ukazywały się również w czasopismach, antologiach i zinach. Zdobyło wykształcenie chemiczne i matematyczne na Politechnice Łódzkiej.”

Formy wymienne (on lub ono)

Maja Staśko – Asystentka posła Lewicy odwołana za transfobię. Przedstawiamy głos osób transpłciowych i pracujących seksualnie (wtv.pl) , 2021
- „Jest mi zwyczajnie przykro. Lubiłem partię Razem. Starałom się przekonać znajomych do głosowania na Was i przymykałem oko na okazjonalne transfobiczne tweety czy inne dziwne sytuacje. Nie mówię, że to wielka zasługa, ale to najlepszy sposób, żeby zobrazować moją (już teraz niezbyt aktualną) sympatię to was. Podziwiałom Magdę Biejat, inne posłanki czy Adriana Zandberga. Teraz będzie mi jeszcze trudniej na Was liczyć. ”

Formy wymienne (ono lub onu/jegu)

Maja Staśko – „Jest tyle uczuć, o których nie mamy pojęcia – bo wszędzie widzimy tylko romantyczną miłość”. Rozmowa z aktywistą aromantycznym (w: „WTV”) , 2021
- „Myślałuś kiedyś, dlaczego w naszym społeczeństwie stawiamy tak wyraźną granicę między przyjaźnią i relacjami romantycznymi?”
- „Co byś zmieniło, żeby osobom aro żyło się lepiej?”
- „I tutaj wracamy do tego, co powiedziałom na początku, a więc do tego, że są osoby aromantyczne alloseksualne, w skrócie aroallo lub alloaro.”
- „Przeanalizowałom relacje, w których byłum i doszłom do wniosku, że właściwie to z mojej strony nie miało nic „romantycznego” w sobie. Jak na to wszystko patrzę, to właściwie wszystko, co robiłum z tymi osobami, mogłobym równie dobrze zrobić z bliskim przyjacielem.”
- „Rony Ariel to osoba niebinarna, która używa zaimków „onu/jegu”. Dlatego zwracałam się do niegu z czasownikami zakończonymi na „-łuś”, np. „zrobiłuś”, „byłuś”, oraz „-łoś”, np. „zrobiłoś”, „byłoś”. Nie było to automatyczne, ale bardzo szybko się przyzwyczaiłam. Nasze głowy ogarniają nie takie rzeczy.”

Formy wymienne (on lub onu)

Maja Staśko – Gdy się rozstali, zaczął jej grozić upublicznieniem prywatnych, intymnych zdjęć. "Byłam kłębkiem nerwów" (wtv.pl) , 2021
- „Kilka dni pisałem, usuwałem konto, dwa tygodnie przerwy i znowu zakładałem fejk konto. W końcu zacząłem się głodzić i nienawidzić swojego ciała. A ci ludzie dawali mi poczucie akceptacji. W ten sposób też odkrywałem swoją seksualność, świat, o którym nikt nic mi nie mówił. Samo się edukuję seksualnie, ale zacząłem to robić dopiero, kiedy zorientowałom się, żem trans. Czuję się źle z tym, co robiłom. Ale też wiem, że nikt mnie nie nauczył, że takie rzeczy robi się z osobami zaufanymi. Boję się, że ktoś mógł zamieścić moje zdjęcia w necie, a ja nawet o tym nie wiem. Wiem tylko tyle, że ja raczej nie będę miało poważnych konsekwencji. Tylko będzie mi to latało po głowie do końca świata i dzień dłużej”

Formy wymienne (on lub ona lub ono)

Ktoś jest w twoim domu (Netflix, dubbing; tłumaczenie: Tomasz S. Potocki) , 2021
- „Justine Darby pokazał mi czym jest prawdziwa odwaga, gdy w wieku jedenastu lat przyszedł do szkoły jako on, ona i ono. A teraz każdego dnia biję brawo jej, jemu i onemu.”
Wunsz – [Niezatytułowany esej] (Zin "Poczytałosie") , 2022
- „Jestem wyoutowane przed sobą od mniej więcej pięciu lat – musicie jednak wiedzieć, że moje wyjście z szafy nie miało postaci spojrzenia sobie w oczy w lustrze i powiedzenia: „Ty, Wunsz, jesteś osobą niebinarną.” Było raczej Przeczuciem, które na początku było tak małe, że prawie sam go nie zauważałem. Im było większe, tym bardziej próbowałam udawać, że nie istnieje.”
- „Czułem się okropnie, kiedy któryś z kumpli traktował mnie inaczej, bo byłem „dziewczyną” Nie czułam się ani „chłopakiem”, ani „dziewczyną” i zacząłem się zastanawiać, kim w takim razie jestem.”
- „Długo bałem się, że nie jestem wystarczająco transpłciowe, skoro myślałam, że nie chcę przechodzić tranzycji i wciąż używam zaimków ona/jej”

Formy wymienne (on lub ona lub onu)

Ktoś jest w twoim domu (Netflix, napisy; tłumaczenie: Krzysztof Bożejewicz) , 2021
- „Urodzona jako Justine Darby, ta osoba pokazała, co znaczy odwaga, gdy w wieku 11 lat dokonała coming outu jako ona, on i onu. Każdego dnia jestem teraz pełna podziwu wobec niej, niego i nienu. ”

Formy wymienne (on lub onu lub ono)

Maras Tomasz Jezior – Niebinarność i niestałość (Zin "Poczytałosie") , 2022 ; Wymiennie użycie rodzaju męskiego i neutralnego oraz dukaizmów
- „Mam wspomnienie sprzed kilku – może siedmiu – lat, gdy przy frytkach powiedziałum przyjaciółce, że chyba jestem niebinarny. To pierwsze niecispłciowe określenie, którym się nazwałem, nawet jeśli potem długo je negowałum. Wrócenie do niebinarności zajęło mi trochę czasu – przechodziłem okres kryzysu, kiedy czułom, że nie wiem kim jestem, potem outowałom się jako binarna trans osoba.”

Formy wymienne (ono lub on)

Karolina Rogaska – Do więzienia za udział w proteście. „Założyli kajdanki na ręce i nogi. Jak jakiemuś zbirowi” (Newsweek) , 2022 ; opis przemocy policyjnej
Monika Tichy – Jestem dumne, że byłom w więzieniu – Ali Kopacz, niebinarna osoba aktywistyczna (Replika) , 2023 ; opis przemocy policyjnej

Inne formy

@me2mo1wi3sko7 – Jeśli pamiętasz to, 2022
- „Jeśli pamiętasz to, to miałxś zajebiste dzieciństwo.”
Aleksander Brückner – Słownik Etymologiczny Języka Polskiego, 1927 ; Brückner przywołuje tu Antoniego Malczewskiego, w którego powieści poetyckiej znalzł się ten neutratyw, choć w innej formie, tj.„goście”
- „GOŚĆ, żeńskie: gościa (częste w Ezopie), nijakie: gościę (Malczewski)”
Althusser – Lenin and Philosophy and other essays (tł. - Tow. Sara, Instytut Karola Marksa) , 2022
- „Proletariuszcza mają 'instynkt klasowy', który pozwala im znaleźć się na proletariackich 'pozycjach klasowych'.”
Anna Tess Gołębiowska – Biogram Tess (biogram na Facebooku) , 2023
- „Aktywiszcze, feminiszcze, dziennikarze, lewacze, małżonie, mamuś, queer.”
Blizzard Entertainment – Poznajcie Najemników – Varden Darzybrzask (nowa postać w grze Hearthstone) , 2021
- „Dociekliwu intelektualistu szukającu odkupienia w oczach swego ludu...
  
  Darzybrzask spędziłu większość życia w Srebrnej Lunie, jako dociekliwu młodu elfu i studentu wszystkiego, co magiczne. Wykazywału się nadnaturalnym darem, szybko opanowując różne szkoły magiczne. Szkolił nu sam książę Kael'thas Słońcobieżca, który należał do Wysokiej Rady Kirin Tor. Wyglądało na to, że Darzybrzask awansuje w szeregach magów Królestwa Quel'Thalas i osiągnie wysoką pozycję.
  
  Niestety Arthas i Plaga mieli inne plany. Po zniszczeniu Słonecznej Studni Kael'thas udał się na Rubież, ale Darzybrzask nie chciału. Po zdradzie księcia wielu magistrów, w tym Wielki Mag Rommath, podejrzewało, że Darzybrzask może być w zmowie ze zdradzieckim księciem. Wyobcowanu Varden zwróciłu się ku nauce w poszukiwaniu pocieszenia.
  
  Po Nocy Spadających Gwiazd w Srebrnej Lunie pojawił się troll. Nazywał się Kozakus i szukał pomocy w zebraniu świetlistych odłamków, które spadły na Pustkowia. Podejrzliwu wobec intencji trolla Darzybrzask samodzielnie udału się do Kalimdoru, szukając wiedzy o mocy zawartej w odłamkach...”
Charek Novak – Dlaczego dla mnie jako autysty tatuowanie byłoby pracą idealną?, 2024
- „Mała ilość osób klienckich jednego dnia sprawia, że nie jestem przebodźcowany społecznie.”
Fundacja Trans-Fuzja – Niebinarny coming out Demi Lovato, 2021
- „,Przychodzimy do Was z wieściami o coming oucie Demi Lovato jako osoby niebinarnej. Lovato to osoba dwukrotnie nominowana do Nagrody Grammy, reżyserująca teledyski, pisząca teksty piosenek i rozwijająca własną karierę muzyczną, która sławę zdobyła m.in. jako gwiazda Disneya i osoba zasiadająca w jury amerykańskiej edycji programu X Factor.
  
  Demi o swoim coming oucie mówi: »Chcę się z wami podzielić czymś bardzo osobistym. Przez ostatnie półtora roku zajmowała mnie praca nad sobą, dbaniem o siebie i poznawaniem osoby, którą jestem. Dzięki temu dotarło do mnie, że jestem osobą niebinarną. W związku z tym oficjalnie zmieniam zaimki na 'they/them'*. Uważam, że to najlepiej oddaje płynność mojej ekspresji płciowej i jest najbardziej autentycznym uzewnętrznieniem tego kim jestem i kogo wciąż jeszcze w sobie odkrywam«.
  
  Lovato dzieli się swoją historią i refleksjami o niebinarności w rozmowie z Alok Vaid-Menon, osobą, która poprzez sztukę kwestionuje binarne wyobrażenia o płci - a to wszystko w nowym podcaście pt. 4D with Demi Lovato.”
Gdy nauka jest kobietą UAM – Krok w stronę feminatywów (Kampania Tiptop) , 2021
- „Kolejną osobą, która dołączyła na pokład naszego cyklu spotkań jest Sybil Grzybowskie, współautorze inicjatywy i strony ”
- „neutratywy proponującej rozbudowę niebinarnej polszczyzny poprzez neutralne formy wyrazów.
  Z Sybilem porozmawiamy o neutratywach, niebinarnej polszczyźnie oraz o tym, jak dyskryminująca jest polska gramatyka.
  Do pierwszego spotkania zostały już tylko dwa dni!”
Instytut Marksa – Gdzie zacząć? Palące zagadnienia polskiego ruchu pracowniczego, 2022
- „Towarzyszcza! Towarzyszki! Towarzysze!”
- „... wartości dodatkowej wypracowanej przez pracowników, pracowniczki i pracownicza.”
- „ Instytut Marksa jest próbą współpracy intelektualnej pracowniczek, pracowniczy i pracowników.”
Joanna Jakś – Nie rób tego kolejnym dzieciom. (Fundacja Prodeste) , 2022
- „Dziecko nie jest Twoją osobą partnerską, której ostatecznie możesz oddać odrobinę odpowiedzialności za to, co przeżywasz. Odrobinę. Jeżeli czynisz osobę partnerską odpowiedzialną za swoje emocje – to spójrz wyżej.”
KNS UWr – Poznaj osoby prelegenckie!, 2021
- „"Już teraz zapraszamy Was do zapoznania się z sylwetkami osób prowadzących! Informacje o osobach prelegenckich przeczytacie na przygotowanych przez nas grafikach"”
Maia Kobabe – Gender Queer (tłum. Hubert Brychczyński) , 2021
- „– jest pierwszym zwycięzcum konkursu NaNoWriMo, którego spotkałam”
- „– I co robiłuś przez ostatnie dziesięć lat?
  – Mianowano mnie na pogańsku pastoru! I teraz identyfikuję się jako osoba niebinarna.
  – Rany, to tak jak ja! Powiedz coś więcej.
  – Zawsze traktowałum zachowywanie się jako kobieta jako swego rodzaju performance. Performance i dobrą zabawę, z cekinami, brokatem i bujnymi włosami. Ale tak naprawdę najczęściej czułum się jak drag queen w ciele kobiety.”
- „Obracałum tę przypinkę w ręku przez 20 minut, zanim byłum gotowu ją założyć.”
- „Kiedy chciałum wyjaśnić, dlaczego były mi potrzebne nowe zaimki, porównywałum to do fizycznego dyskomfortu.
  – Kiedy byłum młodszu, żeńskie zaimki nie przeszkadzały mi tak bardzo. Ale teraz jest inaczej. Wiem, że nie jest łatwo się przestawić, ale proszę, postarajcie się.”
- „– Czemu nic nie powiedziałuś?
  – Na początku nie chciałum być niegrzecznu. A jak już raz się nie odezwałum, to tak jakbym całkiem zrezygnowału.”
- „Chcę się wyróżniać przez to, jaku jestem, a nie przez to, jaku nie jestem. W co bym się ubierału, gdyby pieniądze nie grały roli?”
- „Nie znam dobrego neutratywu na „ciocię”. Może będę jego bibliotekarum? Albo komiksiarum?”
Kobieca piłka nożna – Dziś przedostatni dzień Miesiąca Dumy lub jak kto woli: Miesiąca Równości…, 2021
- „Info podesłału, jak zawsze w przypadku wieści z Ameryki Południowej 😉 - Rony Ariel.”
- „Drogie osoby LGBTQ+: pamiętajcie, że macie osoby sojusznicze wśród piłkarek, piłkarzy, kibicek i kibiców na całym świecie! 🏳️‍🌈”
Kobieca piłka nożna – Informacja w sam raz na dzień, w którym w Polsce była Parada Równości…, 2021
- „Kumi Yokoyama, osoba piłkarska na co dzień grająca w kobiecej lidze USA i w kobiecej kadrze Japonii wyoutowała się się dziś w mediach społecznościowych jako osoba transpłciowa!”
- „PS. Zgodnie z sugestiami, które przekazału Rony Ariel, dokonałem drobnej edycji notki, żeby była jeszcze bardziej neutralna genderowo.”
Kobieca piłka nożna – Dziś jest IDAHOTB, czyli Międzynarodowy Dzień Przeciw Homofobii Transfobii i Bifobii…, 2021
- „Bo jak chyba wszystkim wiadomo: ten fanpage od zawsze wspiera wszystkie osoby LGBTQ+ - osoby, które zawsze były, są i zawsze będą tutaj u siebie.”
- „A w lidze amerykańskiej gra chociażby Quinn, niebinarna osoba piłkarska.”
Ksawery Kondrat – Where is Willy. Z miłości do euforii płciowej!, 2022
- „Setki zadowolonych osób klienckich z całego świata ”
- „Czy powinn(x)m korzystać z prezerwatyw?”
- „Drogie Osoby Sojusznicze, bycie transpłciowym mężczyzną i, co za tym idzie, doświadczenie dysforii, nauczyło mnie, że możliwość dokonywania samodzielnych wyborów jest nieodłączną i konieczną częścią drogi do samopoznania.”
lekcjareligii.pl – Ks. dr Megan Rohrer to…, 2021
- „Ks. dr Megan Rohrer to pierwszu transpłciowu i niebinarnu biskupu w łonie chrześcijaństwa. Należy do Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego w Ameryce. Od lat jest aktywistu ruchu LGBT+ i wspiera bezdomnych. ”
Madame Q – Niebinarne Drag Show, 2021
- „14go lipca obchodzimy dzień widoczności osób niebinarnych, a dzień później świętujemy w Madame Q! ✨
  Zapraszamy Was na drag show na którym wystąpią dla Was trzy lokalne niebinarne osoby performerskie: Ten Cza, Max Reagan-Thatcher i Roma Riots.”
Michał Górecki – Piracia i dżentelmencia, 2022
- „Jesteście załogą prywatnego żaglowca Skrzydlaty Ogr. Przemierzałoście Nieskończone Wyspy, parając się najróżniejszymi zadaniami, od transportu ludzi i towarów, eskorty misji badawczy, po polowanie na groźne piracia. Podczas ostatniej wizyty w porcie imperialne oficerze odkryło, że Kapitan Alva jest Morskim Dzieciem (pół człek, pół istota wód, zwana również wodniakiem) co zmusiło was do ucieczki pod ostrzałem armat Marynarki. Ranne kapitańcze przekazało wam ostatnie rozkazy, niezwykle ważną misję, którą teraz musicie dokończyć same, w czasie kiedy ono będzie odzyskiwać zdrowie okryte tajemniczą wodniacką ikrą.”
Miłość nie wyklucza – Timothy LeDuc pierwsza otwarcie niebinarną osoba na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich! (post na Facebooku) , 2022
- „To nie pierwszy raz, kiedy Timothy trafi do historii - wcześniej zapisałx się na jej kartach jako pierwsza otwarcie homoseksualna osoba wyróżniona złotym medalem na Mistrzostwach Stanów Zjednoczonych w łyżwiarstwie figurowym, również w kategorii par sportowych!”
- „Wśród zaproszonych gości znalazłx się właśnie Timothy oraz występująca z nix od 2016 roku Ashley Cain-Gribble. Polecamy serdecznie odsłuchanie tego odcinka - Timothy i Ashley podzieliliły się w nim powodami, dla których ich para jest w łyżwiarskim świecie tak niezwykła oraz co sprawia, że tak dobrze rozumieją siebie nawzajem”
Miłość nie wyklucza – Demi Lovato jest osobą niebinarną!, 2021
- „Cieszymy się z kolejnej znanej postaci, która wychodzi z szafy jako osoba niebinarna – reprezentacja oznacza widoczność, a widoczność przybliża temat, który w innym wypadku może wydawać się po prostu abstrakcyjny. Demi zaznacza, że nie jest osobą ekspercką i zaprasza do odsłuchania pierwszego odcinka swojego nowego podcastu, w którym o własnym doświadczeniu, ale też ogólnie o niebinarności, rozmawia z Alok Vaid-Menon, artystum używającym różnych form sztuki do kwestionowania i eksplorowania binarnego podziału płci.”
Młoda Lewica – Osoby prelegenckie paneli dyskusyjnych w Międzynarodowy Dzień Ziemi, 2021
- „Osoby prelegenckie”
Pisarskie Wiedźmiszcze – Biogram na Pisarskiego Wiedźmiszcza (Biogram na Twitterze/X @ManiaWillim) , 2018
- „Feminiszcze, wegeniszcze, aktywiszcze, wiedźmiszcze... Piszę, czytam i czasami wyrażam swoje opinie Gender mysterious ⚧ ono/jeno ”
Rony Ariel – Nie identyfikuję się jako aseksualne, 2021
- „Od jakiegoś czasu zastanawiałum się nad sensem identifykacji ze spektrum aseksualnym. I doszłum do wniosku, że nie potrzebuję tego. Jakoś się tak utarło, że osoba aromantyczna musi jakoś identyfikować swoją orientację seksualną. Szczerze? Nie popieram tego. Określanie orientacji seksualnej nie jest konieczne, abym mogło określać siebie jako aromantyczne!”
- „Gdy poznałum terminy «primaro» i «archaro», to coś mi «klinęło», że «tak też można». […] Nie muszę być asem, żeby określać siebie jako aromantycznu. […] Skoro są osoby, które określają się wyłącznie za pomocą orientacji seksualnej, to dlaczego ja bym nie mogłu mówić o sobie po prostu aro?”
- „Osoby aromantyczne nie są Tobie winne ani aseksualności, ani identyfikacji za pomocą split attraction model.”
Rony Ariel – Wielokrotna reprezentantka Brazylii, Formiga, w wieku 43 lat powraca do ojczyzny… (Kobieca piłka nożna) , 2021
- „Krótka gościnna notka od Rony Ariel, specjalistu od piłki południowoamerykańskiej. ”
Samanta Dryja-Zabielska – Biogram (na stronie Baba od polskiego) , 2022
- „Jestem tęczową osobą nauczycielską. Słucham, wspieram, uczę, bawię. Działam według autorskiego programu, który dostosowuję do indywidualnych potrzeb osoby uczącej się. ”
- „Stworzyłom pomoc w samodzielnym czytaniu – Lekturownik. Zagadnieniem czytania zajmuję się również naukowo. Napisałom współautorską monografię „Czytanie w praktyce szkolnej. O odbiorze lektur szkolnych” oraz liczne artykuły na temat czytania krytycznego, etycznego, ekokrytycznego.”
- „Ukończyłom studia filologiczne I i II stopnia o specjalności antropologiczno-kulturowej i nauczycielskiej a także semestr historii sztuki na UJ.”
System Tęczowego Chaosu – Język neutralny płciowo (Przewodnikpomnogosci.pl) ,
- „Na stronie staramy się korzystać z języka neutralnego płciowo według wskazówek opracowanych przez autorza strony zaimki.pl ”
- „Zauważyłośmy, że pisząc w ten sposób, we wszystkich przykładach dla ilustracji automatycznie umieszczałośmy mężczyzn. A że nie chciałośmy wykluczać żadnej osoby ze względu na jej płeć i zaimki (w końcu społeczeństwo nie składa się wyłącznie z mężczyzn!), poprawiłośmy nasz sposób wypowiedzi.”
- „Na stronie używamy mnogiego rodzaju neutralnego (byłośmy, chciałobyście, widziały) w odniesieniu do grup osób o dowolnej płci, form z iksem (byłxś, widziałxś, pięknx) w odniesieniu do ciebie i osobatywów w odniesieniu do osób lub grup osób wykonujących konkretną czynność lub powiązanych z konkretną rzeczą (osoba psychologiczna to może być psycholog, psycholożka / pani psycholog, psycholoże, psycholożku, osoba współlokatorska – współlokator, współlokatorka, współlokatorze, współlokatorku). ”
Sztywny Patyk – Biogram na Twitterze/X @sztywnypatyyk, 2024
- „niebinarna bambaryła (każdy zaimek, byku, nie ograniczaj się), dziennikarcze (CD-Action), tłumacz, montażystum, debil, youtuberka and an avalanche of flowers”
TęczUJ - Organizacja Studentów LGBTQ+ i Sojuszników na Uniwersytecie Jagiellońskim – „Kochane osoby transpłciowe i niebinarne studiujące na Uniwersytecie Jagiellońskim (…)”, 2020
- „Kochane osoby transpłciowe i niebinarne studiujące na Uniwersytecie Jagiellońskim - mamy dla Was świetną wiadomość! Jak pisaliśmy_łyśmy już wcześniej, wraz z Bezpieczny student UJ testowaliśmy_łyśmy rozwiązania na USOSweb dla transpłciowych studentów i studentek. Dzisiaj dotarła do nas wspaniała wiadomość, którą przekazujemy Wam wszystkim - jeśli chcecie, żeby Wasze dane były widoczne w USOSweb zamiast deadnames, skontaktujcie się koniecznie z Działem Bezpieczeństwa!”
Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – Ploretariuszcza wszystkich orientacji, łączcie się!, 2021
- „Ploreteriuszcza wszystkich orientacji, łączcie się!”
Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – Ploretariuszcza wszystkich orientacji, łączcie się!, 2021
- „Ploretariuszczawszystkich orientacji, łączcie się!”
Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – Proletariuszcza wszystkich orientacji, łączcie się!, 2021
- „Proletariuszcza wszystkich orientacji, łączcie się!”
Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – Inflacja, 2022
- „...koszyk towarów dla przeciętnego obywatelcza pozostaje niezmienny.”
Tow. Kordas, Instytut Karola Marksa – Patriarchalny realizm – czyli o skutkach hegemonii kulturowej burżuazji, 2022
- „Burżuazyjne kłamcza i obłudnicza wysuwają często stwierdzenie jakoby komunizm był «utopią».”
- „Naszą dumą i sztandarowym hasłem powinno być to, że ruch socjalistyczny (poczynając od socjaliszczy utopijnych takich, jak Charles Fourier) rozpoznał ucisk patriarchalny, że kiedy reakcjoniszcza zastanawiały się czy kobieta powinna mieć prawo głosu, my już wiedziałyśmy, że walka o wyzwolenie kobiet (i osób queerowych) to nasz obowiązek.”
- „«Musimy być queerfobiczne, bo duża część mas ludowych jest queerfobiczna» – krzyczą oportuniszcza [...].”
Battlefield 2042, 2021
- „Sundance zdecydowanie lubi żyć na krawędzi. To uzdolnionu i nieustraszonu przeciwniku, któru wiodłu dwa bardzo różne życia. Pierwsze jako modelowu żołnierzu w Armée de Terre. Drugie – wcześniejsze i znacznie mroczniejsze – jako zaufanu wspólniku jednego z najbardziej wpływowych paryskich syndykatów przestępczych. To ostatnie, niestety, wróciło i doprowadziło do przedwczesnego zakończenia kariery wojskowej Sundance.”
- „Tenu specjalistu szturmowcu stara się nie wychylać wśród Bezpaństwowców, wykorzystując przy tym swoje wyjątkowe zdolności, by wspierać ich walkę, kiedy tylko nadarza się okazja.
  
  ”
Biogram Sybila Grzybowskiego jako osoby uczestniczącej w spotkaniu „W(y)kluczenia: Wszystkie się zmieścimy”, 2021 ; Biogram pochodzi z zapowiedzi spotkania „W(y)kluczenia: Wszystkie się zmieścimy. Rozmowa o inkluzywnej polszczyźnie”
- „Sybil Grzybowski(e) – aktywista queerowy i feministyczny, anarchista, wrocławski rewolucjonista, student filologii klasycznej. Osoba płynnopłciowa, niebinarna i praktykujący poliamoryk. Zajmuje się językiem inkluzywnym i niebinarną polszczyzną, a w razie potrzeby obroni skłot lub zrobi okupację urzędu. Działa w Radzie Języka Neutralnego tworzącej stronę zaimki.pl oraz w Inicjatywie 8 Marca, która organizuje m.in. wrocławską Manifę. Prowadzi dom tymczasowy dla kotów.”
Bugsnax (tłum. Ola Lubińska, Maciej Kowalik) , 2020
- „Zapalonu naukowcu. Nie szanuje innych (w tym mnie). Lubi intelektualistów, empiryzm i czarny humor.”
- „Nie lubi dziennikarzy za to, że przedstawiali nu jako przerażającenu.”
- „Widziałam, jak podniosłu ją… do ust, a potem… ugryzłu!”
- „Nowe zadanie! Znajdź Floofty'enu!”
- „Czego pragniesz, o wielku Floofty!”
czytelnia.wolnabiblioteka.pl, 2020
- „Zapomniałam/em/om hasła”
Love bombing. Bombardowanie miłością to oznaka przemocy niefizycznej w związku (SexEd.pl) , 2023
- „Bombardowanie miłością to jedna z wielu taktyk, którą posługują się osoby stosujące przemoc niefizyczną. Celem takiego zachowania jest odebranie osobie partnerskiej władzy, kontroli i sprawczości nad własnym życiem.”
Nikt nie jest nielegalnx (wlepka we Wrocławiu) , 2021
- „Nikt nie jest nielegalnx
  
  Osoby uchodźcze są mile widziane”
Podcast ZVZ #14, 2019
- „[Paweł Opydo] Uważam, że dodawanie „u” do wszystkiego jest super opcją, na przykład „niebinarnu złowieszczu piratu”.”
- „[Katarzyna Czajka-Kominiarczuk] Język, którym się posługujemy kształtuje rzeczywistość. Jeśli będziemy korzystali ze słów, które będą miały końcówki żeńskie, jeśli będziemy korzystali właśnie z takich słów naszych zakończonych „-u”, to w naszej świadomości zaczniemy widzieć za tymi słowami nie tylko mężczyzn, ale i kobiety, ale i osoby niebinarne. Dzieci, które będą się wychowywały po naszym pokoleniu będą już zupełnie przyzwyczajone do tych końcówek i dla nich to, że jest astronauta, astronautka czy astronautu będzie absolutnie oczywiste.”
Strona Funduszu Feministycznego femfund.pl,
- „O tym, do kogo trafia kasa z Funduszu, decydują przede wszystkim osoby uczestniczące w naborze do grantów.”
- „Jako feministki walczymy o wolność od przemocy, dostęp do ważnych zasobów i praw, a także bezpieczeństwo każdej z nas. Przejawem tej walki są nasze działania wspierające osoby w Ukrainie i osoby uchodźcze w Polsce – przeczytasz o nich na femfund.pl/ukraina”
Tom Clancy's Rainbow Six Siege: Operation Vector Glare, 2022
- „Ocena osoby znanej jako Néon “Sens” Ngoma była momentami trudna. Ngoma ma zwyczaj kierowania rozmowy ku teoriom psychologii, a nie o ich wpływie na codzienne życie. Udało mi się jednak zdobyć informacje, których szukałem, dzięki rzeczom wypowiadanym pomiędzy słowami. Gdy Ngoma mówi o sposobie rozumienia ludzkich zachowań, często przywołuje wspomnienia z dzieciństwa, w których obserwuje ludzi i rozwiązuje zagadki.”
Top 10 szkół przyjaznych LGBT w 2023 roku (LGBTplusMe.com) , 2023
- „Jeśli szkoła nie została oceniona przez ani jedną osobę uczniowską oznaczyliśmy ją szarą gwiazdką.”
Transparent „Solidarnie z pracownixami Solarisa” na rynku Jeżyckim w Poznaniu, 2022
- „Solidarnie z pracownixami Solarisa”
Tzw. pigułka gwałtu – co musisz o niej wiedzieć (SexEd.pl) , 2023
- „Jeżeli jesteś sam_, poproś o pomoc w chwili, kiedy zaczniesz się czuć źle/inaczej niż zazwyczaj.”
- „Przede wszystkim warto skupić się na bezpiecznym transporcie zatrutej osoby do domu.”
- „Pilnowanie drinka cały wieczór niekoniecznie oznacza, że jesteśmy bezpieczn_.”
Uchatkanie. Na czym polega i jak sobie z nim radzić?, 2021
- „Termin jest używany przez aktywiszcza i edukatorza do opisu typu internetowego trolla, który udaje niedoinformowanie w temacie, aby zmarnować czas i wykorzystać uprzejmość aktywiszcza, doprowadzić je do frustracji i ukraść jejgo energię emocjonalną.”
- „Zdecydowałum się na przetłumaczenie go jako “ucha-tkanie”, aby zachować jednocześnie odwołanie do morskich ssaków i negatywne konotacje związane z męczeniem kogoś”
Arlena Witt – Jak odnaleźć motywację do nauki angielskiego | Po Cudzemu #249 (film w serwisie YouTube) , 2021
- „Tym bardziej, że dzisiaj umiesz coś innego niż umiałeś wczoraj, umiałaś lub umiałoś, więc lepiej chyba porównywać się do siebie z przeszłości.”
One Day at a Time, sezon 2 odcinek 3 „Kwestia zaimków”,, 2018
- „Margaux. Zaimki „zon” i „zej”.”
Mistrzowie metalu (Sezon 1, odcinek 1; Netflix; wersja z lektorem, tłum. Kuba Żywko) , 2021
- „Po seansie Flashdance zakochałum się w tańcu i spawaniu Jennifer Beals. Ożeniłum się z tancerką z burleski. We dwoje jesteśmy jak bohaterka Flashdance. ”
- „Przez siedemnaście lat spawałum już niemal wszystko.”
- „Planowałum zacząć od podstawy i budować w górę. Przywiozłum sporo prefabrykatów. Chcę odtworzyć własne ramię. Jestem gotowu. Na taką szansę czekałum. ”
- „Mam naturę zbieraczu. ”
Tiger & Bunny, sezon 1 odcinek 9 „Spare the Rod and Spoil the Child” (tłumaczenie: Anna Piotrowska) , 2021 ; Pao-Lin Huang aka Dragon Kid - postać femandrogyne, która w japońskim oryginale używa męskich zaimków. W polskiej wersji językowej unikano form nacechowanych płciowo
- „- Dobra, Dragon Kid.
  - Ja wam nie pomogę. Potrzebujecie dziewczyny.
  - No właśnie.
  - Nie znam się na babskich sprawach.”
- „- Wzrosłaby ci popularność, gdybyśmy podkreślili twoje walory.
  - Zrobię, co w mojej mocy, aby się wyróżnić!
  - Prosiłam cię już, nie popisuj się. Zachowuj się jak młoda dama.
  - Jak dama?”
Anna Konieczyńska – Niebinarne Ali: Nie czuję się ani kobietą, ani mężczyzną (w: „Vogue”) , 2021
- „Urodziłom się kobietą. Kiedyś określałom się jako mężczyzna. Dopiero w wieku nastoletnim dowiedziałom się, że nie muszę identyfikować się z żadną z płci – mówi Ali. Używa neutralnych form, choć wie, że dla neutratywów jest mało zrozumienia.”
- „Czuję się odpowiedzialne za tęczowe dzieciaki, ale stawiam wyraźne granice. Mówię, że nie jestem jeszcze terapeutą, dopiero studiuję psychologię, więc nie mogę udzielić nikomu profesjonalnej pomocy. W przyszłości jako osoba psychologiczna będę zajmować się osobami transpłciowymi. Kiedyś byłom transfobem. Z transfobii wyleczyła mnie miłość, bo mój pierwszy chłopak był trans.”
- „Odkąd funkcjonuję jako Ali, czuję się bardziej sobą. W końcu mogę z ręką na sercu powiedzieć, że jestem szczęśliwe i zadowolone z tego, jak wygląda moje życie. Mam już tylko jedno marzenie. Chciałobym zobaczyć w dowodzie osobistym imię „Ali””
Anna Rusak – Kim jest Kae Tempest? Niebinarne raperu wystąpi w Nowym Teatrze w Warszawie (Vibez) , 2022
- „Kae Tempest to niebinarne raperu, które wystąpi w Nowym Teatrze w Warszawie. Koncert artystu promuje jenu najnowszą płytę "The Line Is a Curve". Co wiemy o tej osobie?”
- „Wracając jednak do raperu, Kae Temest pochodzi z Wielkiej Brytanii i zasłynęłu tym, że zamiast recytować wiersze w dość znany nam wszystkim sposób, postanowiłu je rapować. Kae ma na koncie już cztery płyty, a jenu najnowszy krążek ukazał się w tym roku.”
Basia Czyżewska – Lekcja polskiego: Jak nowocześnie mówić o kwestiach płci i społeczności LGBT+? (Vogue.pl) , 2023
- „Terminy czy słowa nie są złe w oczywisty sposób, często się dezaktualizują, zmieniają intencje rozmówców i ranią – mówi Archie Pałka (on-ono/jego), osoba trenerska w grupie Stonewall i osoba członkowska kolektywu Rada Języka Neutralnego, odpowiedzialnego m.in. za zaimki.pl. ”
Klaudia Bobela – Zaimki.pl: powstała strona ułatwiająca dostosowanie języka polskiego osobom niebinarnym. Rozmawialiśmy z jej twórcą i twórczynium (w: „Queer.pl”) , 2020
- „[queer.pl] Skąd pomysł na stworzenie takiej strony?
  [Andrea] Złożyło się na to wiele czynników. Samu jestem osobą niebinarną i wkurza mnie, że łatwiej mi wyrazić się w obcych językach niż w ojczystym. Poszukałum więc w Internecie więcej informacji na temat nieortodoksyjnych form językowych, porozmawiałum z paroma osobami, które ich używają i napisałum na tej podstawie posta na bloga, w którym wyjaśniam, czemu poszukiwanie bardziej neutralnej płciowo polszczyzny jest ważne (i to nie tylko dla osób niebinarnych!), oraz zbieram w kilku tabelkach parę najpopularniejszych pomysłów na dokonanie tego.”
- „[Paweł] Inną opcją jest na przykład zupełnie nowy rodzaj gramatyczny („byłum”, „widziałum”) stworzony przez Jacka Dukaja na potrzeby powieści science fiction "Perfekcyjna niedoskonałość", gdzie posługiwały się nim postludzkie, pozbawione stałej cielesności istoty w dalekiej przyszłości, ale który z powodzeniem zaadaptowały wobec siebie nie utożsamiające się w pełni z męskością ani kobiecością osoby żyjące tu i teraz, jak choćby Andrea.”
Katarzyna Czajka-Kominiarczuk – Zwierzęta pozaludzkie czyli o “Animal Manie” (blog Zwierz Popkulturowy) , 2020
- „Morrison pozwalają sobie na przeniesienie akcentów zupełnie poza świat super bohaterskich sporów ale zrobił to w taki sposób, że trafia tam gdzie miękkie. A jednocześnie – pozwalają zrozumieć ich decyzje, które towarzyszą każdej osobie piszącej.”
Dawid Dróżdż – Demi Lovato wyznaje, że jest osobą niebinarną. "Wciąż się uczę i zaglądam w siebie" (Wyborcza) , 2021
- „"Demi Lovato udostępnił(a) krótkie nagranie w środę rano. Wideo opatrzył(a) wpisem: "Codziennie budzimy się i otrzymujemy szansę, aby być tym, kim chcemy i kim życzymy sobie być. Większość życia dorastałam(-em) na waszych oczach. Widzieliście moje dobre i złe momenty oraz wszystko pomiędzy"."”
Dominik Haak – Niebinarność istnieje od dawna. Niestety wciąż jest obiektem kpin, kontrowersji i dyskryminacji (WysokieObcasy.pl) , 2020
- „W języku polskim niebinarność najczęściej wiąże się z wybraniem imienia neutralnego płciowo (np. Alex) i używaniem zaimków przypisanych płci przeciwnej do metrykalnej. Nie jest tak jednak zawsze. Niektóre osoby niebinarne używają języka neutralnego płciowo, omijając rodzaj, mówiąc np. "Moim miejscem urodzenia jest Białystok". Inne zaś używają nowych form językowych, np.: "byłom", "jadłum" czy "wzięło mi się".”
Dominika Konopielko – Wera Makowskx – niebinarne reżysero, twórco „sweet & romantic” w TR Warszawa (Poptown.eu) , 2023
- „Jak zrozumieć niebinarną perspektywę? Czy teatr może to ułatwić? Czy osoby cispłciowe są w stanie opowiedzieć o tych tożsamościach? Tu pojawia się Wera Makowskx – niebinarne reżysero, twórco „sweet & romantic” w TR Warszawa, nowe nazwisko polskiego teatru, na które warto zwrócić uwagę.”
- „— Na pierwszym roku studiów zostałam zapytana, czemu postać, która miała być moim sobowtórem w tworzonej przeze mnie scencę, jest płci męskiej. Wtedy nie potrafiłam odpowiedzieć na to pytanie, po prostu tak mi pasowało, to było organiczne. — tłumaczy Makowskx. Od tej pory wątek tożsamości powracał w jej pracach na egzaminy i tekstach, często silnie związany z relacją z matką.”
- „To opowieść o Ari, który nie wpisuje się w społeczne ramy, zaczyna więc przyjmować nielegalnie testosteron. ”
- „Inspiracją dla projektu są książki osób autorskich, które analizując własne ciało i doświadczenie queerowości układają własne teorie na temat otaczającego świata – „Testo ćpun” Preciado, „Argonauci” Maggie Nelson, „Przedziwna sztuka porażki” Jacka Halberstrama. ”
- „Osoby twórcze „sweet & romantic” przedstawią więc widowni trójkąt tematyczny. ”
Kinga Dunin – Mów do mnie, jak ci wygodnie. Nie sprowadzajmy problemów osób niebinarnych do zaimków (Krytyka Polityczna) , 2021
- „Maia Kobabe urodziłu się w 1989 roku, jest Amerykanu, skończyłu studia artystyczne związane z tworzeniem komiksów i właśnie mamy okazję poznać jenu komiks. Autoru tu (chyba „tu”, skoro nie „ta”?) na co dzień używa i stara się, aby inni używali, stworzonych przez Michaela Spivaka zaimków e, em, eir (...). Polski tłumacz zastępuje je tzw. dukaizmami, także niestworzonym z myślą o osobach niebinarnych pomysłem Jacka Dukaja pochodzącym z powieści Perfekcyjna niedoskonałość. Czyli onu/jenu. To tylko jedna z możliwości.”
Kamil Giedrys – Kroniki z innego świata – recenzja komiksu Kłamstwo i jak to robimy (w: „anywhere.pl”) , 2020
- „Tommi Parrish w tych niełatwych dla odmienności czasach doskonale oddali sytuację osób LGBTQ, tworząc komiks przemawiający do czytelników za pomocą prostych, lecz równie rzetelnych i wiarygodnych środków.”
Małgorzata Goślińska – Zrobimy z ciebie mężczyznę (w: „Magazyn TVN24”) , 2019 ; Milo - historia życia i śmierci
- „Milo nie miało myśli erotycznych. Tak boleśnie myślało o własnym ciele, że nie potrafiło myśleć o nim w towarzystwie innych ciał. Ale żeby zmienić ciało, musiało odpowiedzieć u psychologa na pytania: Od kiedy się masturbujesz? Jak to robisz? O czym wtedy myślisz? W jakiej pozycji uprawiasz seks? Jak się całujesz? Milo było rozdarte, nie lubiło kłamać.”
- „Przez jeden dzień Milo się cieszyło. Ale to był krok w bok. Milo nie posunęło się do przodu w kierunku tranzycji prawnej ani medycznej. Uznali imię, nie tożsamość. W dowodzie pozostała literka M. Milo było osobą niebinarną, ale z dwojga złego wolałoby literkę K. Było rozdarte. Nie lubiło swojego męskiego ciała, dlatego postanowiło przejść tranzycję. Ale nie po to wyrwało się z klatki chłopca, żeby wejść w kolejną klatkę. Chciało być sobą.”
Jolanta Pawlik – Casey Legler: Wiedzieli, jak ubierać dziewczyny – nie spodziewali się mnie. Ubrali mnie w męskie ciuchy, bo takie na mnie pasowały (hellozdrowie.pl) , 2021
- „Casey Legler urodziło się w 1977 r. we Francji jako dziecko amerykańskich rodziców. Dzieciństwo i młodość spędziło w Luizjanie i na Lazurowym Wybrzeżu we Francji. Swą matkę wspomina jako artystkę, która zrezygnowała z kariery, by zająć się piątką dzieci. Ojca – jako „bardzo przystojnego, inteligentnego i bardzo kontrowersyjnego patriarchę”: „Byłom wychowywane w bardzo patriarchalnym domu, w którym dziewczyny traktowano jak podrzędną klasę ludzi” – opisuje swoje dzieciństwo.”
- „Jeśli jesteś osobą niebinarną i chciałbyś/chciałabyś/chciałobyś podzielić się swoją historią i podejściem do języka – odezwij się, twórzmy razem bezpieczną przestrzeń Hello Zdrowie.”
Matylda Jonas-Kowalik – Mx.Enigma: W Nowym Jorku spotykam się z dyskryminacją zarówno od osób z zewnątrz, jak i wewnątrz społeczności LGBTQ, 2016
- „Identyfikuję się jako osoba transfemme. Od 21 roku życia używam zaimków they/their. Niedawno zaczęłam brać estrogen i jestem w trakcie tranzycji. Męczy mnie życie w patriarchalno-binarnym świecie, który wymaga ode mnie, żebym ze względu na moją płeć ubierała się, wyrażała i prezentowała w określony sposób. Zawsze skłaniam się w stronę kobiecości – ekspresji i przedmiotów, i zawsze byłam z tego powodu zawstydzana i zmuszana do dostosowania się sztywnych zasad męskości, które nigdy nie były dla mnie naturalne i autentyczne”
- „Mx.Enigma używa w języku angielskim zaimków they/their, ale na rzecz polskiego tłumaczenia zgodziła się na używanie żeńskich form”
Kacper Sawicki – Do Czytelnika! (jednorazowy druk ulotny) , 1614 ; Przykład przytoczony przez prof. Konrada Zawadzkiego w pracy „Szesnastowieczne gazety ulotne” (1972), a następnie przez Wojciecha Orlińskiego w felietonie „Ministrzyszcze zwietrzałe” (2024).
- „Ministrzyszcze jedno marne, głupie, zwietrzałe.”
Klementyna Szczuka – Na TikToku osoby niebinarne mogą czuć się sobą. Są wśród nich gwiazdy mainstreamu (Noizz.pl) , 2022
- „Sam Smith, Demi Lovato, Janelle Monáe, Cat Burns to osoby niebinarne, które swoimi postawami, w tym także aktywnością na TikToku, zachęcają osoby LGBTQ do samoakceptacji”
- „Temat niebinarności i tożsamości płciowej w mediach jest poruszany coraz częściej. Duża w tym zasługa osób publicznych i ich coming outów – w ciągu ostatnich lat na temat swojej tożsamości wypowiedziało się m.in. kilku artystów muzycznych tworzących w głównym nurcie. (…) W 2019 r. zrobiłx to Sam Smith. W podcaście „I Weigh” prowadzonym przez aktorkę Jameelę Jamil przyznałx, że bardziej niż mężczyzną czuje się kobietą, dlatego używa neutralnych zaimków (they/them). Dwa lata później na stosowanie podobnych form językowych zdecydowałx się Demi Lovato. – Uważam, że najlepiej odzwierciedlają one płynność mojej ekspresji płciowej i pozwalają mi czuć się osobą, którą jestem, i którą wciąż odkrywam – powiedziałx. Jak przyznałx w pierwszym odcinku autorskiego podcastu „4D with Demi Lovato”, nad swoją niebinarną tożsamością zastanawiałx się od lat, a jej poznawanie traktuje jak podróż. Natomiast w kwietniu tego roku więcej o tym, jak się czuje, opowiedziałx Janelle Monáe, którx jak powiedziałx, nie postrzega siebie wyłącznie jako kobiety. ”
Rozmowa Marty Konarzewskiej z Liv Furgą – Kobieczyzna/mężbieta (w: „Replika” #88) , 2020 ; miks wielu form (ukośniki, podkreślniki, iksy, neologizmy, żeńskie, neutratywy, osobatywy)
- „Liv Furga mówi o sobie „them fatale”, kobieczyzna/mężbieta. Od ponad trzech lat, jako Livbertine, angażuje się w działania na scenie queer i polskiej burleski. Za dnia projektancie graficzne. W czasach pandemii – osoba aktywistyczna. Uczestnik_czka projektu „Naked Girls Reading” w ramach festiwalu Pomada. Element kolektywu scenicznych odszczepieńców Queer Explosion. A także – bohaterka naszego kalendarza „Afiszujemy się” (wersja błękitna – z kobietami i osobami niebinarnymi).”
- „Jeżeli chodzi o niebinarność – zaimki i rodzaje mogą być dowolne. Wyznaję zasadę: mów mi, jak chcesz, byle z szacunkiem i dobrą intencją.”
- „Ciężko mi się utożsamić. Kiedyś na drodze moich poszukiwań, umiejscawiałxm (pisownia intencjonalna – przyp. red.) się raczej w sytuacji chłopca, najprawdopodobniej geja, zamkniętego w ciele kobiety.”
- „Od początku nie było we mnie przekonania, że burleska to idealna forma – nie widzałxm w sobie słodkiej pin-up girl ani predyspozycji do zabawiania widowni humorem. Ale spróbowałxm po swojemu, bardziej na poważniaka, i okazało się, że to też działa!”
- „Perwersyjnej, abstrakcyjnej przewrotności znajdowania się nago w Pałacu Kultury i Nauki nie mogłam odrzucić”
KP – Niebinarne Emma D’Arcy nominowane w kategorii „najlepsza aktorka”. „To ironia” (Noizz.pl) , 2023
- „Wśród nominowanych do tegorocznych Złotych Globów znalazło się Emma D’Arcy za rolę w serialu „Ród Smoka”. Emma jest osobą niebinarną, a nominację otrzymało w kategorii „najlepsza aktorka”. „To przepięknie ironiczne” — powiedziało podczas gali rozdania nagród.”
- „D’Arcy podkreśliło wówczas, że bało się ujawnić ze względu na obawy, że „nie można być aktorem, jeśli się nie jest osobą cispłciową”.”
Tash Lisiecki – Mam wam do opowiedzenia historię (w: „Krytyka Polityczna”) , 2019
- „W Polsce wiele osób niebinarnych w zetknięciu z lekarzami nieuznającymi niebinarności po prostu kłamie, mówi to, co lekarze chcą usłyszeć, bo od tego zależy ich życie. Gdybym było od początku tak odważne jak Milo, moja historia mogłaby się skończyć podobnie.”
Magdalena Dubrowska – Niebinarne bohatero po raz pierwszy w roli głównej. „To nie maskotka, nie trzeba współczuć” (Wyborcza.pl) , 2023
- „Na te dwa nowe nazwiska w polskim teatrze warto zwrócić uwagę. Wera Makowsx i Jakub Zalasa przygotowują spektakl, którego bohatero to osoba niebinarna.”
- „– Cispłciowa osoba tworząca spektakl o osobie niebinarnej opowiada jedynie o swoim doświadczeniu spotkania się z tą tożsamością – mówi. – Najgorsze, co można zrobić, to stworzyć sobie z bohatero maskotkę a nie człowieka. Przysłowiowego „innego”, którego trzeba ratować i wprowadzać do życia w świecie.”
- „W spektaklu „Sweet & romantic” postaci reprezentują różne tożsamości. Ari to niebinarna osoba pisarska.”
Maja Kozłowska – Aktywiszcze o Tęczowym Piątku. „Chcę, żeby nauczyciele nie musieli się bać” [WYWIAD] (Vibez.pl) , 2023
- „O queerowym aktywizmie, binarnej nomenklaturze i wsparciu nauczycieli rozmawiałem z Julia(nem), 16-letnim aktywiszczem z Konina.”
- „Wspomniałoś, że nauczyciele starają się wspierać osoby LGBT, ale po cichu.”
- „W jej klasie są też plakaty np. „jesteś wartościow*” właśnie z taką gwiazdką zamiast osobowej odmiany.”
- „Czego ty jako osoba aktywistyczna oczekujesz od nauczycieli, dyrekcji?”
- „Chciałobym, żeby to było bardziej otwarte, żeby nauczyciele mogli się naprawdę zainteresować. ”
- „Nie chciałom w szkole używać swojego imienia ani zaimków. Nie byłom wyoutowane, nie chciałom robić coming outu przed wszystkimi. ”
Maja Staśko – „Jest tyle uczuć, o których nie mamy pojęcia – bo wszędzie widzimy tylko romantyczną miłość”. Rozmowa z aktywistą aromantycznym (w: „WTV”) , 2021
- „Myślałuś kiedyś, dlaczego w naszym społeczeństwie stawiamy tak wyraźną granicę między przyjaźnią i relacjami romantycznymi?”
- „Co byś zmieniło, żeby osobom aro żyło się lepiej?”
- „I tutaj wracamy do tego, co powiedziałom na początku, a więc do tego, że są osoby aromantyczne alloseksualne, w skrócie aroallo lub alloaro.”
- „Przeanalizowałom relacje, w których byłum i doszłom do wniosku, że właściwie to z mojej strony nie miało nic „romantycznego” w sobie. Jak na to wszystko patrzę, to właściwie wszystko, co robiłum z tymi osobami, mogłobym równie dobrze zrobić z bliskim przyjacielem.”
- „Rony Ariel to osoba niebinarna, która używa zaimków „onu/jegu”. Dlatego zwracałam się do niegu z czasownikami zakończonymi na „-łuś”, np. „zrobiłuś”, „byłuś”, oraz „-łoś”, np. „zrobiłoś”, „byłoś”. Nie było to automatyczne, ale bardzo szybko się przyzwyczaiłam. Nasze głowy ogarniają nie takie rzeczy.”
Agnieszka Małgowska, Monika Rak – Zabieranie miejsca kobietom jest antyfeministyczne (w: „Sistrum”) , 2020
- „Ostatecznie Joanna Mueller-Liczner również opowiedziała się za przechodzinią i do tego pomysłu się przychyliłom.”
- „Gdy byłom małym dzieckiem, płeć nie miała dla mnie znaczenia, nie utożsamiałom się z żadną płcią. Pierwszy raz z pojęciem transpłciowości spotkałom się, gdy zobaczyłom w telewizji Rafalalę. Wydawało mi się wtedy, że trzeba chcieć być albo kobietą, albo mężczyzną, lub też osobą transpłciową, asymptotycznie dążącą do jednej z tychże obu tożsamości. Dopiero później natrafiłom na książkę Olgi Tokarczuk "Dom dzienny dom nocny". Dziś mogę stwierdzić, że to dla mnie kanoniczna lektura, gdyż pokazała mi różne tożsamości. Przede wszystkim androgyniczność w wątkach o mnichu Paschalisie i świętej Wilgefortis Kummernis, która nosi w sobie też zdetronizowaną Trójcę Boginiczną. W powieści pojawia się również postać o imieniu Agni, nawiązująca do androgyniczności, ale nie spajająca, lecz rozspajająca, bo rozbijająca małżeństwo. Po lekturze zdałom sobie sprawę, że jestem androgyne. ”
Marcin Dobosz – Wolność, równość, niebinarność (Skarb Kibica na Igrzyska w Tokio (Przegląd Sportowy)) , 2021 ; pominęłośmy w cytacie fragmenty nieopacznie zdradzające deadname i AGAB Quinn
- „Sporo uwagi mediów przyciągnie na pewno także obecność Quinn, a dlaczego – […] – Quinn we wrześniu ogłosiły, że są osobą transpłciową i niebinarną oraz nie należy używać wobec nich zaimków liczby pojedynczej określonych płciowo […]. Zatem, najdelikatniej jak się da: w reprezentacji Kanady w koszulce z numerem 5 zagarają, które liczą, że dzięki ich grze świat zwróci baczną uwagę na kwestię osób transpłciowych.”
Martyna Kozieł – Popularny wydawca zrywa współpracę z polskimi autorkami. Burza wśród booktokerek (Granice.pl) , 2024
- „Aktywność osób autorskich w mediach społecznościowych bywa dobrym narzędziem marketingowym. ”
Mateusz Witczak – Będą dwie Parady Równości w Warszawie. Dlaczego? Zaglądamy w kulisy sporu (Polityka.pl) , 2024
- „Chcemy decydować o Paradzie demokratycznie, bo środowisko LGBTQIA+ jest zróżnicowane: mamy aktywistów, anarchistów, instytucje, drag queenki, wolontariuszy pracowniczych, kulturę dark roomów, osoby aseksualne czy interpłciowe. ”
- „Tomasz Bączkowski, w latach 2005–10 prezes fundacji Wolontariat Równości, komplementuje osoby aktywistyczne: „Nie przychodzimy tu z władzą absolutną. Jeżeli Parada ma istnieć i się rozwijać, musi bazować na wolontariuszach”. ”
- „Jagna Chrulska, Ale Herda, Michał Suszek – osoby członkowskie Wolontariatu Równości.”
Monika Tichy – Jestem dumne, że byłom w więzieniu – Ali Kopacz, niebinarna osoba aktywistyczna (Replika) , 2023 ; opis przemocy policyjnej
Ginny N. – Niebinarność Cudo Tyłeczek a sprawa krasnoludzka (Whosome) , 2021
- „Jednak powinno nas cieszyć, że dostaniemy kolejną potencjalnie dobrą reprezentację niebinarności, prawda? Zwłaszcza, że Cudo ma być granu przez niebinarnu aktoru. Z początku zresztą informacja o tej zmianie nas ucieszyła, a wątpliwości zepchnęliśmy na bok.”
- „Zamiast tego mamy niebinarnu Cudo, któru Cudo jest tylko z imienia. Gdyby jeszcze napisano nu z zachowaniem jenu książkowych zmagań i kluczowym dla jenu wątku kontekstem kulturowym, może wyszłoby to dobrze. Ale jakoś nie wierzymy w to, że to, co faktycznie dostaliśmy, nie wyrzuciło tego kontekstu do kosza, przy okazji wylewając dziecko z kąpielą.”
Niko Graczyk – Poza „Unholy” bangerów brak. „Gloria” Sam Smith daje radę, ale nic ponadto (Noizz.pl) , 2023
- „Sam Smith, osoba muzyczna i wokalna, wydało właśnie swój czwarty długogrający album pt. „Gloria”. ”
- „„»Gloria« to słowo, które przez całe życie znaczyło dla mnie bardzo wiele. Od queerowego hymnu Laury Branigan pod tym tytułem, który słyszałom zawsze w gejowskich klubach, po słowo »gloria« w hymnach i pieśniach, które śpiewaliśmy w szkole. Dla mnie ten wyraz jest też po prostu hasłem pobudzającym ducha walki” — powiedziało Smith w wywiadzie w „The Tonight Show” Jimmiego Fallona.”
- „Smith trzy lata kazało czekać na swoją czwartą płytę. Poprzednia, „Love Goes”, wydana w 2020 r. była albumem zdecydowanie bardziej „refleksyjnym” i uderzającym raczej w minorowe tony. Była też wydawnictwem opublikowanym przez Smith krótko po jeno coming oucie jako osoba niebinarna. Ekspresja płciowa Smith oraz jeno wizerunek sceniczny wyraźnie ewoluowały od tamtego czasu, co poskutkowało (i nadal skutkuje) odwróceniem się od nieno części fanów oraz mnóstwem nieprzychylnych komentarzy w social mediach od osób, którym „brakuje dawnego Sama”. Zresztą te mają miejsce nie tylko w sieci, bo jak powiedziało Smith w wywiadzie dla Apple Music, od czasu coming outu jest ono „nękane słownie na ulicach częściej niż kiedykolwiek wcześniej”.”
Niko Graczyk – Kim Petras została pierwszą transpłciową kobietą, która zdobyła nagrodę Grammy (Noizz.pl) , 2023
- „Petras nagrodę otrzymała wspólnie z Sam Smith, które jest osobą niebinarną. Petras i Smith nagrodzono w kategorii „najlepszy duet” za singiel „Unholy”, który osiągnął ogromny sukces komercyjny i wspiął się na pierwsze miejsce listy Billboard Hot 100. W przemowie po odebraniu statuetki Petras podziękowała swojej mamie, a także innym transpłciowym osobom artystycznym.”
- „Sam chciało, żebym to ja wygłosiła przemówienie, ponieważ jestem pierwszą transpłciową kobietą, która otrzymała Grammy. ”
Niko Graczyk – Panią doktor odstręczają „osoby z macicami”. Wykluczeniem nie da się bronić niczyich praw (Noizz.pl) , 2022 ; tekst porusza tematykę transfobii
Niko Graczyk – Czego chcą osoby niebinarne? Świętego spokoju i odrobiny szacunku (Noizz.pl) , 2022
- „Nasz tekst rozpoczynający serię „Niebinarnx” wywołał masę oburzenia wymieszanego z niezrozumieniem. W tekście tym Iris, osoba niebinarna, opowiadałæ o swojej tożsamości płciowej, zwracając się do czytelników z prośbą o niemówienie do niej „proszę pani”.
  ”
- „Chciałubym też, żeby niebinarne osoby w Polsce miały trochę świętego spokoju — mogły swobodnie wyrażać swoją ekspresję płciową i nie były przedmiotem politycznej manipulacji”
- „Ja, osoba autorska tego tekstu, zdaję sobie sprawę, że większość osób postrzega i będzie mnie postrzegać jako mężczyznę. ”
- „Szacunek, który ktoś okazuje nam poprzez swój wysiłek włożony w te próby i za który jesteśmy po prostu wdzięcznx. A błędy są rzeczą ludzką i naprawdę nie znam ani jednej osoby niebinarnej, która by się obrażała, widząc dobre chęci.”
- „Oprócz szacunku na pewno chciałubym (i myślę, że wiele osób niebinarnych by się ze mną zgodziło) świętego spokoju. ”
- „Tak samo myślę o ułatwieniach procesu korekty płci dla osób transpłciowych czy równości małżeńskiej w przypadku osób homoseksualnych.”
Niko Graczyk – Niebinarność — czym jest? Mówi o niej coraz więcej gwiazd i innych osób publicznych (Noizz.pl) , 2022
- „Sam Smith w 2019 roku wyoutowało się jako osoba niebinarna.”
- „„Odkąd ostatni raz występowaliśmy razem na tak dużym stadionie, cały czas proszę jeno, żeby ze mną śpiewało ponownie, a ono nie chce. Jest to więc bardzo szczególna okazja. Jest bardzo, bardzo zajęte. Zarezerwowane. I drogie” — żartowała JLO, zapraszając niebinarne Emme na scenę, używając wobec nieno angielskich zaimków neutralnych płciowo „they/them”, które my przetłumaczyliśmy z użyciem mieszanki czasu neutralnego i dukazimów, która jest używana przez wiele osób niebinarnych w Polsce.”
- „W języku polskim natomiast z płciowością mamy do czynienia praktycznie non stop. Dlatego osoby niebinarne, które chcą używać form neutralnych płciowo, musiały się sporo nagimnastykować i stworzyć dla siebie specjalne wersje słów i zaimków. Słowa te to tzw. neuratywy, czyli neutralne płciowo wersje słów, które standardowo posiadają rodzaj żeński lub męski. Dla przykładu neuratywem od słowa „partner” będzie słowo „partnerze”, a od słowa „przyjaciel”, np. „przyjacioło” lub „przyjaciełło”. ”
Patryk Radzimski, Inga Mikulska – „Studiuj tęczowo!” (Replika 05/2022) , 2022
- „[PR]: Ingo, kiedy uświadomiłoś sobie, że jesteś osobą aseksualną, i jak do tego doszłoś?
  [IM]: Uświadomiłom to sobie jakoś w wieku 18 lat, po randce z jednym facetem. Doszło tam do czegoś, ale szału nie było. [...]”
- „[PR]: Kiedy zaczęłoś „oficjalnie” identyfikować się jako osoba niebinarna?
  [IM]: Szczerze, nie pamiętam. Pamiętam za to, że dużo bardziej stresowałom się coming outem niebinarnym niż aseksualnym. Rodzicom przebąknęłom coś tylko, jak była ta sprawa z Margot. Zapytali, co to jest, że mówią do niej jak do kobiety, choć wygląda jak facet. Powiedzili mi, że do zaimków nie mają zamiaru się dostosować, bo „to jakaś nowomowa jest, ja nie umiem”. […]”
- „[PR]: Waszą grupę tworzą zarówno osoby pracujące na uniwersytecie, jak i studiujące – jak, pomimo różnic pokoleniowych, układa się współpraca? Czy mieliście okazję nauczyć się czegoś od siebie?
  [IM]: Według mnie ten podział czy dystans, który dzieli osoby wykładowcze i studiujące, wciąż maleje. Jako osoba niebinarna uzyskałom sporo wsparcia. Moja grupa wie, że jestem niebinarne, i przy różnych zadaniach grupowych, dyskusjach mówi o mnie, używając zaimków „ono/jego”. Niektórzy wykładowcy to zauważyli. Casem podchodzili do mnie i pytali, jakich zaimków używam. […]”
Paulina Nodzyńska – Poprosiłom rodziców, by mówili do mnie „ono” [WIDEO] (Wyborcza.pl) , 2023 ; Wywiad z San Kocoń opublikowany z okazji Tęczowego Piątku
- „Poprosiłom rodziców, by mówili do mnie „ono” ”
- „„Ono” to było to. Na początku samo się myliłom – mówi San Kocoń, osoba niebinarna, która startowała do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej. ”
- „San Kocoń. Osoba niebinarna, queerowa, studencka i aktywistyczna, kandydat/ka/x w wyborach do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej w Krakowie. ”
- „Zaimków „ono” zaczęłom używać prawie dwa lata temu. Nie znałom ich wcześniej, a przecież nie odkryłom Ameryki, bo takie zaimki w języku polskim istnieją od wieków. Kiedy powiedziałom tak o sobie po raz pierwszy na głos, od razu poczułom tzw. euforię płciową. Bo osoby transpłciowe, binarne i te, które nie identyfikują się z żadną płcią, często odczuwają dysforię płciową. „Ono” to było to. Poczułom z siebie dumę. ”
- „Najpierw wysyłałom sygnały. Siadałom w salonie i czytałom poradnik dla osób queerowych, tak żeby mama widziała. Eksponowałom tęczową okładkę. Zero reakcji, nic. W końcu postanowiłom powiedzieć wprost.”
Paulina Nodzyńska – Mamy lesbijki, gej katolik i „ono”. Czym są święta dla osób LGBTQ+? [WIDEO] (Wyborcza.pl) , 2023
- „Kiedy powiedziałom rodzicom, że jestem bi i niebinarne, nie wzięli mnie za dziwadło. Zaczęli szukać winy w sobie. Święta to będzie dla mnie czas walki o moje zaimki „ono/jego”, o moją tożsamość – mówi San Kocoń.”
- „San Kocoń pojedzie do rodziców na kilka dni. Nie ma z nimi codziennego kontaktu, mieszkają na drugim końcu Polski. Ten czas San zamierza więc wykorzystać na wyjaśnienie im, dlaczego używa zaimków „ono/jego”, i zamiast „byłam”, mówi „byłom”. Znów poprosi, by właśnie tak się do niego zwracali. ”
- „San Kocoń. Osoba niebinarna, aromantyczna, biseksualna, queerowa, studencka i aktywistyczna: ”
- „Na początku samo się myliłom, bo człowiek czasem szybciej mówi, niż myśli. ”
- „Za drugim razem, przy zaimkach „ono”, wybrałom już inną taktykę. Napisałom do mamy długi list. Wytłumaczyłom, skąd to się wzięło, dlaczego. Zamieściłom naukowe definicje. Reakcja? Neutralna.”
Paweł Sekmistrz – Coming out Demi Lovato. Jest osobą niebinarną (wtv.pl) ,
- „Jeszcze do niedawna, Lovato rozpoznawano jako osobę o płci żeńskiej, tworzącą teksty i piosenki, chętnie słuchane przez młodzież i gwiazdę produkcji Disneya.”
- „Z szacunku do tożsamości płciowej, postanowiliśmy korzystać z zaimków "they/oni", jak życzą sobie Demi. Dziś, jak twierdzą, nie chcą już dłużej ukrywać tego, kim naprawdę są. W mediach społecznościowych przedstawiono nagrania oraz wpisy, w których można zobaczyć wytłumaczenie o podjęciu niełatwej decyzji.”
Piotr Jończyk – „Męczy mnie, że cały czas wałkuje się ten sam temat. Taki jestem i co mam z tym zrobić?” (Gazeta.pl) , 2023
- „Róż Kasprzyckx ma 20 lat, w tym roku skończył liceum plastyczne w Krośnie. – Jeśli jest się osobą queerową, to plastyk nie jest najgorszą szkołą, do której można trafić – mówi.”
- „W tym roku założony przez niego kolektyw Obłęd zainicjował pierwszy w Krośnie Marsz Równości. Na koniec szkoły Róż przygotował serię prac nawiązującą do Nory, obozu kolektywu Wilczyce, broniącego Puszczy Karpackiej przed wycinką prowadzoną przez Lasy Państwowe.”
- „– Bałem się dyplomowej wystawy i tego, że będę musiał się podpisać moimi danymi z dokumentów. Ale nie robili problemu, mogłem się podpisać danymi, których używam na co dzień. Chociaż widać było, że nauczyciele nie spotkali się wcześniej z wieloma uczniami otwarcie queerowymi, to nie bali się tego, tylko większość z nich próbowała się doedukować i zrozumieć.”
- „Chociaż Róż miał czasem poczucie, że jeśli on czegoś w Krośnie nie zrobi, to nie zrobi tego nikt, coraz rzadziej śledzi, co i jak się mówi o osobach queerowych. – Zaczęło mnie trochę męczyć, że cały czas wałkuje się ten sam temat. Dla mnie to jest po prostu to, jak funkcjonuję cały czas. I nie rozumiem, dlaczego to podlega dyskusji, czy ja mam mieć jakieś prawa, czy mam nie mieć praw. Dla mnie to jest codzienność. Taki jestem i co mam z tym zrobić?”
H. Alan Scott – Pan i pani Dillon (w: „Newsweek”) , 2020
- „– Postulujecie zniesienie kategorii płciowych w konkursie Emmys. Sądzicie, że uda się wprowadzić klasyfikację niebinarną?
  – Istnieje taka możliwość. Ile czasu minie trudno orzec. Jesteśmy gotowi(owe) podjąć publiczną debatę z odnośnymi decydentami.”
Magdalena Stonawska – Gdzie są fantastyczne lesbijki? (w: „Magazyn RTV” #12) , 2020
- „Kira Nin – jest profesjonalnym artystum, osobą niebinarną, genderfluid i lesbijką (zaimki: onu/jenu). Jest wiedźmą i anarchistą. ”
Paula Szewczyk – Gdy zrozumiałam, że jestem queer, czułam radość. Choć miałam kompleks. Tyle osób odkrywa siebie w bólach, a ja nie (Wysokie Obcasy) , 2021
- „Pamiętam, że dużo myślał.m o dłoniach. Że fajnie byłoby mieć ładne, delikatne, móc malować na nich paznokcie. Zastanawiał.m się też, czemu nie mogę nosić spódnic, kolorowych ubrań, robić makijażu. Nie podobało mi się, że kanon męskości jest tak sztywno określony, wyłamywał.m się, cieszył.m, że do niego nie należę. Miał.m zaokrąglone biodra, chciał.m je podkreślać. Ale nie wszystkim to się podobało. Pamiętam też znęcanie się za to nade mną w szkole.”
- „Większość osób zakłada po moim wyglądzie, że jestem mężczyzną, jestem w związku z mężczyzną, więc gdy na ulicy ktoś nas widzi, zakłada: para gejów. Ale jeśli czuję się z kimś komfortowo, proszę, by zwracał się do mnie bezosobowo. Za granicą jest łatwiej, tam można mówić "they/them" i dla wszystkich to zrozumiałe. U nas? Sam jestem czasem zmuszon. do męskich końcówek.”
- „Kiedy mówię o sobie, że jestem osobą niebinarną, mam na myśli to, że nie identyfikuję się z męską tożsamością. W binarnej skali płci jestem gdzieś pomiędzy. Już długo zanim określił.m się tak pierwszy raz, zanim dowiedział.m się, że w ogóle coś takiego istnieje, nie utożsamiał.m się z klasyczną męskością. Ale też wiem o sobie, że nie utożsamiam się z kobiecością. Nie chciał.bym korekty płci w kierunku "bycia kobietą". Płeć to zagadnienie o wiele bardziej skomplikowane. Kiedy dowiedział.m się o queer, to było jak objawienie.”
Paula Szewczyk – Gdy zrozumiałam, że jestem queer, czułam radość. Choć miałam kompleks. Tyle osób odkrywa siebie w bólach, a ja nie (Wysokie Obcasy) , 2021
- „Pamiętam, że dużo myślał.m o dłoniach. Że fajnie byłoby mieć ładne, delikatne, móc malować na nich paznokcie. Zastanawiał.m się też, czemu nie mogę nosić spódnic, kolorowych ubrań, robić makijażu. Nie podobało mi się, że kanon męskości jest tak sztywno określony, wyłamywał.m się, cieszył.m, że do niego nie należę. Miał.m zaokrąglone biodra, chciał.m je podkreślać. Ale nie wszystkim to się podobało. Pamiętam też znęcanie się za to nade mną w szkole.”
Bogi Takács – Notka autorska w Magazynie KONTENT 12-13; 2020 (tłum. Artur Nowrot) , 2020
- „Bogi Takács – węgiersko-żydowska osoba agenderowa obecnie mieszkająca w Stanach Zjednoczonych ze swoją rodziną i kolekcją książek. Pisze, redaguje i recenzuje poezję i prozę spekulatywną. Zdobyłu nagrodę literacką Lambda w kategorii Najlepsza Proza Transgenderowa za redakcję antologii Transcendent 2; znalazłu się także w finałach nagród Locus i Hugo. Pisze o książkach na blogu bogireadstheworld.com, ma też konta na Twitterze, Patreonie i Instagramie jako bogiperson.”
Thomas Rogers – "The New York Times". Nagina zasady w życiu i niemieckiej gramatyce. Ta książka wywołała burzę. (Wyborcza.pl (tłum. Jerzy Wołk-Łaniewski)) , 2022
- „De l’Horizon przyznaje, że z przerażeniem obserwowało, jak dyskusja o jego tożsamości często zagłuszała debatę na temat książki, i dodaje, że żałuje wypowiedzianych na uroczystości słów, jakoby wybór jury miał stanowić gest polityczny. „Otrzymuję sygnały, że decyzję podjęto również ze względu na jakość literacką tekstu" – mówi de l’Horizon, zastrzegając, że postrzega samo siebie przede wszystkim jako osobę „pisarską i artystyczną, nie zaś aktywistyczną". ”
- „„Udzieliłom ponad czterdziestu wywiadów, każdy chciał ze mną rozmawiać na temat nienawiści, ani razu natomiast nie spytano mnie: «Czym jest miłość?»" – mówi de l’Horizon. – „Media skupiają się na nienawiści, a to tylko potęguje napięcia".”
- „W wywiadzie de l’Horizon przyznaje, że woli nie opowiadać o sobie samym, dlatego zdecydowało się na napisanie „biografii science fiction", w której utrzymuje, że urodziło się „w przyszłości, na planecie dającej zdecydowanie większą swobodę". ”
Thomas Rogers – "The New York Times". Nagina zasady w życiu i niemieckiej gramatyce. Ta książka wywołała burzę (wyborcza.pl) , 2022
- „Przyznanie prestiżowej nagrody literackiej niebinarnej osobie autorskiej Kim de l'Horizon sprowokowało debatę nad miejscem w języku niemieckim tych, którzy nie utożsamiają się ani z płcią męską, ani z żeńską.”
- „De l’Horizon (nie jest to nazwisko, a pseudonim artystyczny) posługuje się po angielsku zaimkami they/them i jest pierwszą osobą niebinarną, jaka zdobyła tę nagrodę. Znalazłszy się na scenie we włochatym zielonym stroju, zaprezentowało* improwizowany performance. ”
- „„Udzieliłom ponad czterdziestu wywiadów, każdy chciał ze mną rozmawiać na temat nienawiści, ani razu natomiast nie spytano mnie: «Czym jest miłoś?»” – mówi de l'Horizon. „Media skupiają się na nienawiści, a to tylko potęguje napięcia”.”
Rozmowa Ewy Tomaszewicz z Loë Fjorsigviss i Magdaleną Stonawską – Tęcza w fandomie (w: „Replika” #83) , 2020
- „[Loë Fjorsigviss] Od kiedy pamiętam, uwierało mnie mówienie o sobie jako o dziewczynie czy kobiecie. Nie utożsamiałum się z tym. Zorientowałum się, że mogę nie być kobietą, nie ze względu na dysforię płciową, tylko ze względu na euforię. Kiedy dopuściłum do siebie myśl, że są inne opcje, zaczęłum eksperymentować i poprosiłum parę znajomych osób, żeby spróbowały tak się do mnie zwracać. Gdy zaczęły tak do mnie mówić, poczułum ogromną ulgę. Kiedy mówię o sobie, ta inna forma przychodzi mi z trudem, ciągle samu mam z nią problem, ale to uczucie, kiedy inni mówią o mnie w ten sposób, powiedziało mi, że to może być faktycznie dobry kierunek, że nie jestem dziewczyną ani chłopakiem, ale kimś poza tym. I to było naprawdę wspaniałe i wyzwalające uczucie.”
Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – O Inteligencji, 2022
- „Inteligentcza klasy panującej są niejako jej namiestniczami...”
- „myślicielcza – odpowiedzialne za «produkcję idei»...”
- „Są nimi obecnie z jednej strony ideoloża neoliberalne, promujące ekonomię wolnorynkową...”
- „ aktywne człończa klasy”
- „Najlepszym przykładem takich jednostek obecnie są prezeszcza, dyrektorza, os. przewodniczące korporacji, milionerza, etc.”
- „Robotnicza potrzebują partii robotniczej”
TR WZ – Do więzienia za zorganizowanie pokojowego protestu w Krakowie (Life in Kraków) , 2022 ; opis przemocy policyjnej
Weronika Cygan – Naukowiec czy naukowczyni – o co tyle zamieszania? Prof. J. Tambor o feminatywach (Gazeta Uniwersytecka UŚ, nr 5 (305)) , 2023
- „– Próbujmy używać nazw, które innych nie urażają, za to wskazują na uznanie ich tożsamości. Nas nic nie kosztuje powiedzenie osoba studencka czy zrobiłoś, a konkretnemu człowiekowi może przynieść wiele korzyści – lub negatywnych skutków, jeżeli nie uznamy za właściwe, by respektować jego wybór – apeluje prof. Jolanta Tambor. ”
- „Zrobiłom, przeczytałom, obejrzałom mogą wzbudzać u wielu słuchaczy i czytelników konsternację, ale – podobnie jak w przypadku upowszechniających się form żeńskich, o czym była mowa wcześniej – kwestią czasu jest, aż przyzwyczaimy się do ich stosowania.”
Wiktorze Marcowe – Bez wzajemnej opieki wszystkie zginiemy (gazeta manifowa Inicjatywy 8 Marca) , 2021
- „Jestem osobą niebinarną, używam męskich końcówek, ale mam macicę i też mogę zajść w ciążę.”
- „Jakbym miał się ścierać bezpośrednio z policją czy siedzieć w areszcie, to bym chyba się potem przekręcił. I moje osoby partnerskie, mimo przygotowania na taką sytuację, razem ze mną. ”
- „O. powiedziało, że mu znikam, i muszę trochę przystopować. M. był we wszystkim ze mną. ”
- „Opiekuje się mną, bo tradycyjne instytucje opieki zawiodły - nie ma rodziny i nie ma państwa dla takich jak my, queerów, transek, płodobójczyń.”
Anna Winiarska – Seks? Bez sensu. Tak jak naprawianie asów (TVN24) , 2021
- „"W pewnym momencie chciałum dorzucić coś jeszcze do swojego opowiadania, jakąś postać aromantyczną. Zapytałum, na takiej grupce osoby aromantyczne jak one by opisały siebie, żeby stworzyć sobie jakiś obraz tej postaci. ”
Wojciech Orliński – Ministrzyszcze zwietrzałe (Polityka) , 2024
- „Ministrzyszcze zwietrzałe”
- „Prof. Konrad Zawadzki napisał kiedyś pracę o tych drukach, która dziś może posłużyć jako zasób gotowych cytatów komuś, kto chce na Twitterze zabłysnąć staroświeckim hejtem. Na przykład pisząc o kimś per „ministrzyszcze jedno marne, głupie, zwietrzałe”. Tak ksiądz Kacper Sawicki w 1614 r. hejtował swojego protestanckiego polemistę.”
Wojciech Szot – „Gdy jakieś kłiry to przeczytają, pomyślą, że to też o nich”. Polska literatura niebinarna (Wyborcza.pl) , 2023
- „„Nigdy nie będziesz szło samo” reklamowane jest hasłem „pierwsza polska powieść napisana przez osobę niebinarną”. Czym są neutratywy i osobatywy oraz o czym piszą młode osoby autorskie?”
- „Anouk Herman to urodzone w 1998 roku absolwento Uniwersytetu Śląskiego, jak samo o sobie pisze: „kłir i anarchol”. ”
- „Zadebiutowało w 2022 roku tomem poetyckim „right into pod tramwaj”. Zanim jednak doszło do publikacji, Herman wygrało czwartą edycję konkursu literackiego „Nowy Dokument Tekstowy”, organizowanego przez Instytut Literatury. ”
- „Na stronie Słownika poznać można także iksatywy – „chciałxbyś”, „przyszłxś” czy formy nazwane „osobatywami”, gdy zamiast pisać „dziennikarze i dziennikarki”, decydujemy się napisać „osoby dziennikarskie”. Czy „ktosio” za dwadzieścia lat będzie używało tych form? ”
- „Osoba autorska, która używa szerokiego wachlarza zaimków on/ona/ono/onx/jego/jej/jex, zauważa w jednym z wywiadów, że niezwykle ważny dla niego było opowiedzenie o społecznej presji na spójność tożsamości: – Musisz mieć swoją nazwę, imię, nazwisko, zawód, kierunek rozwoju, cele, wszystko, co potem jest wymagane w CV – mówiło poeto.”
- „Alin Szewczyk, którzy zin zilustrowali, to osoba niebinarna określająca się jako „bazgracze, pedalę”.”
Zosia – Demi Lovato wyznałx, że jest osobą niebinarną (LUVPOP.pl) , 2021
- „Odważne i szczere wyznanie Demi Lovato. Artystxa oficjalnie poinformowałx, że jest osobą niebinarną – „To najlepiej oddaje płynność, którą odczuwam w mojej ekspresji płciowej. ”
- „Spędziłxm większość życia, dorastając na waszych oczach. Widzieliście moje wzloty, upadki i wszystko pomiędzy. Moje życie było nie tylko moją podróżą. Żyłxm też dla tych, którzy są po drugiej stronie aparatów i kamer”.”
Marcin Zwierzchowski – Bogi Takács („Nowa Fantastyka” 1/2021) , 2020
- „Osoba niebinarna, pochodzenia węgierskiego, obecnie mieszka w Stanach. Jeno proza ukazywała się m.in. w „Strange Horizons”, ”Apex” czy „Gigantosaurus”. Niniejsze opowiadanie, będące jeno debiutem w języku polskim, pierwotnie ukazało się w antologii „Queer Destroy Science Fiction” pod redakcją Seanan McGuire, wydanej przez magazyn Lightspeed.”
"Ludzie żyją w swojej heteroseksualnej bańce". Igrzyska w Tokio historycznym przełomem (Sport.pl) , 2021
- „Na igrzyskach zobaczyliśmy także pierwszych sportowców transpłciowych – w tym Quinn z Kanady, którx* z piłkarską reprezentacją kobiet zdobyłx złoty medal. Quinn jeszcze przed coming outem zdobyłx brąz z drużyną Kanady na igrzyskach w Rio w 2016, teraz jednak zostałx pierwszą osobą transpłciową i niebinarną, która zdobyłx medal igrzysk olimpijskich.
  
  W niedawnym poście na Instagramie Quinn napisałx, że "to smutne, że przede mną byli olimpijczycy, którzy musieli się ukrywać ze względu na otoczenie".”
Niebinarne Sam Brinton w rządzie Bidena: doradza w sprawie energetyki jądrowej i walczy o prawa osób LGBTQ+ (Queer.pl) , 2022
- „Sam Brinton zostało osobą doradczą prezydenta Bidena ds. energetyki jądrowej. Jako osoba niebinarna walczy również aktywnie o prawa osób LGBTQ+.”
- „Prezydent USA Joe Biden zatrudnił Sama Britona jako osobę zarządzającą Wydziałem Energetyki oraz Utylizacji Paliw i Odpadów.”
- „Nowo mianowana osoba kierownicza działu energetycznego używa zaimków they/them (oni/ich).”
- „Na MIT (Massachusetts Institute of Technology) Sam obroniło magisterkę z nauk jądrowych i inżynierii oraz technologii i polityki. ”
- „Wizerunek Sama budzi duże emocje w mediach społecznościowych. Hejterzy uważają, że tak nie powinien wyglądać pracownik administracji publicznej. Zarzucają jenu także promowanie seksualnych fetyszy. Jednak Brinton nie waha się mówić o publicznie o tym jak się identyfikuje. W przeszłości Sam przeszło pseudonaukową terapię konwersyjną. Teraz jako osoba niebinarna głośno opowiada o swojej tożsamości i walczy o prawa osób LGBTQ+.”
23-letnia niebinarna osoba wybrana burmistrzem miasta. To precedens na całym świecie (poptown.eu) , 2021
- „Hurcum ma 23 lata, pochodzi z Londynu, ale od 6 lat mieszka w Bangor i właśnie na tamtejszym uniwersytecie ukonczyłx archeologię. Hurcum startowałx już w tym roku do walijskiego parlamentu z ramienia Plaid Cymru – centrolewicowej partii, której jednym z głównych postulatów jest niepodległość Walii i odłączenie się od Wielkiej Brytanii. Hurcum zrezygnowałx jednak z miejsca na liście kandydatów z powodu rzekomej transfobii w szeregach ugrupowania. Pozostałx jednak w radzie Bangor jako radnx niezrzeszonx. 10 maja jednogłośnej decyzji rady zostałx wybranx burmistrzem miasteczka i najmłodszą osobą w Walii, która objęła podobny urząd.”
Gwiazda programu Netfliksa spotyka się z niebinarne piosenkarko i chce być "pomostem zrozumienia" (Vibez) , 2022
- „Gwiazda programu Netfliksa spotyka się z niebinarne piosenkarko i chce być "pomostem zrozumienia"”
- „Chrishell Stause, gwiazda programu Netflixa "Selling Sunset", wyznała, że związała się z nową osobą. Niebinarne piosenkarko G Flip jest jej nową miłością. ”
- „Jej partnerczem jest teraz niebinarne piosenkarko.”
Osoba niebinarna nagrodzona „niemieckim Bookerem”. „To nie jest tylko nagroda dla mnie” (Noizz.pl) , 2022
- „„Niemieckiego Bookera” wygrało w tym roku Kim de l’Horizon za swoją debiutancką powieść „Blutbuch”. Kim, jako osoba niebinarna, porusza w książce wątek tożsamości płciowej, co zdaniem jury jest „literacką innowacją”. Kim w czasie rozdania nagród powiedziało, że to wyróżnienie nie jest tylko dla niego, po czym ścięło włosy w geście poparcia dla protestujących Iranek.”
- „Deutscher Buchpreis — „niemiecki Booker” — jest jedną z najważniejszych nagród literackich w Niemczech. W tegorocznej edycji została doceniona powieść „Blutbuch” autorstwa osoby niebinarnej Kim de l’Horizon. Książka opowiada o osobie, której tożsamość płciowa nie mieści się w kategoriach kobieta-mężczyzna. ”
- „Kim de l’Horizon wzięło udział w gali wręczania nagród, podczas której nie tylko odebrało wyróżnienie, lecz także ścięło włosy na oczach wszystkich zebranych. Kim zrobiło to w geście solidarności z Irankami, które od kilku tygodni podczas ulicznych protestów palą chusty — symbol represji państwa i religii wobec kobiet. ”
Pierwsza osoba transpłciowa z medalem igrzysk olimpijskich. I to od razu złotym! (Sport.pl) , 2021
- „Reprezentantx Kanady w piłce nożnej kobiet Quinn zostałx pierwszą osobą transpłciową i niebinarną, która zdobyła medal igrzysk olimpijskich. Kanadyjki w finale pokonały Szwecję po rzutach karnych.”
- „W kadrze Kanady znalazłx się Quinn (używa tylko imienia), traspłciowx piłkarx, którx zostałx tym samym pierwszą osobą transpłciową i niebinarną, która zdobyła medal igrzysk olimpijskich (w języku angielskim stosuje zaimki they/them, które na polski w kontekście osób niebinarnych możemy tłumaczyć różnorako). Quinn brałx udział w igrzyskach w Rio i ma w swojej kolekcji brąz, ale wtedy przystąpiłx do rywalizacji jeszcze jako Rebecca Quinn. Coming outu dokonałx w 2020 roku.”
Wymiatam z Piątkiem – autor książki Morawiecki i jego tajemnice bez prawa do obrony i apelacji (Niestatystyczny.pl) , 2022
- „Podobna – choć jeszcze bardziej drastyczna – sytuacja spotkała osobę aktywistyczną, Ali (queer_ali) – walczące o prawa osób LGBT+, zajmujące się m.in. akcją finansowania bielizny spłaszczającej osobom transpłciowym i niebinarnym w trudnej sytuacji finansowej. Ali zostało skazane na prace społeczne za przewodniczenie legalnemu zgromadzeniu. Zostało skazane w wyniku wyroku nakazowego – bez rozprawy. Ponieważ pismo z sądu doręczono nieprawidłowo, Ali nie miało pojęcia o wyroku i nie stawiło się na odbycie prac społecznych, w wyniku czego wyrok zamieniono na 15 dni pozbawienia wolności. Ali trafiło do zakładu karnego i utrudniano mu kontakt z prawnikiem. Co więcej aresztowanie przebiegło bardzo brutalnie: policja wtargnęła do domu Ali i zabrała je siłą, skuwając mu ręce i nogi kajdankami.”
- „Ali zostało aresztowane 23 listopada i dopiero 30 listopada odzyskało wolność – akcja hashtagowa jednak trwa, by skandaliczna sytuacja nie została zamieciona pod dywan.”
- „– To co się wydarzyło jest absurdalne, obrzydliwe i pokazuje jak zniszczony jest nasz system sprawiedliwości. Osoba została Nam ukradziona, zabrana do więzienia bez wiedzy najbliższych, odcięta od świata, a powody do teraz nie są Nam znane. Policja wtargnęła wieczorem do domu osoby, brutalnie wyciągając go na zewnątrz, traktując naszego przyjaciela jak najgorszego przestępcę. To kolejny przykład brutalności policji, która będzie stosować wszelkie środki by dopaść osoby queerowe, nawet w ich własnych domach – pisały o aresztowaniu osoby tworzące Kolektyw Równoważni_k, które zorganizowały protest solidarnościowy.”
A.M. Juna – Mallaroy, 2023
- „Łowczynie, Łowcza (Neutratyw nienacechowany płciowo, l.poj.: łowcze), Łowcy”
Comandeer / Tomasz Jakut – Good Web Design, 2024
- „Droga Osobo Czytająca, to nie jest książka.”
- „Na świecie istnieje tylko jedna osoba, która w pełni rozumie, jakie są potrzeby konkretnej osoby użytkowniczej – ta osoba użytkownicza. Jednym z filarów inkluzywnego designu jest oddawanie kontroli w ręce osoby użytkowniczej. W praktyce oznacza to możliwość wpływania na to, w jaki sposób strona działa i wygląda. Ale też – respektowanie ustawień czy to przeglądarki, czy systemu operacyjnego osoby użytkowniczej.”
Jacek Dukaj – Perfekcyjna niedoskonałość, 2003
- „– Do Creytona powinniśmy dotrzeć w ciągu trzydziestu ośmiu k-godzin. Nawet zważywszy na utratę krwi pana i stahs McPherson–
  – Chciałuś powiedzieć – przerwał nu Zamoyski – powinniśmy byli tam dotrzeć. Samu twierdzisz, że po odcięciu od Plateau nie wiesz nawet, w którą stronę lecimy. Swoją drogą, zastanawiam się, jak to możliwe. Przecież chyba pamiętasz, gdzie celowałuś.”
- „– To było wyzwanie na pojedynek – stwierdziła manifestacja Słowińskienu i kopnęła upuszczoną muszlę aż pod palmy. Stłukła sobie przy tym stopę i teraz podskakiwała na jednej nodze, wściekła – taki na poły komiczny behawior manifestowału Adamowi i Cesarzowi.”
- „Jeszcze nie do końca świadomy otoczenia, zareagował w sposób stosowny dla ciążenia Farstone (lub Pałacu) – i w efekcie odbił się od bocznej ściany. Zamrugał, nie wierząc własnym oczom. Z odległości dwóch cali szczerzyłu się bowiem z niej, wielku jak posąg Stalina, Patrick Gheorg McPherson.
  W odruchu już niemal paniki odepchnął się Zamoyski wstecz, ku fotelowi. Nie mógł oderwać wzroku od ekranu z uspokajająco uśmiechniętum Patrickum – najpierw więc fotel wymacał, fotel i ciało na nim.”
- „Głupi! Znajdujesz się w jenu wnętrzu, onu czyta twoje nastroje, pragnienia, instynkty, myśli nieomal – z napięcia mięśni, drżenia strun głosowych, temperatury naskórka, rytmu oddechu, łopotu serca, szumu krwi w żyłach i tkankach. Skąd niby wiedziału wówczas, że szukasz urynału? Nic wu nie umknie. Pozostajecie całkowicie w jenu władzy. Nie jesteś w stanie przekazać Angelice ni słowa tak, by onu o nim nie wiedziału.”
Greg Egan – Diaspora (tłum.: Michał Jakuszewski) , 2015 ; rodzaj neutralny z neozaimkami ve/vir
- „Yatima przyjrzało się otaczającym polis gwiazdom. Wszystkie emitowały światło o widmie przesuniętym w wyniku efektu Dopplera, tworząc na niebie nieruchome koncentryczne fale koloru - od ekspansji po konwergencję. Ve zastanawiało się, jak powinni się zachować, gdy wreszcie dościgną uciekających.”
Eśka Możejko – Nożyczki (Mlem! 10) , 2022 ; ucinanie końcówek by uniknąć nacechowania płciowego
- „Dominik codzienni obcinał słow. Jedneg dni bywał t bardzie męcząc, inneg mnie, al niestrudzeni chwytał z nożyczk, b skraca wyraz, odrzucają niechcian głosk. Ni był t łatw zadani, wymagał skupieni ora wielkieg upor. Ni brakował m jedna determinacj.”
- „Dlatego stwierdziła, że się poddaje. Dominika raz na zawsze schowała nożyczki do szuflady i nie wyciągnęła ich nigdy więcej. W końcu mogła odpocząć.”
Ginny Nawrocka – biogram autorski w antologii Tęczowe i fantastyczne, 2020
- „Autorzy i eseiści publikujący m.in. na łamach portalu Gallifrey.pl, a o swoim pisaniu mówiący na Twitterze (ripplesofcosmos). Tworzą światy łączące fantastykę naukową z magią. Są osobą niebinarną, aromantyczną i aseksualną, a ich zaimki to „wy/oni”.”
Ines Siwińska – Piętno (Zbiór opowiadań: Sny Umarłych, polski rocznik weird fiction 2021) , 2021
- „Wstydziłxm się całe życie i nie wiedziałxm, co jest tego przyczyną. Aż do dnia, w którym postanowiłxm się tego dowiedzieć.”
- „Spakowałxm tyle porcji przydziału, ile zdołałxm unieść, i wyruszyłxm samochodem kapłana.”
- „Gubię się w sobie, obezwładnionx zmysłami, których zapomniałxm - w moim świecie smak i zapach nie przydawały się na nic.”
Karen Barad – Spotkanie z wszechświatem w pół drogi. Fizyka kwantowa a splątanie materii ze znaczeniem (przeł. Sławomir Królak) , 2024
- „„Dlatego niniejsze słowa podziękowań nie dochowują wierności (ale też nie są niewierne) tradycji, zgodnie z którą osoba autorska wspomina mozolny proces powstawania książki, wymieniając przy okazji nazwiska osób, które wsparły ją w tej wyprawie. [...] W ważnym sensie nie tyle ja napisałom tę książkę, ile ona napisała mnie. Albo raczej »my« – »intra-aktywnie« – napisałyśmy siebie nawzajem (»intra-aktywnie«, a nie jak zwykło się rzecz ujmować »interaktywnie«, ponieważ pisanie nie jest niezwrotną relacją łączącą osobę autorską z tekstem: jest raczej ponawialnym i współustanawiającym procesem wzajemnego opracowywania i przepracowywania »książki« oraz »osoby autorskiej«). [...] Co więcej, splątania nie są odizolowanym binarnym współwytwarzaniem, jak sugerowałby przykład pary osoba autorska-książka.”
- „„W pierwszej kolejności pragnę podziękować moim student(k)om [...]. Nauczyłom się od was więcej i więcej od was otrzymałom, niż możecie sobie wyobrazić.”
- „„Wdzięczne jestem zwłaszcza Josephowi Rouse'owi i Donnie Haraway za inspiracje, jaką zaczerpnęłom z ich prac [...].””
- „„Jak już wspomniałom, Bohr skupia całą uwagę na kwestiach epistemologicznych i niestety nigdy nie wykłada wprost swoich przekonań ontologicznych ani ontologicznych wymiarów swojej koncepcji.””
- „„Ponieważ książka jest dłuższa, niż nakazuje aktualna moda, proponuję osobom czytającym kilka możliwych ścieżek przebrnięcia przez nią. Zanim to uczynię, słowo ostrzeżenia: jak już zaznaczyłom, książka ta działa niczym siatka dyfrakcyjna oświetlająca ważne różnice materialne, relacjonalności i splątania w żywiołowym tańcu materii, dlatego docenienie zawiłości powstającego wzoru może okazać się trudne, jeśli pominie się jej znaczące części.”
- „„Nazajutrz po wygłoszeniu wykładu gościnnego na temat konstruowalnej natury wiedzy naukowej miałom zaszczyt obserwować, jak operator skaningowego mikroskopu tunelowego STM dokonywał powiększenia próbki grafitu i w miarę zbliżania się do skali tysięcy nanometrów... setek nanometrów... dziesiątek nanometrów... aż do ułamków nanometra naszym oczom ukazywały się pojedyncze atomy węgla. Doświadczenie to rodziło takie poczucie wzniosłości, że aż przeszły mnie dreszcze – i stałom jak wryte, fizyczka teoretyczna*, które jak większość ludzi mojego pokroju rzadko zapuszcza się do piwnic gmachów fizyki [...]. Ile to razy opowiadałom moim studentom i studentkom o dowodach na istnienie atomów? [...] »Gdyby tylko Einstein, Rutheford, Bohr, a zwłaszcza Mach mogli to zobaczyć!« – wykrzyknęłom. [...] Wyobrażam sobie, że w tym miejscu mojej opowieści pewni koledzy i koleżanki po fachu zaczną się zastanawiać, czy wasza narratorka*, które poprzedniego wieczoru upierało się przy skonstruowanej naturze wiedzy naukowej, odczuło w tym momencie intelektualne zakłopotanie. Prawdę mówiąc, chociaż to, czego właśnie doświadczyłom, głęboko mnie poruszyło, nie odczuwałom najmniejszej skruchy, stojąc przed owym ołtarzem skuteczności przedsięwzięcia naukowego.””
Marta Magdalena Lasik – Zwierciadło w dziurce od klucza (w: „Skafander i melonik”) , 2018
- „– Jesteś strasznei pesymistei. – W głosie Leny słyszy rozbawienie. – Porozmawiasz z er?
  Jej oczy skrzą się z podekscytowania.”
- „– Kim – Lena mówiła er, więc ei robi to samo, nagle uświadamiając sobie, jak uwierał go tutejszy podział i zarazem jak bardzo do niego przywykł, że nawet w myślach sam siebie sprowadzał do on – ty’er jesteś?”
Małgorzata Kot, Sylwia Vargas – Od A do Z o LGBTQIAP ( str. 13, str. 49) , 2019
- „Kiedy zdecydowałeś/aś/_, że jesteś osobą heteroseksualną?”
- „Osoby LGBTQIAP są w każdej grupie społecznej, także wśród osób z niepełnosprawnością. Jeśli jesteś osobą pełnosprawną, zastanów się, jak możesz być lepszą osobą sojuszniczą wobec nich.”
Mason Deaver – Wszystkiego, co najlepsze (tłum. Artur Łuksza) , 2022
- „Co mogłobym teraz zrobić? Raczej nie przyjęliby mnie z powrotem. Czy w ogóle bym się na to zgodziło? Czy Hannah będzie wiedziała, co robić? Nie mam pojęcia, co jej powiedzieć, nie wiem, czy będzie w stanie mi pomóc. Chryste, a co, jeśli jest tak okropna, jak rodzice? To niemożliwe, prawda?
  Gdybym tylko trzymało gębę na kłódkę.”
- „– Jakie są twoje zaimki? – pyta.
  Pytanie bierze mnie z zaskoczenia. Nie w zły sposób.
  To dziwne, ale Hannah jest pierwszą osobą, która mnie o to zapytała. Pierwszą osobą, która musiała zapytać.
  – Ono/jeno – mówię, próbując brzmieć zdecydowanie, ale jestem pewne, że totalnie mi nie wyszło.
  – Dobra. Cóż, pewnie trochę mi zajmie, zanim się przyzwyczaję, więc musisz mnie poprawiać, kiedy coś powiem nie tak, okej? Chcesz, żebym wyjaśniła wszystko Thomasowi?
  Kiwam głową.
  W ten sposób ja nie będę musiało.”
- „– Nie mogę odpowiedzieć do momentu, gdy otrzyma- my wykaz jego ocen, ale zdaje się, że będzie. Nasz system jest podobny do tego, którego doświadczył w poprzedniej szkole.
  Jego. Doświadczył.
  Nie, nie powinnom być zdenerwowane ani smutne. To był mój wybór, więc teraz nie mogę sobie na to pozwolić.”
- „Odbyliśmy z Mariam długie rozmowy o byciu osobą religijną i jednocześnie niebinarną. Dla Mariam jeno hidżab odzwierciedla komfort, bezpieczeństwo i przywiązanie do wiary. Długie godziny potrafi opowiadać o tym, jak wpływa na jeno samopoczucie. W zeszłym roku stworzyło całą serię filmów o tym, co dla nieno znaczy bycie szyitą i osobą niebinarną.”
- „Siostra przewraca oczami.
  – Nie martw się tym bra... – Nagle urywa. – Ben. Mogę do ciebie mówić „braciszku”? To chyba nie jest okej, co? Może wymyślę coś innego.
  Na forum widziałom, że wiele osób niebinarnych prosiło rodzeństwo, żeby zwracało się do nich „rodzeńcze”, od rodzeństwa. Spodobało mi się to słowo, ale nigdy nie przypuszczałom, że ktoś mógłby się tak zwracać do mnie.
  – Rodzeńcze jest spoko – mówię. – Zamiast bracie czy coś.
  – Rodzeńcze. Dobra. Zatem, rodzeńcze, nie musisz martwić się oddawaniem mi pieniędzy. Serio.”
- „Palcami biegnę po dłoni w miejscu, które trzymał Nathan. Wtedy na dachu wydawało mi się, że wie. Nie mam pojęcia, co wie. Nawet nie ogarniam, co dokładnie się wczoraj wydarzyło. Czy to coś znaczyło? Czy chciał mi tylko pomóc? Czy jestem tylko przyjaciołem? Czy jestem dla niego kimś więcej, czy po prostu jest świetny w byciu troskliwym Nathanem? Albo może zdecydowanie za bardzo to analizuję?”
Ginny Nawrocka – O odzyskiwaniu A, 2020
- „W kultowym już wiedźminie mamy biseksualną Ciri i niebinarnych Neratina Cekę. (...) Niebinarność Neratina sprowadza się do androgynicznej urody i kilku pogardliwych uwag o tym, że trudno określić, czy to mężczyzna czy kobieta.”
- „Nie jesteśmy smokiem, żeby zbierać skarby, ale jeśli chodzi o queer, jesteśmy potrójnie literą A. Jedną z tych mniej znanych właśnie, do niedawna powszechnie niepoprawnie odczytywanych jako „ally” – osoba wspierająca osoby queerowe, ale cispłciowa i jednocześnie heteroseksualna, a więc nie należąca do żadnej mniejszości płciowej czy seksualnej. Nam jednak nie brakuje narracji o postaciach, które po prostu nie mają problemu z tym, że ktoś inny jest postacią queerową, nawet jeśli miło jest takie historie widzieć. Brak nam narracji o osobach aromantycznych, aseksualnych i agenderowych (czy, w tym ostatnim wypadku, szerzej: niebinarnych), bo ich niewidoczność jest szczególnie trudna do zwalczenia – i w życiu, i w fantastycznej fikcji.”
Joanna Krystyna Radosz – Listopad bez snów (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020
- „Piszę artykuł o ewolucji języka i zakresie użycia neutralnych płciowo form czasu przeszłego. Zauważyłaś, że nasi kurier czasem je stosuje, a czasem nie? Chciałam go przepytać, od czego uzależnia użycie form określonych płciowo, a od czego tych neutralnych, rozumiesz, typu „mówiłm”, „przyszołm” i tak dalej.”
- „Odpisujemy na listy, po raz enty wzdychając, o ile prościej byłoby, gdyby poczta elektroniczna działała niezawodnie i wykluczyła konieczność pisania tradycyjnych wiadomości. Dochodzimy do wniosku, że może udałoby się uratować jedno drzewo miesięcznie i nie miałybyśmy tyle makulatury, ale prawdopodobnie kurier przychodziliby nie raz dziennie, a raz w tygodniu i ominęłaby nas przyjemność oglądania ich paznokci.”
- „O dziesiątej, kiedy akurat mam chwilę wytchnienia, przychodzi kurier. Dzisiaj stosik korespondencji jest, na szczęście, mniejszy, za to nasi dostawca ma kilka jasnych pasemek w czarnych włosach i kocie oko na paznokciach.
  – Przyniosłam wam coś jeszcze – informuje z uśmiechem i podaje mi dwa czekoladowe mikołaje, takie jak z czasów mojego dzieciństwa. – Zostały nam po świętach, dostaliśmy po kilka, a Dżesika mówiła, że lubicie czekoladę.”
Renata Kim – Pomiędzy. Historie osób niebinarnych, 2024
- „– Mój umysł czasem nie nadąża, by wymyślić w rozmowie formę neutralną, której wcześniej nie używałom. A czasem świadomie stosuję strategię przetrwania. Bo na przykład bardzo się boję, czuję niepewnie przy kimś, jestem na obcym terenie, w nowej pracy. I wtedy używam form żeńskich albo staram się mówić bezpłciowo. Jak kogoś poznaję, proszę, by używał zaimków neutralnych. Tak mówią do mnie znajomi, koledzy na uczelni i w pracy. Niektórzy najpierw krzywili się na formę „ono”, ale w końcu załapali. Czasem ludziom coś nie gra, komentują, buntują się. Mówią, że „ono” to dla nich zbyt wiele, nie są w stanie tego przeskoczyć. Nie będą tak do mnie mówić i proszą o uszanowanie ich decyzji – mówi San.”
- „– Zaczęłom od Ostrej Zieleni, stowarzyszenia współpracującego z partią Zieloni. Wiedziałom, że ważne miejsce zajmuje u nich ekologia, klimat i prawa zwierząt, więc będę współpracowało z ludźmi o podobnych poglądach. Z czasem poczułom odwagę, żeby się w tych sprawach wypowiadać, pojawiać się na wydarzeniach politycznych – mówi San Kocoń.”
- „– Znalazłom „rzecznicze” w bazie neutratywów na stronie zaimki.pl. Jeśli chodzi o „aktywiszcze”, to nawet się nad tym nie zastanawiałom. To był już ten czas mojej pracy z językiem neutralnym, że podskórnie wiedziałom, że taka forma jest właściwa – tłumaczy San.”
- „Pamiętam, jak przyszło do mnie zawiadomienie z Urzędu Stanu Cywilnego, że udało się, imię zostało zmienione. Ucieszyłom się. Weszłom do pokoju rodziców, żeby im o tym powiedzieć i oni się cieszyli ze mną.”
- „Kiedy już byłam starsza, w okresie liceum i na początku studiów, próbowałam odkrywać swoją kobiecość. Byłam wtedy w związku z mężczyzną, strasznie mi na nim zależało i chciałam, żeby on też mnie kochał. Chciałam być dla niego atrakcyjną kobietą, więc bardzo się starałam. On niby wprost niczego nie wymagał, ale jak czasem wyglądałam mniej kobieco, to zdarzały się przykre komentarze i docinki. Ten związek od początku nie był zbyt udany, więc myślałam, że jeśli się bardziej postaram, to może będzie lepiej.”
- „Kiedy słyszałum, że „LGBT to nie są ludzie, tylko ideologia”, pomyślałum, że ci, którzy tak mówią, nie traktują nas poważnie. Bo to brzmi, jakby dosłownie nie wierzyli w to, co przechodzimy. Mam na myśli strach.”
- „O swojej niebinarności dowiedziałum się w maju 2022 roku, ale dopiero na początku kolejnego roku zaczęłum wychodzić z tym do ludzi. No i w zasadzie do każdego bliższego znajomego musiałum zagadać, wytłumaczyć wszystko, poprosić, żeby się do mnie zwracali nowymi zaimkami.”
Wiktoria Szydłowska – Wniosek o umagicznienie (2022, Magia bezceremonialna – antologia współczesnego fantasy) , 2022 ; Grupa Wydawnicza „Alpaka”
- „– Dobry. – Kiwnęła głową do portiera, a potem zwróciła się do Nelke. – Pa... państwo ostatni?
  – Chyba tak. – Pomachało karteczką z numerem dwadzieścia jeden.”
- „Poza tym nadawała mu „magiczny” wygląd, co było bardzo na rękę każdej osobie czarującej.”
- „Nelke usłyszało charakterystyczny dźwięk i ekran na ścianie wyświetlił komunikat: Nelke Jastrzębskie, wniosek o umagicznienie, pokój numer 37 (drugie piętro). Podniosło się entuzjastycznie z krzesła i zaczęło wspinać po schodach. Te zdawały się nie mieć końca, jakby drugie piętro znajdowało się zdecydowanie wyżej niż zaplanował architekt.
  – Cześć, Nelke!
  Czarownicze zaskoczone podniosło wzrok. Wciąż przyzwyczajało się do nowego imienia, ale jego dźwięk wywoływał dużo przyjemniejsze uczucia niż imię sprzed Przeobrażenia.”
- „– Ciężko jest?
  – Oj, trochę tak – skrzywiła się czarownica. – Ale dasz radę! Byłoś najlepszym studenciem na roku! Skoro mnie się udało, to ty sobie poradzisz z palcem w nosie.”
- „– Wszystko się zgadza. Czy pań wie, jak wygląda cały proces?”
Merc Fenn Wolfmoor – Naszym celem jest nie umrzeć (w: „Nowa Fantastyka” 11/2020; tłumaczenie: Michał Kubalski) , 2020
- „Sua gapi się na nienu i czeka - nie wie, co ma odpowiedzieć, nie mając więcej informacji. Maya nie patrzy na Suę, gdy mówi. Po prostu przemawia prosto w przestrzeń, gdzie sekrety są mniej niebezpieczne.”
- „Maya nie reaguje na wiadomości na UdzielajSię, esemesy, ani nawet na wiadomość głosową, wygenerowaną z wpisanego tekstu. To przeraża Suę. Nigdy nie dzwoni do nikogo, chyba że w sytuacjach awaryjnych. Maya zdaje sobie z tego sprawę. Poza num wiedzą o tym tylko Caspian i Jong. Maya obiecału, że odbierze rozmowę głosową.”
- „Kurwa, to brzmi bardziej oskarżycielsko niż chciało. Sua gryzie się w wargę. To nic. Maya ma świetny profil społeczny: ekstrawertycznu, zaangażowanu w społeczność, zainteresowanu dozwolonymi odmianami sztuki, zawsze lojalnu obywatelu. Pracuje na pełen etat w warsztacie naprawiającym małe AGD.”
Antoni Malczewski – Maria. Powieść ukraińska. (Jeden z najstarszych (jeśli nie najstarszy) przykład neutratywu w polskiej literaturze) , 1825
- „Skoro dom mój uczciło takie lube goście;
  I w kielich się uderzy — i nie będziem w poście.”
Łukasz Kaźmierczak/Łucja Kuttig – Kokosty, Agresty,
- „„Łukasz Kaźmierczak / Łucja Kuttig - na początku było-ty, potem dorosła dychotomiczna forma grzecznościowa pan-pani, społeczna intencjonalizacja i bonitacja androgynicznych/gynandrycznych procesów płciowych. Piszewa o sobie w liczbie podwójnej, choć przerzucawa bieguna i biegunoma zakreślawa nieprostą – jednowymiarową przestrzeń łukowo rozspójną, wciąż spójną, lecz rozespajalną, lubiącą też rozespanie. Ostatni przewrót kopernikański dokonał się w astrologicznym układzie rozrodczym, a ściślej płci, gdzie źli i niecni zaplanowali budować kosmiczne kontinuum poza piekłem i niebem, nazywając to »rodzajem« i bluźniąc tym samym na biblijną księgę, gdzie porządek żeber i jabłek został od-górnie dookreślony. W dobie cybernetyki nie potrzeba prawdy o sobie, ustalonych trajektoriach startujących ze słu[sz/ż]nego, zaczepionego w aksjomatach warunku początkowego. W metrykach do wyboru: e-Euklidesowskość, łobaczewskość, riemannowskość, mnogość imion, nazwisk, dat urodzenia, miejsc zamieszkania, kolorów oczu – płcie wciąż. Po co komuś deklinacyjny i deklamacyjny rodzaj w aglutynacyjnej gramatyce hasztagów z ciągłością tożsamościową oraz z udowodnionym twierdzeniem o przedłużalności rozwiązań przynajmniej w przeliczalnej liczbie przypadków. Czy po polsku można porozumieć się z obcą cywilizacją pozaziemską, skoro nie wiadomo, jak rozmawiać z osobą bez płci. Co, jeśli kosmos nie potrzebuje gonad, chromosomów opartych na PNOCH-u, andro/estro-hormonów, fenotypu ni metabolizmu. Ani performatywnej seksualności. Jeżeli mó-Viva!® o sobie w liczbie niepojednczej. (…) Nasze usta nie tyle nie chcą, ale nie mogą wypowiedzieć zaimka »ego«. Ludzka mowa nie udźwiga poczucia wewnętrznej tożsamości. Czy jestewa w ogóle zatem bytem podmiotowym albo czy li tylko naszej podmiotowości wyrazić nie sposób.” Ł.K., Kokosty, s. 65-67.”
- „jeswa uratowani – rzecze nowenna granicznie zbiegawa do zeru według normy płci stajewa się anielicama i człowiek znowuż może bezgranicznie czynić dobro nie bacząc na przyrodzenie”

Niebinarna polszczyzna w tekstach kultury

Rodzaj męski (on/jego)

Sztywny Patyk – Biogram na Twitterze/X @sztywnypatyyk, 2024

Biogram Sybila Grzybowskiego jako osoby uczestniczącej w spotkaniu „W(y)kluczenia: Wszystkie się zmieścimy”, 2021 ; Biogram pochodzi z zapowiedzi spotkania „W(y)kluczenia: Wszystkie się zmieścimy. Rozmowa o inkluzywnej polszczyźnie”

Agata Szczerbak, Aleksandra Żelazińska – Niebinarni: kim są, jak żyją. Tekst, którego nie zrozumie Jarosław Kaczyński (Polityka) , 2022

Anna Tess Gołębiowska – Film Fanfik na podstawie książki Natalii Osińskiej już w tym roku (Niestatystyczny.pl) , 2023

Dominika Konopielko – Wera Makowskx – niebinarne reżysero, twórco „sweet & romantic” w TR Warszawa (Poptown.eu) , 2023

Robin Marantz Henig – Dwie płcie to za mało (w: „National Geographic”) , 2020

Jakub Wojtaszczyk – Zawisnąć między płciami (Replika) , 2021

Jakub Wojtaszczyk – Leszek jest niebinarnym tatą. „Nasz syn nie ma uprzedzeń i narzuconych ram” (Noizz.pl) , 2022

Niko Graczyk – Mam na imię Iris i jestem niebinarnæ. Nie mów do mnie „proszę pani” (Noizz.pl) , 2022

Niko Graczyk – „Babcia lubiła ubierać mnie w sukienki, czesać, malować. To była tortura” (Noizz.pl) , 2022

Ada Petriczko – Genderqueer: Nie ona. Nie on. Osoba (w: „Wysokie Obcasy”) , 2015

Piotr Jończyk – „Męczy mnie, że cały czas wałkuje się ten sam temat. Taki jestem i co mam z tym zrobić?” (Gazeta.pl) , 2023

Weronika Paliczka – Niebinarny nastolatek pobity w szkole. Wstrząsające szczegóły zbrodni (Vibez.pl) , 2024 ; Trigger warning: transfobiczna przemoc

Wiktorze Marcowe – Bez wzajemnej opieki wszystkie zginiemy (gazeta manifowa Inicjatywy 8 Marca) , 2021

Wojciech Szot – „Gdy jakieś kłiry to przeczytają, pomyślą, że to też o nich”. Polska literatura niebinarna (Wyborcza.pl) , 2023

USA: Osoba niebinarna zmarła po pobiciu w szkole? (Trybuna Polska) , 2024 ; Trigger warning: transfobiczna przemoc

Anot Głowacki – [Niezatytułowane opowiadanie] (Zin "Poczytałosie") , 2022

Bartek Biedrzycki – Confirmatio Vir Llamki, albo o wizycie Nieziemca Macka Simma na Starej Ziemi (w: „Dzieje się”) , 2018

Jacek Dukaj – Perfekcyjna niedoskonałość, 2003

Marta Kisiel – Siła niższa, 2016

Ursula K. Le Guin – Lewa ręka ciemności (tłum. Lech Jęczmyk) , 1987 ; postacie niebinarne używające form męskich

Ginny Nawrocka – Cierpki zapach kosmosu (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020 ; oprócz tego także postaci niebinarne używające męskich i żeńskich form

Olga Tokarczuk – "Transfugium" (ze zbioru "Opowiadania Bizarne") , 2019

Rodzaj żeński (ona/jej)

Sztywny Patyk – Biogram na Twitterze/X @sztywnypatyyk, 2024

Agata Szczerbak, Aleksandra Żelazińska – Niebinarni: kim są, jak żyją. Tekst, którego nie zrozumie Jarosław Kaczyński (Polityka) , 2022

Aleksandra Hangel – Niebinarni. Walka o przestrzeń (WP Kobieta) , 2021

Dominika Konopielko – Wera Makowskx – niebinarne reżysero, twórco „sweet & romantic” w TR Warszawa (Poptown.eu) , 2023

Marta Glanc – Czasami ktoś obcy pyta, czy jestem baba czy chłop. Rozmowa z Sarą Tylką. (Onet.pl) , 2021

Matylda Jonas-Kowalik – Mx.Enigma: W Nowym Jorku spotykam się z dyskryminacją zarówno od osób z zewnątrz, jak i wewnątrz społeczności LGBTQ, 2016

Piotr Wesołowicz, Dawid Krawczyk – Dwa miesiące aresztu dla aktywistki LGBT. Spontaniczna demonstracja w jej obronie (w: „Gazeta Wyborcza”) , 2020

Julia Właszczuk – Margot ze Stop Bzdurom: Nie mam czasu się bać (w: „Vogue”) , 2020

Jacek Żakowski, Marta Figlerowicz – Widzieć nie znaczy wiedzieć („Polityka” nr 34 (3326)) , 2021

Czy menstruować mogą tylko kobiety? „Język nie tylko odzwierciedla zmiany społeczne, ale też na nie wpływa” (Ofeminin.pl) , 2020

Eśka Możejko – Nożyczki (Mlem! 10) , 2022 ; ucinanie końcówek by uniknąć nacechowania płciowego

Ann Leckie – Zabójczy miecz (tłum. Danuta Górska) , 2016 ; postać niebinarna używająca form żeńskich

Ann Leckie – Zabójcza sprawiedliwość (tłum. Danuta Górska) , 2015 ; postać niebinarna używająca form żeńskich

Lu Olszewski – [Niezatytułowany esej] (Zin "Poczytałosie") , 2022

Ginny Nawrocka – Cierpki zapach kosmosu (w: „Tęczowe i fantastyczne”) , 2020 ; oprócz tego także postaci niebinarne używające męskich i żeńskich form

Renata Kim – Pomiędzy. Historie osób niebinarnych, 2024

Rodzaj neutralny (ono/jego)

Alin Szewczyk – Biogram autorski do zina „ACABADŁO z pieca spadło” (Girls* to the Front) , 2021

Althusser – Lenin and Philosophy and other essays (tł. - Tow. Sara, Instytut Karola Marksa) , 2022

Kasia Babis, Marta Nowak – Powiedz, siostro #26: Tata Maty zmusza nas do nagrywania od szesnastu godzin (podcast) , 2021 ; osoba pisząca do autorek podcastu używa rodzaju niebinarnego; Marta wahając się w pewnym momencie używa formy żeńskiej i dukaizmu

Gdy nauka jest kobietą UAM – Krok w stronę feminatywów (Kampania Tiptop) , 2021

grupa teatralna monaru ,,Jarzębinowa" – ,,MoJA-kartoteka",

Instytut Marksa – Gdzie zacząć? Palące zagadnienia polskiego ruchu pracowniczego, 2022

Maia Kobabe – Gender Queer (tłum. Hubert Brychczyński) , 2021

Piotr A. Kowalczyk – Zapowiadamy #detalfest2021 - festiwal detalu online w bibliotece TUVIM (Łódzka Organizacja Turystyczna) , 2020

Maja Staśko – Doświadczyłoś hejtu? [...], 2021

Maksymilian Jakubowicz – Grammatyka języka polskiego przez Maxymiliana Jakubowicza ułożona, 1823

Michał Górecki – Piracia i dżentelmencia, 2022

Miłość nie wyklucza – Dziś świętujemy Międzynarodowy Dzień Osób Niebinarnych…, 2021

Erika Moen, Matthew Nolan – Let's Talk About It (tłum. Olga Połowianiuk) , 2022

PakeR – Potężna Obiektowa Wojna, 2023

Rada Języka Polskiego – Opinia o formach „byłom”, „byłoś”, itp., 2003

Rony Ariel – Nie identyfikuję się jako aseksualne, 2021

Samanta Dryja-Zabielska – Biogram (na stronie Baba od polskiego) , 2022

Sztywny Patyk – Biogram na Twitterze/X @sztywnypatyyk, 2024

Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – Proletariuszcza wszystkich orientacji, łączcie się!, 2021

Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – Inflacja, 2022

Tow. Kordas, Instytut Karola Marksa – Patriarchalny realizm – czyli o skutkach hegemonii kulturowej burżuazji, 2022

Aplikacja Żabki, 2024

Baldur's Gate III (możliwość wyboru form męskich, żeńskich lub neutralnych) , 2023

Biogram Sybila Grzybowskiego jako osoby prowadzącej wykład na festiwalu Nowa Siła Kuratorska, 2021

czytelnia.wolnabiblioteka.pl, 2020

Grób Frani Krupińskiej na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (Kwatera: GD Rząd: płd Miejsce: 2,3) , 1891 ; zdj. Michał Kulpa

Kilka dni temu srebrny medal olimpijski wywalczyła…, 2021

Pan Tu Nie Stał - Notes "Utrapienia",

Reklama banku Nordea,

Spotkaj się z nami w pierwszy dzień wiosny! (Federacja Anarchistyczna Wrocław w serwisie Instagram) , 2021

To sprawa na tyle przełomowa, że warto do niej wrócić raz jeszcze…,

Arlena Witt – Please, please me – co proszę? | Po Cudzemu #233 (film w serwisie YouTube) , 2021

GLITCH – Obłędny cyfrowy cyrk (odcinek 4; tłum. Miron Hukala, Bartosz Mojsiewicz, Jerzy Pasznik) , 2024

HBO – Nasza bandera znaczy śmierć (S0207) , 2023 ; Tłumaczenie słowa merperson

Blockbuster (S01 E05, tłum. Joanna Kaniewska) , 2022

Blue Period (sezon 1, odcinek 4; Netflix) , 2021

Fallout, 2024

Krystyna Spark – „W szkole nigdy nie uczono nas o różnorodności” – wywiad z Hilde Atalanta – założycielom The Vulva Gallery* (w: „Szajn”) , 2020