zaimki.pl
Zaimki
Rzeczowniki
Teksty kultury
Materiały
Społeczność
Kontakt
Konto

zaimki.pl
Strona główna Niebinarne zaimki i inne formy Neutralne rzeczowniki Przykłady z tekstów kultury Dodatkowe materiały Społeczność queerowa Kontakt Twoje konto
Strona główna Niebinarne zaimki i inne formy Neutralne rzeczowniki Przykłady z tekstów kultury Dodatkowe materiały Społeczność queerowa Kontakt Twoje konto

Moje zaimki to:

ono/jego

(Rodzaj neutralny)

Przykłady użycia w zdaniu:

  • Myślę, że ono jest bardzo miłe, przyjacielskie i urzekające.
  • Tęsknię za jego śmiechem.
  • Chciałobym go posłuchać.
  • Chciałobym posłuchać właśnie jego.
  • Napiszę do niego później.
  • Powiedziałom mu, że je lubię.
  • Powiedziałom to właśnie jemu.
  • To wszystko dzięki niemu.
  • Spotkałom je wczoraj.
  • Spotkałom właśnie je.
  • Wycelowałom w nie palcem.
  • Poszłom z nim do szkoły.
  • Rozmawialiśmy o nim ostatnio.
  • Chciałobyś pójść do kina?
  • Czy będziesz grało z nami?
  • Kiedy będziesz mogło się z nami spotkać?
  • Gdy byłom w domu, zaczęłom gotować.
  • Dostałom wyniki egzaminu i jestem z nich zadowolone.
  • Każde z nich chciało czego innego.
  • To miło, że nas państwo odwiedza.
  • Czy będzie państwo kontynuować subskrypcję?
Formy „byłom”, „zrobiłoś”, itp. są wg RJP poprawne gramatycznie.
Występują one chociażby w „Grammatyce języka polskiego przez Maxymiliana Jakubowicza ułożonej” z 1823 czy Praktische Polnische Grammatik für Deutsche z 1796.
Normatywna odmiana rodzaju neutralnego w liczbie mnogiej dostępna jest tutaj, a neologiczna tutaj.
Rzeczowniki zgodne rodzajowo z rodzajem neutralnym to neutratywy.

Odmiana:

Mianownik Dopełniacz Celownik Biernik Narzędnik Miejscownik
ono go / jego / niego mu / jemu / niemu je / je / nie nim nim

Skąd w polszczyźnie tyle różnych form zaimków? Zapraszamy do lektury artykułu: Co warto wiedzieć o używaniu (i tworzeniu) zaimków?

1 os. 2 os. 3 os. Przymiotniki
–om –oś –o –e

Udostępnij:


Przykłady z tekstów kultury:

Rodzaj neutralny (ono/jego)

  • Alin Szewczyk – Biogram autorski do zina „ACABADŁO z pieca spadło” (Girls* to the Front), 2021

    • „bazgracze, pedalę i (?!). Stowarzyszone w warszawskim labelu i kolektywie muzyczno-artystycznym BAS. W twórczości i odtwórczości skupia się na osobistym podejściu do szeroko pojętego aktywizmu, gra DJ-sety, ilustruje i robi plakaty. Winny za popełnienie komiksu SKRRRT, wydanego przez G*TTF w zinie Conflict.”

  • Althusser – Lenin and Philosophy and other essays (tł. - Tow. Sara, Instytut Karola Marksa), 2022

    • „Proletariuszcza mają 'instynkt klasowy', który pozwala im znaleźć się na proletariackich 'pozycjach klasowych'.”

  • Kasia Babis, Marta Nowak – Powiedz, siostro #26: Tata Maty zmusza nas do nagrywania od szesnastu godzin (podcast), 2021; osoba pisząca do autorek podcastu używa rodzaju niebinarnego; Marta wahając się w pewnym momencie używa formy żeńskiej i dukaizmu

    • „Marta: Sama mówisz, że ta kategoria... samo. Samu? Mówisz, że ta kategoria płci nie jest ci najbliższa, więc jakby w ogóle ta kategoria być może nie jest najważniejsza po prostu i brał ślub z tobą i twoimi głupimi przyzwyczajeniami i minami i powiedzonkami i jakby całą twoją konstrukcją...
      Kasia: ...też przekonaniami.
      Marta: ...przekonaniami, całą twoją konstrukcją psychiczną, a nie z tym, że jest tutaj osoba, która jest cis kobietą i jest to kluczowe.
      Kasia: Zwłaszcza, że przecież samo mówisz, że ubierasz się na różne sposoby i ubrania dla ciebie nie mają płci.
      Marta: I on jest z tym wszystkim OK.
      Kasia: Mówisz, że on trochę nie nadąża. Ale szczerze mówiąc, język polski w ogóle trochę nie nadąża.
      Marta: Tak, ja też się zastanowiłam jak mówić, nie?
      Kasia: Wszyscy trochę nie nadążamy. Jest w ogóle ta cała inicjatywa Słownik Neutratywów, żeby tworzyć pewne formy, które w ogóle jeszcze nie istnieją, więc wszyscy, nawet osoby niebinarne, które znam, nadal trochę jeszcze nad tym, wiesz, nadganiają.      ”

  • Gdy nauka jest kobietą UAM – Krok w stronę feminatywów (Kampania Tiptop), 2021

    • „Kolejną osobą, która dołączyła na pokład naszego cyklu spotkań jest Sybil Grzybowskie, współautorze inicjatywy i strony ”
    • „neutratywy proponującej rozbudowę niebinarnej polszczyzny poprzez neutralne formy wyrazów.
      Z Sybilem porozmawiamy o neutratywach, niebinarnej polszczyźnie oraz o tym, jak dyskryminująca jest polska gramatyka.
      Do pierwszego spotkania zostały już tylko dwa dni!      ”

  • Instytut Marksa – Gdzie zacząć? Palące zagadnienia polskiego ruchu pracowniczego, 2022

    • „Towarzyszcza! Towarzyszki! Towarzysze!”
    • „... wartości dodatkowej wypracowanej przez pracowników, pracowniczki i pracownicza.”
    • „ Instytut Marksa jest próbą współpracy intelektualnej pracowniczek, pracowniczy i pracowników.”

  • Piotr A. Kowalczyk – Zapowiadamy #detalfest2021 - festiwal detalu online w bibliotece TUVIM (Łódzka Organizacja Turystyczna), 2020

    • „Autorum książki o łódzkim Złotnie, Zdrowiu i os. Mireckiego oraz ukazującej się niebawem syntezy dziejów Jeżowa, instagramowe kierunkowy44, pokazuje, że podczas wędrówek po najbliższej okolicy może być pięknie, nostalgicznie, tajemniczo, niepokojąco, brzydko, zabawnie, ale nigdy nudno.”

  • Maja Staśko – Doświadczyłoś hejtu? [...], 2021

    • „Doświadczyłoś hejtu? Nie jesteś samo. Nie jesteś winne. Nie zasłużyłoś na hejt, kimkolwiek jesteś.”

  • Maksymilian Jakubowicz – Grammatyka języka polskiego przez Maxymiliana Jakubowicza ułożona, 1823

    • „Czas przeszły
      Pojedyncza Liczba
      Nijaki:
      1. byłom, albo iam było
      2. byłoś, albo tyś było
      3. było      ”
    • „Czas przeszło-przyszły
      Nijaki
      1. miałom być, albo iam miało być
      2. miałoś być, albo tyś miało być
      3. miało być      ”

  • Miłość nie wyklucza – Dziś świętujemy Międzynarodowy Dzień Osób Niebinarnych…, 2021

    • „„Lockdown był dla mnie czasem, w którym mogłom skonfrontować się z uczuciami towarzyszącymi mi od lat. Nigdy nie było mi blisko do tożsamości kobiety - próbowałom wtłoczyć się w tę formę i zrzucić swoją niechęć do niej na karb nieuświadomionego seksizmu. Równocześnie wiedziałom, że równie daleko mi do tożsamości mężczyzny. Zaczęłom czytać o niebinarności, eksperymentować z różnymi imionami, zaimkami, formami ekspresji. Coś we mnie kliknęło, zobaczyłom, że nie jestem skazane na dyskomfort udawania kogoś, kim nie jestem. Kategorie kobiety i mężczyzny nie są jedyną opcją - i bardzo chciałobym, by wiedziało o tym jak najwięcej osób””

  • Rada Języka Polskiego – Opinia o formach „byłom”, „byłoś”, itp., 2003

    • „Problem, który Pan poruszył w liście do RJP, jest ciekawy, a jego rozwiązanie może nastąpić przez odwołanie się do opisu kategorii gramatycznych, zawartego w podręcznikach i encyklopediach językowych. Chodzi o to, czy formy 1. i 2. osoby liczby pojedynczej rodzaju nijakiego w czasie przeszłym występują w polszczyźnie, czy są poprawne w naszym języku. Otóż mamy tu do czynienia z dwiema kwestiami: formalno-gramatyczną i semantyczną.
      Jeśli chodzi o tę pierwszą kwestię, to opis kategorii gramatycznych czasownika w „Encyklopedii języka polskiego” (wyd. III, Wrocław 1999) zawiera informację, że: „W cz[asie] prze[szłym] prócz odmiany przez osobę i liczbę występuje odmiana przez rodzaj: w l. poj. istnieje opozycja rodz. m. : rodz. ż. : rodz. n. (końcówki -ø, -a, -o)” (s. 45), natomiast w tabeli na s. 194 podane są końcówki dla l. poj. czasu przeszłego: -m, -ś, -ø). Nigdzie nie występuje zastrzeżenie, że nie tworzy się form 1. i 2. osoby rodzaju nijakiego w czasie przeszłym. Tak więc z punktu widzenia gramatycznego formy byłom, byłoś, robiłom, robiłoś, widziałom, widziałoś itd. są poprawne, zgodne z systemem językowym.      ”

  • Rony Ariel – Nie identyfikuję się jako aseksualne, 2021

    • „Od jakiegoś czasu zastanawiałum się nad sensem identifykacji ze spektrum aseksualnym. I doszłum do wniosku, że nie potrzebuję tego. Jakoś się tak utarło, że osoba aromantyczna musi jakoś identyfikować swoją orientację seksualną. Szczerze? Nie popieram tego. Określanie orientacji seksualnej nie jest konieczne, abym mogło określać siebie jako aromantyczne!”
    • „Gdy poznałum terminy «primaro» i «archaro», to coś mi «klinęło», że «tak też można». […] Nie muszę być asem, żeby określać siebie jako aromantycznu. […] Skoro są osoby, które określają się wyłącznie za pomocą orientacji seksualnej, to dlaczego ja bym nie mogłu mówić o sobie po prostu aro?”
    • „Osoby aromantyczne nie są Tobie winne ani aseksualności, ani identyfikacji za pomocą split attraction model.”

  • Samanta Dryja-Zabielska – Biogram (na stronie Baba od polskiego), 2022

    • „Jestem tęczową osobą nauczycielską. Słucham, wspieram, uczę, bawię. Działam według autorskiego programu, który dostosowuję do indywidualnych potrzeb osoby uczącej się. ”
    • „Stworzyłom pomoc w samodzielnym czytaniu – Lekturownik. Zagadnieniem czytania zajmuję się również naukowo. Napisałom współautorską monografię „Czytanie w praktyce szkolnej. O odbiorze lektur szkolnych” oraz liczne artykuły na temat czytania krytycznego, etycznego, ekokrytycznego.”
    • „Ukończyłom studia filologiczne I i II stopnia o specjalności antropologiczno-kulturowej i nauczycielskiej a także semestr historii sztuki na UJ.”

  • Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – Proletariuszcza wszystkich orientacji, łączcie się!, 2021

    • „Proletariuszcza wszystkich orientacji, łączcie się!”

  • Tow. Dawid, Instytut Karola Marksa – Inflacja, 2022

    • „...koszyk towarów dla przeciętnego obywatelcza pozostaje niezmienny.”

  • Tow. Kordas, Instytut Karola Marksa – Patriarchalny realizm – czyli o skutkach hegemonii kulturowej burżuazji, 2022

    • „Burżuazyjne kłamcza i obłudnicza wysuwają często stwierdzenie jakoby komunizm był «utopią».”
    • „Naszą dumą i sztandarowym hasłem powinno być to, że ruch socjalistyczny (poczynając od socjaliszczy utopijnych takich, jak Charles Fourier) rozpoznał ucisk patriarchalny, że kiedy reakcjoniszcza zastanawiały się czy kobieta powinna mieć prawo głosu, my już wiedziałyśmy, że walka o wyzwolenie kobiet (i osób queerowych) to nasz obowiązek.”
    • „«Musimy być queerfobiczne, bo duża część mas ludowych jest queerfobiczna» – krzyczą oportuniszcza [...].”

  • Biogram Sybila Grzybowskiego jako osoby prowadzącej wykład na festiwalu Nowa Siła Kuratorska, 2021

    • „SYBIL GRZYBOWSKIE (ur. 1998) - studencie filologii klasycznej w Instytucie Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego, aktywiszcze queerowe, członcze Rady Języka Neutralnego, autorze Słownika Neutratywów Języka Polskiego i strony zaimki.pl, osoba niebinarna używająca rodzaju męskiego oraz neutralnego. Pochodzi z Nowej Rudy, działa we Wrocławiu.”

  • czytelnia.wolnabiblioteka.pl, 2020

    • „Zapomniałam/em/om hasła”

  • Grób Frani Krupińskiej na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (Kwatera: GD Rząd: płd Miejsce: 2,3), 1891; zdj. Michał Kulpa