Moje zaimki to:
onu/jegu
(Dukaizmy z zaimkami onu/jegu)
Przykłady użycia w zdaniu:
- Myślę, że onu jest bardzo miłu, przyjacielsku i urzekającu.
- Tęsknię za jegu śmiechem.
- Chciałubym gu posłuchać.
- Chciałubym posłuchać właśnie jegu.
- Napiszę do niegu później.
- Powiedziałum wu, że gu lubię.
- Powiedziałum to właśnie jewu.
- To wszystko dzięki niewu.
- Spotkałum gu wczoraj.
- Spotkałum właśnie jegu.
- Wycelowałum w niegu palcem.
- Poszłum z num do szkoły.
- Rozmawialiśmy o num ostatnio.
- Chciałubyś pójść do kina?
- Czy będziesz grału z nami?
- Kiedy będziesz mogłu się z nami spotkać?
- Gdy byłum w domu, zaczęłum gotować.
- Dostałum wyniki egzaminu i jestem z nich zadowolonu.
- Każdu z nich chciału czego innego.
- To miło, że nas panu odwiedza.
- Czy będzie panu kontynuować subskrypcję?
Rzeczowniki zgodne z rodzajem postpłciowym to dukatywy.
Tabelę zaimków (nie tylko osobowych) w rodzaju postpłciowym znajdziesz tutaj.
Oficjalne tabele odmiany dukaizmów Jacek Dukaj opublikował tutaj.
Odmiana:
| Mianownik | Dopełniacz | Celownik | Biernik | Narzędnik | Miejscownik |
|---|---|---|---|---|---|
| onu | gu / jegu / niegu | wu / jewu / niewu | gu / jegu / niegu | num | num |
Skąd w polszczyźnie tyle różnych form zaimków? Zapraszamy do lektury artykułu: Co warto wiedzieć o używaniu (i tworzeniu) zaimków?
| 1 os. | 2 os. | 3 os. | Przymiotniki |
|---|---|---|---|
| –um | –uś | –u | –u |
Formy postpłciowe (dukaizmy)
Neologiczne formy stworzone oryginalnie dla powieści fantastycznych. Choć rodzaj postpłciowy jest systemem spójnym i analogicznym do form normatywnych, to dla niezaznajomionych brzmi obco. Niektóre osoby używają też zmodyfikowanych wariantów wykorzystujących inne zaimki w części przypadków przy zachowaniu postpłciowej koniugacji czasowników.
Przykłady z tekstów kultury:
Dukaizmy z zaimkami onu/jegu (onu/jegu)
Kobieca piłka nożna – Dziś przedostatni dzień Miesiąca Dumy lub jak kto woli: Miesiąca Równości…, 2021
- „Info podesłału, jak zawsze w przypadku wieści z Ameryki Południowej 😉 - Rony Ariel.”
- „Drogie osoby LGBTQ+: pamiętajcie, że macie osoby sojusznicze wśród piłkarek, piłkarzy, kibicek i kibiców na całym świecie! 🏳️🌈”
Kobieca piłka nożna – Informacja w sam raz na dzień, w którym w Polsce była Parada Równości…, 2021
- „Kumi Yokoyama, osoba piłkarska na co dzień grająca w kobiecej lidze USA i w kobiecej kadrze Japonii wyoutowała się się dziś w mediach społecznościowych jako osoba transpłciowa!”
- „PS. Zgodnie z sugestiami, które przekazału Rony Ariel, dokonałem drobnej edycji notki, żeby była jeszcze bardziej neutralna genderowo.”
Kobieca piłka nożna – Wczoraj rozegrany został towarzyski mecz Brazylia-Rosja, wygrany przez Brazylijki 3:0…, 2021
- „Jak widać na załączonym zdjęciu (w którego znalezieniu pomogłu Rony Ariel - dzięki raz jeszcze!), Brazylijki przed meczem zaprezentowały baner z napisem "Assédio não"”
Kobieca piłka nożna – Widzicie tę piękną grafikę z tęczą?…, 2021
- „Newsa podesłału Rony Ariel, które pomogłu też w tłumaczeniu - serdecznie dzięki!”
Rony Ariel – Corinthians i Palmeiras są klubami, które rywalizują ze sobą od 1914 roku, kiedy ten drugi nazywał się jeszcze Palestra Itália… (Kobieca piłka nożna) , 2021
- „Na dobry początek tygodnia gościnna notka o sytuacji w lidze brazylijskiej, gdzie w przeciwieństwie do Europy sezon trwa w najlepsze. Notkę przygotowału dla Was Rony Ariel”
Rony Ariel – Wielokrotna reprezentantka Brazylii, Formiga, w wieku 43 lat powraca do ojczyzny… (Kobieca piłka nożna) , 2021
- „Krótka gościnna notka od Rony Ariel, specjalistu od piłki południowoamerykańskiej. ”
Rony Ariel – Nie identyfikuję się jako aseksualne, 2021
- „Od jakiegoś czasu zastanawiałum się nad sensem identifykacji ze spektrum aseksualnym. I doszłum do wniosku, że nie potrzebuję tego. Jakoś się tak utarło, że osoba aromantyczna musi jakoś identyfikować swoją orientację seksualną. Szczerze? Nie popieram tego. Określanie orientacji seksualnej nie jest konieczne, abym mogło określać siebie jako aromantyczne!”
- „Gdy poznałum terminy «primaro» i «archaro», to coś mi «klinęło», że «tak też można». […] Nie muszę być asem, żeby określać siebie jako aromantycznu. […] Skoro są osoby, które określają się wyłącznie za pomocą orientacji seksualnej, to dlaczego ja bym nie mogłu mówić o sobie po prostu aro?”
- „Osoby aromantyczne nie są Tobie winne ani aseksualności, ani identyfikacji za pomocą split attraction model.”
Fallout 76: Stalowy Świt, 2021
- „Bo to do niegu pasuje. Kiedy po raz pierwszy spotkałem Burke... byłu innu. Na uboczu. Jak gdyby nie chciału, żeby ktokolwiek jegu zobaczył.”
- „Słuchaj, nie lubię gadać o innych ludziach. Jak masz pytanie do Burke, to zadaj jenu je osobiście.”
- „Robiłubym to samo.”
- „Kiedyś spytałem jegu, czy nie pasowałoby jenu inne określenie. Po kilku próbach i błędach postanowiliśmy w końcu używać końcówki -u.”
To sprawa na tyle przełomowa, że warto do niej wrócić raz jeszcze…,
- „To sprawa na tyle przełomowa, że warto do niej wrócić raz jeszcze: w drużynie Kanady, która w piątek wygrała olimpijski turniej piłki nożnej grało Quinn - pierwsza w historii wyoutowana osoba niebinarna, która zdobyła złoty medal olimpijski.”
- „O Quinn było tu już w przeszłości kilka notek, ale zawsze warto przypomnieć historię tej postaci. Przy urodzeniu miało przypisaną płeć żeńską i w związku z tym całą karierę grało w ligach kobiecych.”
- „W zeszłym roku Quinn wyoutowało się jako osoba transpłciowa niebinarna, informując, że będzie używać zaimków "they/them". […] Warto zwrócić uwagę, że zarówno w klubie, jak i w reprezentacji Quinn otrzymało pełne wsparcie, stwarzając bezpieczną przestrzeń i usuwając z obiegu deadname. Samo zresztą mówiło o tym w trakcie igrzysk, że jest dumne z tego, że podczas turnieju zostało zgłoszone właśnie jako Quinn.”
- „O swoim występie na igrzyskach pisało też, że równolegle z tą dumą odczuwa smutek, że wcześniej wiele trans-olimpijek i trans-olimpijczyków przed nią nie mogło żyć zgodnie ze swoją prawdą […].”
- „Na turnieju olimpijskim Quinn miało kluczową rolę w zwycięskiej drużynie, w 5 meczach wychodząc w pierwszym składzie oraz raz wchodząc z ławki rezerwowych. Mimo pewnych braków kondycyjnych (w każdym meczu, które zaczynało, było zmieniane już bardzo zmęczone grą), jego występ należy oceniać pozytywnie: grało zaraz przed linią obrony i świetnie sprawdzało się w destrukcji, przerywając często akcje rywalek. W samym finale popisało się w pierwszej połowie fenomenalnym przerzutem ze swojej połowy boiska […].”
- „Wielkie gratulacje dla Quinn, które outując się podkreślało, że chce swoim gestem wesprzeć wszystkie osoby transpłciowe! ”
- „Wielkie dzięki dla Rony Ariel, które pomogłu przy redakcji tej notki i stale pomaga mi też stać się lepszą osobą sojuszniczą.”
Maja Staśko – „Jest tyle uczuć, o których nie mamy pojęcia – bo wszędzie widzimy tylko romantyczną miłość”. Rozmowa z aktywistą aromantycznym (w: „WTV”) , 2021
- „Myślałuś kiedyś, dlaczego w naszym społeczeństwie stawiamy tak wyraźną granicę między przyjaźnią i relacjami romantycznymi?”
- „Co byś zmieniło, żeby osobom aro żyło się lepiej?”
- „I tutaj wracamy do tego, co powiedziałom na początku, a więc do tego, że są osoby aromantyczne alloseksualne, w skrócie aroallo lub alloaro.”
- „Przeanalizowałom relacje, w których byłum i doszłom do wniosku, że właściwie to z mojej strony nie miało nic „romantycznego” w sobie. Jak na to wszystko patrzę, to właściwie wszystko, co robiłum z tymi osobami, mogłobym równie dobrze zrobić z bliskim przyjacielem.”
- „Rony Ariel to osoba niebinarna, która używa zaimków „onu/jegu”. Dlatego zwracałam się do niegu z czasownikami zakończonymi na „-łuś”, np. „zrobiłuś”, „byłuś”, oraz „-łoś”, np. „zrobiłoś”, „byłoś”. Nie było to automatyczne, ale bardzo szybko się przyzwyczaiłam. Nasze głowy ogarniają nie takie rzeczy.”
Anna Winiarska – Seks? Bez sensu. Tak jak naprawianie asów (TVN24) , 2021
- „"W pewnym momencie chciałum dorzucić coś jeszcze do swojego opowiadania, jakąś postać aromantyczną. Zapytałum, na takiej grupce osoby aromantyczne jak one by opisały siebie, żeby stworzyć sobie jakiś obraz tej postaci. ”
O co chodzi w tej stronie?
Polska gramatyka jest skomplikowana i silnie zgenderyzowana. Nie oznacza to jednak, że niemożliwe jest używanie innych form niż „on” i „ona”.
Udostępniamy tutaj linki do przykładów użycia (w prostych zdaniach oraz w tekstach kultury: literaturze, prasie, filmach, serialach, muzyce) zaimków i innych form płciowych – nie tylko normatywnych „on” i „ona”, lecz także form niebinarnych, takich jak rodzaj neutralny czy postpłciowy.
Dlaczego należy je respektować? Bo zwracanie się do kogoś tak, jak sobie życzy, jest podstawą relacji społecznych. Nie powiesz do Ani „Franku”, nie powiesz „na ty” do osoby, z którą jesteś „na pan”, itp. A są osoby, które nie chcą, by im mówić „on” ani „ona”. Czy to uszanujesz, świadczy wyłącznie o Tobie.
Warto wrzucić link do swoich zaimków na swoje profile na portalach społecznościowych – nawet jeśli jesteś cis (= nie trans) i używasz „on” lub „ona”. – ponieważ dzięki temu pokazujesz wsparcie dla społeczności trans i normalizujesz podawanie zaimków przez osoby, których zaimki nie są oczywiste (więcej powodów tutaj).
Formy neutralne płciowo – jak np. „moi drodzy/drogie”, „drogie osoby”, „wszys* chętn*”, „jesteś wspaniałx”, itp. – są też przydatne, gdy zwracasz się do grupy ludzi lub do osoby, której płci nie znasz.
Już teraz w codziennej polszczyźnie używamy wielu form neutralnych płciowo: „moje kochanie zrobiło mi niespodziankę”, „proszę przyjść do szkoły z rodzicem”, „w urzędzie powiedziano mi, że...”, „dzwonili z gazowni”, „będę robić”, itp. Tutaj idziemy po prostu o krok dalej.