Zaimki.pl
Zaimki
Rzeczowniki
Teksty kultury
Materiały
Blog
Społeczność
Kontakt
Konto

Zaimki.pl
Strona główna Niebinarne zaimki i inne formy Neutralne rzeczowniki Przykłady z tekstów kultury Dodatkowe materiały Blog Społeczność queerowa Kontakt Twoje konto
Strona główna Niebinarne zaimki i inne formy Neutralne rzeczowniki Przykłady z tekstów kultury Dodatkowe materiały Blog Społeczność queerowa Kontakt Twoje konto
Materiały Nauka Trans lingwistyka Zin Media FAQ English
Materiały Nauka Trans lingwistyka Zin Media FAQ English

Trans lingwistyka w Polsce

Od początku naszej działalności jako kolektywu Rada Języka Neutralnego kontaktują się z nami osoby akademickie. Część prosi nas o konsultację/wsparcie w projektowaniu badań, część chce podzielić się z nami efektami swojej pracy, część poszukuje rzetelnych źródeł, z których mogłaby skorzystać. Ich znalezienie nie zawsze jest łatwe. Po pierwsze, (około)językoznawcze badania nad transpłciowością to dopiero rozwijająca się dziedzina; po drugie, terminologia opisująca płciową nienormatywność bardzo szybko się zmienia i dezaktualizuje, przez co często nie do końca wiadomo, jakich haseł używać w wyszukiwarkach.

Wychodząc naprzeciw potrzebom osób zainteresowanych badaniami nad transpłciowością przedstawiamy bazę polskich tekstów z dziedziny trans lingwistyki. Główną inspiracją była dla nas analogiczna baza stworzona przez zespół Trans Research in Linguistics Lab z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara zbierająca przede wszystkim teksty anglojęzyczne.

Mamy nadzieję, że ten projekt z jednej strony pomoże osobom się zainspirować i osadzić swoje badania w kontekście, a z drugiej – pozwoli powstającym trans lingwistycznycm tekstom dotrzeć do szerszej grupy odbiorczej. Zachęcamy do korzystania z bazy i proponowania kolejnych tekstów.

Uwadze osób odwiedzających polecamy też oddolne inicjatywy badawcze takie jak anglojęzyczny Gender Census czy nasz własny Niebinarny Spis Powszechny, a także serwis Tranzycja.pl zbierający informacje na temat tranzycji medycznej.

Zapraszamy również do działu Nauka, gdzie znaleźć można odnośniki do: tekstów naukowych niezwązanych bezpośrednio z transpłciowością w języku, wypowiedzi osób akademickich dla mediów i stanowiska instytucji naukowych oraz materiały popularnonaukowe.

Zgłoszenia tekstów i pytania prosimy wysyłać na adres mejlowy redaktora działu, Szymona Miśka: misiek.sz.93@gmail.com

Czym jest trans lingwistyka?

To zaproponowane przez badacza Lala Zimmana pojęcie oznacza językoznawcze badania nad transpłciowością cechujące się podmiotowym i niepatologizującym podejściem do osób trans. Przy takim rozumieniu tego terminu, zakres prezentowanych poniżej tekstów jest szerszy: nie wszystkie bezpośrednio odnoszą się do zjawiska transpłciowości (np. teoretyczne rozważania nad rodzajem neutralnym), nie wszystkie też są wolne od dyskryminującego języka, co zaznaczamy w komentarzach.

Jakie rodzaje tekstów mogą znaleźć się w bazie?

    • artykuły z recenzowanych czasopism naukowych;

    • rozdziały z recenzowanych wydawnictw zbiorowych;

    • książki naukowe;

    • obronione prace dyplomowe (licencjackie, inżynierskie, magisterskie, doktorskie, habilitacyjne);

    • plakaty konferencyjne;

    • wystąpienia konferencyjne (w formie nagrania lub transkrypcji).

Nie uwzględniamy natomiast:

    • prac zaliczeniowych, semestralnych, rocznych;

    • wypracowań szkolnych;

    • esejów, felietonów, publicystyki;

    • publikacji popularno-naukowych.

Zachęcamy jednak do nadsyłania również takich tekstów; być może znajdzie się dla nich miejsce w innych działach serwisu.

Jaka jest tematyka tekstów?

Interesują nas m.in. następujące tematy:

    • badania dyskursu o transpłciowości i interpłciowości – w mediach, nauce, literaturze etc.;

    • badania nad głosem osób trans – (socjo)fonetyka, logopedia;

    • badania nad doświadczeniami osób trans w komunikacji z innymi;

    • badania nad niestandardowymi formami rodzajowymi (np. rodzaj neutralny, dukaizmy); także jeśli nie wspominają bezpośrednio o transpłciowości;

    • badania leksykalne nad określeniami związanymi z nienormatywnością płciową;

    • badania nad transpłciowością/niestandardowymi formami rodzajowymi w przekładzie;

    • badania nad językowymi przejawami transfobii;

    • badania nad językiem inkluzywnym płciowo (jeśli uwzględnia osoby inne niż kobiety i mężczyźni).

Teksty nie muszą być ściśle językoznawcze – jeśli język/​dyskurs jest głównym przedmiotem badania prowadzonego z perspektywy socjologicznej, kulturoznawczej, informatycznej, filozoficznej, psychologicznej etc., jak najbardziej może pasować do bazy.

Teksty nie muszą być po polsku, ale muszą w jakimś stopniu dotyczyć języka polskiego (np. porównując go z innym/i lub analizując tłumaczenie z polskiego/na polski).

Nie uwzględniamy tekstów nieporuszających wątków językowych (np. skupiających się na sytuacji społecznej osób trans), a także tekstów językoznawczych pomijających perspektywą transpłciową (np. dotyczących feminatywów, językowej niewidzialności kobiet, nieheteroseksualności etc.). Niektóre tego typu prace linkujemy w dziale Nauka.

Generalnie – jeśli masz wątpliwości czy to, co chcesz zaproponować pasuje, napisz wiadomość :)

Jak dodawać nowe teksty?

Prześlij propozycję z opisem bibliograficznym i (w miarę możliwości) linkiem/​kopią tekstu na adres misiek.sz.93@gmail.com. Jeśli zgłaszasz własną niepublikowaną pracę dyplomową, daj znać, czy zgadasz się na jej udostępnienie w serwisie, czy np. wolisz tylko podanie kontaktu do Ciebie.

Co to jest „rodzaj neutralny”? Czemu nie „nijaki”?

Ze względu na to, że dla wielu osób korzystających z tej formy w mówieniu o sobie określenie „rodzaj nijaki” jest przykre i deprecjonujące, proponujemy użycie nazwy „rodzaj neutralny” (por. „neuter”, „neutrum”). Z tego terminu korzystamy, tagując teksty, choć oczywiście wiele z nich używa nazwy „rodzaj nijaki”.

Przy interesującej mnie pozycji nie ma linku do pobrania – co zrobić?

Niestety, nie wszystkie z zebranych tekstów znajdują się w wolnym dostępie. Zachęcamy do sprawdzenia zasobów swojej uczelnianej biblioteki (wiele z nich umożliwia też wypożyczenia międzybiblioteczne), kontaktu z osobami autorskimi (np. poprzez strony zatrudniających je instytucji) lub po prostu poproszenie o pomoc znajomych osób akademickich – być może ktoś będzie w stanie podzielić się skanem lub fizyczną kopią danej pracy.

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

  • Dyszak, Andrzej S. 2014. Nazwy nieheteroseksualnych kobiet we współczesnej polszczyźnie standardowej i potocznej. Speculum Linguisticum. 2: 46-60 Szczegóły

  • Urbańczyk, Anna, Ewa Okroy i Elżbieta Okroy. 2014. Badanie potrzeb osób transpłciowych/​transgenderowych/​trzeciopłciowych związanych z językiem używanym podczas warsztatów i innych sytuacji edukacyjnych. [w:] Anna M. Kłonkowska and Katarzyna Bojarska (red.) Psychospołeczne, prawne i medyczne aspekty transpłciowości. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. 105-126. Szczegóły

2012

  • Rzeczkowski, Marcin. 2012. Poza rodzajami męskim i żeńskim – trzecie płcie a język polski. [w:] Mariusz Kraska, Anna Gumowska i Joanna Wróbel (red.) Między nieobecnością a nadmiarem. O niedopowiedzeniu i nienasyceniu we współczesnej kulturze. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. 203-212. Szczegóły

2011

2010

2009

  • Żmigrodzka, Bożena. 2009. Próba interpretacji ciągu elementów grafemicznych „byłom” w tekstach internetowych. [w:] Olga Wolińska i Mariola Szymczak-Rozlach (red.) Języki zachodnio-słowiańskie w XXI wieku, t. 3, Współczesne języki słowiańskie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. 282–295. Szczegóły

2005

2004

1994

  • Termińska, Kamilla. 1994. Androgynia we współczesnej polszczyźnie. [w:] Janusz Anusiewicz i Kwiryna Handke (red.) Język a kultura. Tom 9. Płeć w języku i kulturze. Wrocław: Wiedza o kulturze. 31-43. Szczegóły

Udostępnij: