Moje zaimki to:
onæ/jæ
(Formy z „ae” lub ligaturą „æ”)
Przykłady użycia w zdaniu:
- Myślę, że onæ jest bardzo miłæ, przyjacielskiæ i urzekającæ.
- Tęsknię za jæ śmiechem.
- Chciałæbym jæ posłuchać.
- Chciałæbym posłuchać właśnie jæ.
- Napiszę do niæ później.
- Powiedziałæm jæ, że jæ lubię.
- Powiedziałæm to właśnie jæ.
- To wszystko dzięki niæ.
- Spotkałæm jæ wczoraj.
- Spotkałæm właśnie jæ.
- Wycelowałæm w niæ palcem.
- Poszłæm z næm do szkoły.
- Rozmawialiśmy o næm ostatnio.
- Chciałæbyś pójść do kina?
- Czy będziesz grałæ z nami?
- Kiedy będziesz mogłæ się z nami spotkać?
- Gdy byłæm w domu, zaczęłæm gotować.
- Dostałæm wyniki egzaminu i jestem z nich zadowolonæ.
- Każdæ z nich chciałæ czego innego.
- To miło, że nas panæ odwiedza.
- Czy będzie panæ kontynuować subskrypcję?
Odmiana:
| Mianownik | Dopełniacz | Celownik | Biernik | Narzędnik | Miejscownik |
|---|---|---|---|---|---|
| onæ /ˈɔnæ/ | jæ /jæ/ / jæ /jæ/ / niæ /ɲæ/ | jæ /jæ/ / jæ /jæ/ / niæ /ɲæ/ | jæ /jæ/ / jæ /jæ/ / niæ /ɲæ/ | næm /næm/ | næm /næm/ |
Skąd w polszczyźnie tyle różnych form zaimków? Zapraszamy do lektury artykułu: Co warto wiedzieć o używaniu (i tworzeniu) zaimków?
Neozaimki
- vono/vego – Rodzaj neutralny z neozaimkami vono/vego
- ono/eno – Neozaimki ono/eno
- miau/miaugo – Neozaimki z rodzajem neutralnym
- wona/wej – Rodzaj żeński z neozaimkami wona/wej
- ony/jegi – Neozaimki ony/jegi
- onæ/jæ – Formy z „ae” lub ligaturą „æ”
- onø/jenø – Formy z samogłoską nosową
- onu/jegie – Formy zmieszane z elementami postpłciowego
Przykłady z tekstów kultury:
Formy z „ae” lub ligaturą „æ” (onæ/jæ)
Autonomía zapatista (gra planszowa) , 2021
- „Innya
Jedna z kostek staje się niebinarna (w tej rundzie, i do końca gry, jedna z kostek osoby odpowiedzialnej za daną rundę może dowolnie wybrać płeć).”
- „Innya
Niko Graczyk – Mam na imię Iris i jestem niebinarnæ. Nie mów do mnie „proszę pani” (Noizz.pl) , 2022
- „Odkąd tylko pamiętam, nie wpasowywałæ się w cisnormatywne ramy społeczne.”
- „Iris opowiedziałæ nam, że od początku życia próbowano jæ wtłoczyć w binarne ramy, mimo że to do niæ nie pasowało i widzieli to nawet jæ bliscy”
- „Od zawsze komponowałæ swoje stroje tak, żeby nie przypominały utrwalonych schematów – łączyłæ wielkie bluzy i jeansy z koronkami, używałæ kolczyków jako broszek. Używałæ też prototypów binderów. ”
- „Gdy poczułem się w końcu pewniej, to opisałem mamie moje odczuwanie płci. Wytłumaczyłæ też skąd pomysł na imię i opisałem swoją niebinarność oraz jej spektrum. ”
Niko Graczyk – Czego chcą osoby niebinarne? Świętego spokoju i odrobiny szacunku (Noizz.pl) , 2022
- „Nasz tekst rozpoczynający serię „Niebinarnx” wywołał masę oburzenia wymieszanego z niezrozumieniem. W tekście tym Iris, osoba niebinarna, opowiadałæ o swojej tożsamości płciowej, zwracając się do czytelników z prośbą o niemówienie do niej „proszę pani”.
” - „Chciałubym też, żeby niebinarne osoby w Polsce miały trochę świętego spokoju — mogły swobodnie wyrażać swoją ekspresję płciową i nie były przedmiotem politycznej manipulacji”
- „Ja, osoba autorska tego tekstu, zdaję sobie sprawę, że większość osób postrzega i będzie mnie postrzegać jako mężczyznę. ”
- „Szacunek, który ktoś okazuje nam poprzez swój wysiłek włożony w te próby i za który jesteśmy po prostu wdzięcznx. A błędy są rzeczą ludzką i naprawdę nie znam ani jednej osoby niebinarnej, która by się obrażała, widząc dobre chęci.”
- „Oprócz szacunku na pewno chciałubym (i myślę, że wiele osób niebinarnych by się ze mną zgodziło) świętego spokoju. ”
- „Tak samo myślę o ułatwieniach procesu korekty płci dla osób transpłciowych czy równości małżeńskiej w przypadku osób homoseksualnych.”
- „Nasz tekst rozpoczynający serię „Niebinarnx” wywołał masę oburzenia wymieszanego z niezrozumieniem. W tekście tym Iris, osoba niebinarna, opowiadałæ o swojej tożsamości płciowej, zwracając się do czytelników z prośbą o niemówienie do niej „proszę pani”.
Weronika Pérez Borjas – Nie ona i nie on. Osoby, które nie czują się ani mężczyzną, ani kobietą, chcą zalegalizować trzecią płeć (w: „Duży Format”) , 2019 ; zamiennie z formami z „ea”
- „Byłaem wtedy w podróży po Ameryce Centralnej. Tej nocy w Hondurasie bawiłaem się moim starym imieniem, przerzucałeam litery. Od kiedy byłaem dzieckiem, chciałeam zmienić imię, ale nie znajdowałeam niczego, co by pasowało.”
Ginny Nawrocki – Diaboł (z antologii "Magia Bezceremonialna") , 2022 ; Nawrocki używają kilku różnych form rodzaju neutralnego i neutratywów
- „Rekin zamyśla się. Matka pewnie nie będzie chętna, jenu na pewno też nie posłucha, ale z drugiej strony, co onu ma zrobić?”
- „Odkąd zabrału rzeczy i odeszłu, momenty niepamięci tylko się pogarszają – pewnie przez stres, myśli Rekin z przekąsem, wyobrażając sobie, co powiedziałaby matka, jak zawsze bagatelizując jenu zły stan psychiczny.”
- „Ma chyba ze trzydzieści lat, może trochę mniej, jest czarnæ i przy kości, podobnie jak Rekin, ale jæ spojrzenie (pomimo sytuacji z diabołem) jest bardziej wesołe niż zmartwione. Całości wizerunku dopełniają błękitna wiosenna kurtka narzucona na granatowy sweter, ciemne dżinsy i kraciasty, szary kaszkiet. I gumofilce, jakby Karolæ byłæ przygotowanæ na brodzenie w głębokiej wodzie.”
- „To kim jesteś? Co tu w ogóle robisz? Bo nie przyjechałæś tu dla mnie, nie?”
- „Już ma otworzyć drzwi i rzucić w łowcæ jakimś paskudnym czarem, gdy tæ się znów odzywa.”
- „– A, taki dzieciak – odzywa się łowczę towarzyszące Karolæ, patrząc na Rekinu, które stoi pomiędzy autami jak kołek i wyraźnie nie wie, co robić. – Już myślałom, żeś Julkę zabrałæ na łowy.”
- „Wszystkie wyglądają na ledwie żywe. Luiza i jeszcze jedno łowco podtrzymują łowczę z poloneza, które jest białe jak prześcieradło i ledwie powłóczy nogami.”
Ginny Nawrocka – Jaskinia stu pieśni („Nowa Fantastyka” 10/2021) , 2021
- „Gdyby jeszcze po prostu nie lubiłæ tej części swojego ciała i dawno przeszłæ operację, ale nie – musiało to być o wiele bardziej skomplikowane.”
- „Ale Zuzannæ, choć wie, że to prawda, wciąż nie jest przekonanæ. Czegoś jæj jak zawsze brak i jak zawsze nie potrafi określić słowami, co to takiego.”
O co chodzi w tej stronie?
Polska gramatyka jest skomplikowana i silnie zgenderyzowana. Nie oznacza to jednak, że niemożliwe jest używanie innych form niż „on” i „ona”.
Udostępniamy tutaj linki do przykładów użycia (w prostych zdaniach oraz w tekstach kultury: literaturze, prasie, filmach, serialach, muzyce) zaimków i innych form płciowych – nie tylko normatywnych „on” i „ona”, lecz także form niebinarnych, takich jak rodzaj neutralny czy postpłciowy.
Dlaczego należy je respektować? Bo zwracanie się do kogoś tak, jak sobie życzy, jest podstawą relacji społecznych. Nie powiesz do Ani „Franku”, nie powiesz „na ty” do osoby, z którą jesteś „na pan”, itp. A są osoby, które nie chcą, by im mówić „on” ani „ona”. Czy to uszanujesz, świadczy wyłącznie o Tobie.
Warto wrzucić link do swoich zaimków na swoje profile na portalach społecznościowych – nawet jeśli jesteś cis (= nie trans) i używasz „on” lub „ona”. – ponieważ dzięki temu pokazujesz wsparcie dla społeczności trans i normalizujesz podawanie zaimków przez osoby, których zaimki nie są oczywiste (więcej powodów tutaj).
Formy neutralne płciowo – jak np. „moi drodzy/drogie”, „drogie osoby”, „wszys* chętn*”, „jesteś wspaniałx”, itp. – są też przydatne, gdy zwracasz się do grupy ludzi lub do osoby, której płci nie znasz.
Już teraz w codziennej polszczyźnie używamy wielu form neutralnych płciowo: „moje kochanie zrobiło mi niespodziankę”, „proszę przyjść do szkoły z rodzicem”, „w urzędzie powiedziano mi, że...”, „dzwonili z gazowni”, „będę robić”, itp. Tutaj idziemy po prostu o krok dalej.